Volledige Samenvatting voor het vak Sociologie II, gedoceerd door Prof. Bram Spruyt in het academiejaar .
De samenvatting bestaat uit slides en (zeer uitgebreide) nota's uit de les.
• Moderniteit
o Ontstaan van sociologie heel nauw verbonden met moderniteit
o Sociologie begint op het ogenblik dat de moderniteit een tweede fase ingaat
o Alle grote grondleggers van de sociologie zijn beginnen schrijven over die
belangrijke ontwikkelingen
▪ Marx: kapitalisme
▪ Weber: protestantse ethiek
o Wat gebeurt er in een samenleving die overgaat in een samenleving waar
iedereen hetzelfde doet, naar een samenleving waar mensen verschillende
dingen doen? En welke implicatie heeft dit voor mensen?
o Leven wij vandaag nog in de moderniteit?
▪ Nee, nieuw tijdperk, bepaalde fundamentele mechanismen werken nu
anders (visie van postmoderniteit)
▪ Ja: vandaag zijn een aantal van die typisch moderne mechanismen pas
tot volwassendom gekomen (visie van hyper-moderniteit)
• Vergelijking: de sociologische methodologie
o In deze cursus: veel aandacht voor macrotendensen
o Kritisch leren kijken naar indicatoren
▪ Enige dat bestaat: relatieve kenmerken
• Er is geen nulpunt
• We moeten vergelijken
• Er is nog nooit zo veel data verzameld die ons in staat stelt die
vergelijking te maken
o Als je die maakt, moet je leren heel erg kritisch te zijn
ten opzichte van die indicatoren
• Van micro naar macroperspectief
o Over samenlevingen heen kijken
o Grote verschillen en tendensen
o Betekent dat we minder aandacht hebben voor verschillen binnen bepaalde
samenlevingen
o Kwestie van de bril die we aannemen
▪ Theoretisch perspectief van waaruit je vertrekt, heeft een invloed op
hoe je dingen interpreteert
,Deel 4: modernisering
• Achtergrond waartegen deel 5 en 6 moet bekeken worden
o Vertrekt van een paradox, gevormd door twee vaststellingen
▪ 1. De vaststelling dat modernisering een proces is van overwinning
• Landbouw, veiligheid… → Veel vooruitgang geboekt
▪ 2. Van bij het begin van de moderniteit, zijn mensen collectief gaan
denken “en zijn we toch ook niet iets verloren?”
• Nostalgische gevoelens, mensen willen terug naar een
eenvoudige wereld
• Warmte van het gezin, ervaren instituties en organisaties als
“koud”
▪ Keerzijde van eenzelfde proces
▪ Sociologie II gaat over het continu verkennen van die paradox
• Drie aspecten
o Hoe benadert men sociologisch “maatschappelijke verandering”?
o Welke verandering houdt modernisering in?
o Wat betekent die verandering voor interactiekaders?
Hoofdstuk 14: de aanloop tot modernisering
Sociologisch dilemma
• Besef niet-arbitraire contingentie leidt naar een vraag: waarom? Waarom gelden op
een bepaald moment in een bepaalde samenleving bepaalde waarden, normen…?
o Bestuderen, begrijpen, vergelijken
o Je komt heel snel het contingente tegen
▪ De verschillen
▪ Als je deze verschillen wilt begrijpen, moet je de waarom-vraag stellen
▪ “Waar komt dat niet-arbitraire contingente vandaan?”
▪ “Waarom is het zo dat er op een bepaald moment in een bepaalde
samenleving bepaalde waarden, normen, instellingen etc. zijn?
o = De vraag die we continu stellen bij de macro-onderzoeken
• = Zoeken naar iets wat we nooit zullen vinden
o Als we het antwoord wel zouden kunnen vinden, zou het mechanisme buiten
de wil van de mens ligt
o Zijn altijd antwoorden in termen van kansen, probabiliteit.
o Je gaat nergens wetmatigheden met 100% zekerheid kunnen vinden
• Als we spelregels, machtsverdeling, architectuur, waarden en opvattingen… volledig
kunnen verklaren, dan is menselijke geschiedenis gedetermineerd
• In het verleden slechte ervaring met dat geloof (denk aan legitimerende derde:
natuur, geschiedenis, samenhang)
,Malthus (1766-1834)
• Had de ambitie om de wet van de populatiegroei en -evolutie vast te leggen
o Wet, altijd geldend principe
• Essays on the Principals of Population
o Bevolkingsevoluties begrijpen: er zijn maar twee bepalende factoren:
▪ Voedsel lineaire toename
• Voedselproductie was zuiver in functie van de hoeveelheid
grond
• Dacht er niet aan dat je rendement per vierkante meter kon
verhogen
• De enige manier om aan meer voedsel te komen, is om meer
landbouwgrond te creëren
▪ Mensen geometrisch toename (verdubbeling om de 25 jaar)
o Het is onvermijdelijk zo dat de hoeveelheid voedsel en de hoeveelheid
mensen een punt van crisis gaan hebben, een Malthusiaans Plafond.
▪ Een punt waar er te veel mensen zijn voor de hoeveelheid voedsel die
de samenleving kan produceren
▪ Hongersnood, geweld, op natuurlijke wijze een daling van de
bevolking
▪ De correctie zal eens om de zoveel tijd gebeuren, we kunnen hier niet
aan ontsnappen
• Geboortebeperking niet haalbaar
o Desastreuze invloed op moraal
▪ Malthus was Katholiek
▪ Missie van vrouwen = kinderen krijgen
o Armen en rijken
▪ Armen gaan zich minder houden aan geboortebeperking
• Dus
o Geregeld hongersnood en bevolkingsverdunning
o Sociaal beleid overbodig (en eigenlijk wreed)
▪ Gaat niet houdbaar zijn
, Malthus vandaag
• Twee ontwikkelingen die de voorspellingen van Malthus hebben ontkracht
o Wel spectaculaire toename voedselproductie door technologische
vernieuwing
o Geboortebeperking zonder moreel verval
• Limits to growth (Club van Rome, 1974)
o Verdere economische ontwikkeling nefast voor natuur en mensheid
▪ Zijn we met te veel OF consumeren we te veel?
o Kritiek
▪ Onderschatting aanpassingsvermogen
• Vindingrijkheid van de mens is groot
▪ Economische groei noodzakelijk voor 3e wereldlanden
• Evolutie uitstoot CO2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through EFT, credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying this summary from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fbohets. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy this summary for $8.04. You're not tied to anything after your purchase.
