Samenvatting Het palet van de psychologie Hoofdstuk 1 t/m 6
8 views 0 purchase
Course
Psychologie
Institution
NHL Stenden Hogeschool (NHL)
Book
Het palet van de psychologie
Een uitgebreide samenvatting van het boek Het palet van de psychologie hoofdstuk 1 t/m 6. Een aantal aantekeningen uit de colleges zijn hierin verwerkt.
1.2 Het studieonderwerp van een wetenschap wordt het object genoemd. Bij de meeste
wetenschappen is het object goed te formuleren en bestaat er zowel intern als extern
overeenstemming over. Bij de psychologie is er zowel intern als extern geen eenduidigheid over het
object. De psychologie kent verschillende theoretische stromingen en deze verschillen in hun keuze
van het object. Zo wordt in de ene stroming voor het onbewuste gekozen en in de andere voor
gedrag of cognities. Bijna alle psychologische onderwerpen worden ook in andere wetenschappen
bestudeerd. De interne en externe onduidelijkheden hebben tot gevolg dat zowel binnen de
psychologie als tussen de psychologie en andere wetenschappen rivaliserende beschrijvingen en
verklaringen zijn aan te treffen over eenzelfde onderwerp.
Prevalentie is de mate waarin een stoornis of ziekte voorkomt. Met de term lifetimeprevalentie geeft
men aan hoe groot het deel van een groep mensen is dat ooit in hun leven een bepaalde stoornis
gehad heeft of op het moment van onderzoek nog steeds heeft. Psychologie is een wetenschap
waarbij zowel het gedrag van mensen wordt bestudeerd als de gevoelens en gedachten die mensen
hebben bij het ervaren van hun gedrag en de omstandigheden waarin dat plaatsvindt. Het verschil
met andere wetenschappen is erin gelegen dat in psychologische theorieën de beschrijving en
verklaring van het object vooral plaatsvinden op individueel niveau. Dit in tegenstelling tot de
sociologie, waarin meer naar maatschappelijke of groepsverbanden wordt gekeken. En in de
biologische of medische wetenschappen wordt juist vooral gekeken naar de biologische bepaaldheid
van gedrag. Psychologen kijken meer dan biologen naar de beleving en waardering van gedrag. Dit
betekent dat een wetenschap getypeerd kan worden aan de hand van de soort vragen en problemen
en de methoden en theorieën. De grenzen en legitimiteit van een wetenschap worden beïnvloed
door het maatschappelijk draagvlak van een wetenschap. De maatschappelijke betekenis van een
wetenschap is af te leiden uit hoe sterk persoonlijke theorieën gekleurd worden door
wetenschappelijke kennis. We spreken ook wel van een gepsychologiseerde wereld, wat betekent
dat de manier waarop de doorsneeburger maatschappelijke verschijnselen ervaart mede bepaald
wordt door psychologische theorieën.
1.3 Theorieën zijn te typeren als referentiekaders van waaruit psychologen te werk gaan. Ze bieden
interpretaties waarmee verschijnselen bekeken en verhelderd worden. Omdat er binnen de
psychologie geen theoretische overeenstemming is, heeft dit tot gevolg dat eenzelfde verschijnsel
vanuit meerdere theorieën verschillend beschreven en verklaard wordt.
Wetenschappelijke theorieën vervullen drie functies:
Systematiserende of ordende
Verklaren en voorspellen
Heuristische
3
, De ordenende functie van theorieën vindt allereerst plaats op het niveau van beschrijving, de eerste
stap is een systematische weergave van wat er wordt waargenomen. Wetenschappelijke
kennisverwerving verloopt via expliciete regels. In de wetenschap tracht men bevindingen te
rapporteren in de vorm van helder geformuleerde verbanden of wetten. Daaraan wordt de eis
gesteld dat ze herhaalbaar zijn. wat in het ene onderzoek wordt aangetroffen,, moet in een ader
onderzoek opnieuw aangetroffen worden. Net zoals in het dagelijks leven maken mensen bij het
waarnemen en beschrijven van gebeurtenissen gebruik van eerder opgedane ervaringen, kennis en
oordelen, zo gebeurt dat ook in de wetenschap. De menselijke waarneming wordt onder andere
gekleurd door behoeften, emotie en kennis. Ook wetenschappers kennen geen objectieve
waarneming. Hun waarneming is vooral theoriegeladen. Hun referentiekader bepaalt wat ze zien,
waar ze de nadruk op leggen en wat ze verwaarlozen. Dit is de reden dat psychologen hetzelfde
gedrag verschillend kunnen waarnemen en verklaren. Het is wel belangrijk om ook gebruik te blijven
maken van de inzichten uit andere theorieën. Als dat niet wordt gedaan, dan bestaat het gevaar dat
een theorie een dogma wordt.
De resultaten kunnen verklaard worden door aan te geven dat ze in specifieke omstandigheden
bereikt worden. De gehoorzame persoon moet bijvoorbeeld extreem afhankelijk zijn van de
opdrachtgever. Op grond daarvan kan voorspeld worden dat in een experiment waarin
proefpersonen minder afhankelijk zijn, zij ook minder gehoorzaam zullen zijn.
Met heuristiek wordt aangegeven dat op grond van het inzicht dat de theorie heeft opgeleverd
nieuwe voorspellingen gedaan kunnen worden. Dingen waar je als wetenschapper nog niet aan had
gedacht.
Zowel in de wetenschappelijke als in de dagelijkse kennisverwerving wordt gebruikgemaakt van
referentiekaders. Bij de wetenschappelijke kennisverwerving moet dit voldoen aan strikte,
controleerbare regels.
1.4 De theoretische stromingen in de psychologie hebben hun wortels in oude filosofische tradities
en nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen. In 1889 werd het Eerste Internationale Congres van de
Psychologie gehouden. Passend bij de toenmalige positieve tijdgeest was het geloof in grote
wetenschappelijke vooruitgang in die periode opvallend. De toekomstige psychologie, zo dacht men,
zou de mens helpen bij het vinden van zijn bestemming. Over de manier waarop dat doel
gerealiseerd moest worden, liepen de meningen uiteen. Aan de ene kant was er de opvatting dat de
psychologie over een alomvattende theorie van het psychisch functioneren moest beschikken
voordat er begonnen kon worden aan praktische toepassingen. Aan de andere kant was er de
opvatting waarin gesteld werd dat kennis dienstbaar moest zijn aan concrete maatschappelijke
doelstellingen. De maatschappelijke problemen moesten de theorievorming bepalen. Al spoedig
ontstonden er meerdere stromingen. Deze bestonden uit groepen wetenschappers met eigen,
specifieke vraagstellingen en onderzoeksmethoden. Binnen de stromingen in de psychologie
ontstond schoolvorming. Dit is te vergelijken met de vorming van politieke partijen. De verschillende
stromingen bestreden elkaar, vonden andere bevindingen irrelevant of gevaarlijk en sloten zich af
door eigen taalgebruik.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller riannebakker2003. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.36. You're not tied to anything after your purchase.
