Summary
Samenvatting Nederlands Communicatie En Variatie (1004FLWTTA)
- Course
- Institution
Samenvatting Nederlands Communicatie En Variatie
[Show more]
Seller
Follow
ttkstudente2018
Content preview
Nederlands: communicatie & variatie 2019 – 2020Nederlands: communicatie &
variatie
Woordenboeken
Types woordenboeken
1. Verklarend woordenboek: betekenis van woorden
a. Algemeen verklarend woordenboek: algemene woordenschat
Bv. de driedelige Van Dale
b. Specifiek verklarend woordenboek: vaktermen, eigennamen, dialectwoorden…
2. Vertaalwoordenboek: vertaling van woorden in of uit een andere taal
3. Andere woordenboeken: synoniemenwoordenboek, rijmwoordenboek (NL:
Sinterklaasgedicht) , uitspraakwoordenboek, puzzelwoordenboek…
1
,Nederlands: communicatie & variatie 2019 – 2020
Beknopte geschiedenis van het woordenboek
Oudheid
Soemeriërs (3100 v.C.): lijsten van bv. beroepen, dieren, bomen, stenen, voedsel en kleding
als hulpmiddel om spijkerschrift te leren en door te geven aan volgende generatie
Klassieke oudheid
o glossen: woord dat door lezer ingevoerd wordt ter vertaling/verduidelijking van
moeilijke en/of technische termen (tussen de regels (= interlineair), in de kantlijnen
(= marginale glossen) of in de tekst zelf)
o glossaria: lijst van glossen, alfabetisch geordend op de eerste letter van het woord,
verzameld uit verschillende handschriften
Vaak ging het om glossen bij het werk van Homerus
o Algemene woordenboeken voor het Grieks/Latijn lijken niet bestaan te hebben
Oudnederlandse periode (500-1200)
= Alleen glossen, geen woordenlijsten
Lex Salica (= de wet van de Franken, ca. 6de eeuw – i.e. de tijd van koning Clovis)
Wachtendonkse1 Psalmen2
o = vertaling van 20-tal psalmen, 10de eeuw)
Middeleeuwse glossaria en vocabularia (tot ca. 1500)
GLOSSARIA
= verzamelingen van glossen
Types: moeilijke woorden uit het werk van één auteur of thematisch (bv. planten)
Soms eentalig, soms tweetalig (Latijn – volkstaal)
Hulpmiddel bij de studie van het Latijn en/of bij het lezen van literatuur
1
Arnold Wachtendonk: correspondent met Justus Lipsius
2
Psalm = religieuze liederen (joodse traditie)
2
,Nederlands: communicatie & variatie 2019 – 2020
VOCABULARIA (= woordenboeken)
Vanaf midden 15de eeuw: tweetalige alfabetische woordenboeken Latijn – Diets3, bedoeld als
hulpmiddel voor bv. scholieren, klerken of vermogende burgers die zelf de klassieke auteurs
wilden lezen
Vergelijk: de boekdrukkunst met losse loden letters kwam op gang rond 1450.
Het eerste omvangrijke woordenboek van het Nederlands: Killiaan
Cornelis Killiaan: Dictionarium Teutonica-Latinum, 1573 (= eerste editie)
Toelichting:
o Nederlands-Latijns woordenboek, maar Nederlands is niet louter middel meer om
Latijn te leren.
o Killiaan werkte bij Plantijn als proeflezer/corrector (Spaanse periode).
o Vertaalde Spaanse documenten voor inlichtingendiensten
Het grootste wetenschappelijke woordenboek van het Nederlands: WNT
= Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT). M. Nijhoff/A.W. Sijthoff
Toelichting:
o Initiatiefnemers waren Matthias de Vries en Lammert te Winkel
o Niet enkel het grootste verklarende woordenboek van het Nederlands (40 banden =
3m), maar ook grootste ter wereld
o Woordenschat 1500-1921
o Gratis consulteerbaar via http://gtb.inl.nl/
o Aan gewerkt van 18882-1998 (= vijf generaties)
Reflectie:
o Waarom is het geen toeval dat WNT-project startte in 19 de eeuw?
Het begrip ‘natie’ werd steeds belangrijker => denken in termen van (zelfstandige)
volkeren: ‘we delen dingen met elkaar, hoe tonen we dit?’
o Welke spelling is voor het (volledige) WNT gebruikt?
de Vries en te Winkel: 1804 afschaffing Siegenbeek => vanaf tweede helft 19 de eeuw
de Vries en te Winkel
Woordenboeken voor het hedendaagse Nederlands
ALGEMENE VERKLARENDE WOORDENBOEKEN
T. den Boon & R. Hendrickx (red.) (20154) Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse Taal.
o Toelichting:
Impliciet normatief woordenboek
Geen label? Standaardtaal
Niet hun doel, maar werd zo gebruikt
Eerste uitgave: 1864
WNT op de markt brengen duurt te lang => tijdelijk woordenboek en
WNT verder herwerken
Beschrijft het Nederlands van ca. 1880 – 2015
1880: begin poëziegroep ‘de Tachtigers’
2015: papieren versie (digitale versie: sneller nieuwe woorden
toegevoegd)
3
Diets: komt van theoda (= volkstaal)
4
2015 = zelfde jaar als uitgave Groene Boekje
3
, Nederlands: communicatie & variatie 2019 – 2020
Woorden moeten ca. twee à drie jaar geregeld aangetroffen worden in het
Nederlands van de spraakmakende5 gemeente (bv. schrijvers, wetenschappers,
journalisten, columnisten, politici, radio- en tv-makers )
De papieren versie bestaat uit drie delen (1960-1970 = 1 deel)
Bastiaansens, C. (2008) Van Dale Groot woordenboek hedendaags Nederlands.
o Vergelijking met de Dikke Van Dale
Eerste uitgave 1984 (later begonnen)
Legt zich meer toe op actueel taalgebruik, d.w.z. het taalgebruik sinds 1950
Synchrone beschrijving van het Nederlands, geen aandacht voor etymologie
Beknoptere omschrijvingen en neemt sneller nieuwe woorden op
Papieren versie: twee delen
o Situering in het Van Dale-gamma
Deel van reeks van grote vertaalwoordenboeken van Van Dale
Eentalig woordenboek uitgangspunt voor delen N-F, N-E en N-D
Prisma Groot woordenboek Nederlands (2018). M.m.v. W. Martin en W. Smedts.
o Reflectie:
Eerste editie had pioniersrol in Nederlandse lexicografie
Nederlands-Nederlands label nog vóór Van Dale (2015)
Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW)
o Beschrijft Nederlands van 1970-2019
o Corpusgebaseerd, digitaal woordenboek
o “Algemeen Nederlands”: geen vakjargon, dialect, jongerentaal
SPREEKWOORDEN EN UITDRUKKINGEN
F. Stoett (1943). Nederlandse spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegden. 2 delen, 5de druk
[1ste druk: 1901]
A. Huizinga (1965). Nederlandse zegswijzen: ruim twaalfduizend spreekwoorden en uitdrukkingen uit
Nederland en Vlaanderen, etymologisch, historisch en folkloristisch verklaard .
o Informatie over de herkomst (“etymologie”) van een spreekwoord vind je vooral in
het spreekwoordenboek van A. Huizinga
K. ter Laan (2003). Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen. 25ste druk [1ste druk
1950]
WOORDENBOEKEN BELGISCH-NEDERLANDS (belgicismen)
= op neutrale manier typisch Belgische woorden verzameld & toegelicht
P. Bakema e.a. (2003). Vlaams-Nederlands woordenboek. Van ambetanterik tot zwanzer.
L. Permentier & R. Schutz (2015). Typisch Vlaams. 4000 woorden en uitdrukkingen.
WOORDENBOEKEN SURINAAMS-NEDERLANDS
J. van Donselaar (1989). Woordenboek van het Surinaams-Nederlands.
R. de Bies (2009). Prisma Woordenboek Surinaams-Nederlands.
WOORDENBOEK VOOR ANDERSTALIGEN
M. Verburg & R. Stumpel (2006). Van Dale Pocketwoordenboek Nederlands als tweede taal (NT2)
o NT2 bv. Erasmus
5
Spraakmakend: vaste formulering
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ttkstudente2018. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.66. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60904 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now