Nederlands: taal en cultuur
Deel 1: (Taal)geschiedenis van de Lage Landen
Prehistorie (tot 57 v.C.)
Geen geschreven bronnen
Enkele vondsten uit het stenen tijdperk
BELGIË
Neanderthalers in Spy
Ligging Spy Spyrou
Man van Spy:
Een v/d belangrijkste prehistorische vondsten België
Een v/d laatste neanderthalers op Europees continent (Wallonië)
Sommige bronnen zeggen ook de “mens van Spy”:
o “homme” in Frans: man/mens
Zelfde aanleg voor spraak als moderne mens
o Wellicht nasaler en in hogere toon
NEDERLAND
Hunebedden
Soort grafmonumenten: reusachtige keien
Noordoosten Nederland: 50 in Drenthe en 2 in Groningen
Niet bekend wie dit gedaan heeft
Trechterbekercultuur: trechterbekers werden meegegeven als grafgeschenk of gebruikt als
voorraadpotten
Op twee manieren omgaan met erfgoed: beschermen of niet?
1
,2019 – 2020 Nederlands: Taal en cultuur
Kelten en Germanen
“prehistorie”: geen geschreven bronnen tot Romeinen (Caesar)
Germanen
Taalgrens
Kelten
Keltisering (6de – 5de eeuw v.C.)
OORSPRONG VERSPREIDING
Bohemen (Tsjechië) Huidige Frankrijk
Zuiden van België
Zuid-Duitsland Noorden van België (beperkt, bovenlaag bevolking)
Germanisering
OORSPRONG VERSPREIDING
Noord-Duitsland Het noordoosten v/d Lage Landen (500 v.C.)
Eerst: Noord-Nederland
Daarna: rest v/d Lage Landen (o.a. België)
Uiteindelijk: zuiden v/d Lage Landen (2 de eeuw)
In zuiden v/d Lage Landen ontmoetten de twee volkeren elkaar
De Germanen noemden de Kelten Wahlos
GEVOLG: Germaans nam aantal woorden uit Keltisch over (=> woorden bestonden nog niet):
o Bodemkunde: lood, ijzer, duin, lei
o Andere: ambacht, rijk, gijzelaar
-rix in Keltische eigennamen: “rex”, koning of heerser binnen Keltische periode
58 – 51 v.C.: Caesar verovert Gallië
o Gallië: huidig Frankrijk + BE + zuidelijk NL
o Bracht verslag uit over De bello Gallico (= de Gallische Oorlog)
o Einde prehistorie, Lage Landen doen intrede in geschiedschrijving
Romanisering
o Keltische bevolking van Gallië schakelde over op vulgair Latijn (dagelijkse Romeinse
omgangstaal) en gaf eigen taal op
Gebied net onder de Rijn (zuidelijk NL + noordelijk BE) niet zo sterk geromaniseerd
o Wel deel Gallië
o Waarschijnlijk enkel leiders en hun families namen Latijn over
o Bevolking: romaanse dialecten + Latijns leenwoorden
Gebied boven de Rijn (“het vrije Germania”)
o Onafhankelijk
o Friezen + enkele andere Germaanse stammen
o Dreven handel met Romeinen + hulptroepen overblijfselen Romeinse cultuur in
Friesland
DE BELGAE
Stammen uit Lage Landen
o Noordwesten van Gallië
Romeinen noemden Kelten Galli
o Sommige stammen Keltisch, andere Germaans dialecten
Soms taalgemengde bevolking
Julius Caesar over Belgae: “dappersten aller Galliërs”
o = hardste vechters
o Belgae pas verslagen in 57 v.C.
NATIESTAAT
= samenhorigheidsgevoel van volkeren en bevolkingen
Twee visies over totstandkoming
Essentialistisch: bevolking deelt geschiedenis + cultuur, dus logischerwijze eigen staat
Constructivistisch: staat is geen natuurlijke entiteit, maar constructie
o Resultaat van ideologische + politieke ingrepen en toevallige omstandigheden
België als natiestaat (1830)
Behoefte aan “geschiedschrijving hoe oud België wel was”
o Belgae gezien als “Oude Belgen”
Vochten ook voor hun onafhankelijkheid
o Sluit aan bij essentialistische visie natiestaat
Visie realistisch?
o NEEN, romantische, onrealistische, utopische
gedachte. Wij weten niet precies waar Belgae
woonden. Romeinen hebben hen bovendien
uitgemoord/gedeporteerd. België was een enorm
doorgangsgebied.
standbeeld Ambiorix
3
, 2019 – 2020 Nederlands: Taal en cultuur
Grote Markt, Tongeren
Opgericht in 19de eeuw
Belgae “tussen Maas en Rijn” (Caesar)
o Beide Limburgen + Luik
STAMMEN IN DE LAGE LANDEN ROND HET BEGIN VAN DE JAARTELLING
Zuidelijk Nederland en noordelijke België: vacuüm
o Andere Germaanse stammen
Tungren (≈ Tongeren) in de Kempen
Batavan langs Maas
Friezen
Nerviërs
vorm kustlijn =veranderd
o 1421: Sint-Elizabethsvloed (Zeeland + Holland)
o Onderhoud dijken
Huidig Noord-Holland
Huidig Friesland
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ttkstudente2018. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.26. You're not tied to anything after your purchase.