samenvatting boek het huis aan het meer thomas harding
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Geschiedenis
5
All documents for this subject (4849)
2
reviews
By: jensmulder90 • 8 months ago
By: joosjebava06 • 1 year ago
Seller
Follow
emmakuiphuis
Reviews received
Content preview
Het Huis aan het meer
I – Wollank 1890
Otto Wollank ging het dorp Gross Glienicke door op zijn paard. Hij kwam lang het huis aan het meer,
een kasteel, arbeidskrachten.
Otto Wollank 27 jaar, dikke snor, witte stoer schuin opgezette gleufhoed.
18 september 1862 geboren te Pankow, noordelijke voorstad van Berlijn. Hij had 4
broers/zussen.
Zijn vader, Adolf Friedrich Wollank, stierf op 34-jarige leeftijd. Otto was toen 5 jaar oud.
Adolf Wollank lied een grote erfenis na, want hij had in het midden van de 19 e eeuw hele
lappen grond in Pankow gekocht, vóór de bevolkingsexplosie in Berlijn, toen de prijzen nog
laag waren.
1881: Otto behaalde diploma middelbare school. Hij ging studeren aan de
landbouwhogeschool in Berlijn. Hij deed werkervaring op op verschillende boerderijen in
Noord- Duitsland. Hij reisde ook naar Frankrijk, Italië, Noord-Afrika, Griekenland en Turkije.
Toen Otto 20 jaar was, nam hij dienst in het leger, bij het tweede dragondergarderegiment,
waar hij zijn rijkunst perfectioneerde en elementaire militaire vaardigheden leerde. Daarna
diende hij bij de Doodskophuzaren van Danzig.
Na zijn dienst als cavalerist nam Otto zijn vaders onroerendgoedzaak over en breidde deze
uit. Otto was een ambitieus man. Hij was er achter gekomen dat de aristocratie de meeste
invloed op de politieke besluitvorming uitoefende.
18 februari 1890: Otto deed op bod op het landgoed.
22 februari 1890: Otto en landeigenaar, Johann Landefeldt, ontmoetten elkaar in het
gerechtsgebouw van Spandau. Hier ondertekenden ze het koopcontract. Otto was nu de
Rittergutsbesitzer (llandheer).
Otto begon een goedlopende traditionele boerderij. Hij begon een winkelketen om de melk
te verkopen. Daarna bouwde hij een steenfabriek, een wijngaard. Otto verbouwde een oude
boerderij tot kinderbewaarplaats. Later kwam er een kleuterschool bij en later een lagere
school. Hij zorgde goed voor zijn werklieden.
15 juni 1894: Otto trouwde met Katharina Anne Marie, een 23-jarig meisje uit welgestelde
Brandenburgse familie.
1895: Ze kregen hun eerste kind, Marie Luise. En 11 manden later een tweede, Ilse Katharina.
Weer 1 jaar later dochter Irmgard geboren, maar overleed 2 dagen later. 23 e dag van de
eerste maand van de nieuwe eeuw zoon Horst Otto Adolf geboren. De kinderen groeiden op
op het Schloss.
Elk jaar in oktober: Erntedankfest, het dankfeest voor de oogst, op de binnenplaats van het
Schloss. De mensen droegen mooie kleding/Zondags kleding. Kinderen hadden de
Erntekrone bij zich: grote kransen van tarwehalmen en bloemen, vastgebonden op lange
palen waar veelkleurige linten aan hingen. De landheer bedankt op deze dag de mensen. De
mensen liepen vervolgens door de stenen Potsdamer Tor, die toegang tot het Schloss en het
slotpark markeerden en waarop het familiewapen van Wollank was aangebracht de kop van
een zwarte wolf en een in de rode en witte kleuren van Gross Glienicke geverfde kroon. Op
de Potsdamer Chausssee gekomen, ging de stoet naar de kerk. De kerk zag er schitterend uit
(Otto Wollank betaalde de renovatie).
,Dorp Gross Glienicke (15 km ten westen van de stadsgrens van Berlijn), noordkant westelijke oever,
oude nederzetting, een van de oudste in de streek, daterend van 1267, en een geïsoleerde plaats,
bevolkt door families die hier al generaties lang woonden, alles van elkaar wisten en bang waren
voor vreemdelingen. 300 inwoners waren protestant.
Berlijn was in 1890 al de belangrijkste stad van Duitsland. 19 jaar eerder was Berlijn tot hoofdstad
van het nieuwe Duitse keizerrijk verklaard. Sinds 1871 waren de 25 koninkrijken, vorstendommen,
groothertogdommen en steden samengevoegd tot 1 rijk, onder toezicht van Wilhelm I.
In 1888 werd Wilhelm opgevolgd door zijn zoon Friedrich. Hij stierf na 99 dagen geregeerd te
hebben. Toen kwam zijn zoon, Wilhelm II, aan de troon.
Duitsland: keizer en hoge adel aan de macht. Industrialisatie aan de ging, militaristisch land.
De schrijver komt aan de informatie van deel I, uit het dorpsregister, archief Gross Glienicker en
eventueel ook dagboeken en familieverslagen.
II – Wollank
1913: het landgoed was inmiddels een bekende plaats. Otto en zijn familie werden met veel respect
behandeld. Plaatselijke jonkers maakten de tienerdochters het hof. Zijn zoon zat op het gymnasium
in Potsdam en zou lid van het officierenkorps worden en misschien later in de rijksdienst werken.
Het landgoed van Otto von Wollank was een Mustergut geworden, een landgoed dat tot het
voorbeeld strekte.
16 april 1913: Otto von Wollank schrijft brief aan Duitse Kaiser Wilhelm II om in de adelstand
verheven te worden.
19 augustus 1913: Wilhelm gelastte zijn ambtenaren Wollank in de adelstand te verheffen, maar wel
op voorwaarde dat hij 4800 mark voor zijn ridderorde betaalde.
1 september 1913: Otto kreeg bevestiging van zijn verheffing in de adelstand door de verlening van
een diploma door het Bureau voor Wapenregistratie. De officiële bekendmaking stond in de
Statsanzeiger en de Gothaischer Hofkalender.
Zijn titel bracht achting, prestige en verantwoordelijkheid met zich mee.
30 juni 1914: Otto von Wollank leest in Allgemeine Zeitung over de moord op Frans Ferdinand in
Sarajevo. Dit was niet alleen een aanslag op de Oostenrijks-Hongaarse koninklijke familie, maar ook
een aanslag op Duitsland.
28 juli 1914: Oostenrijk verklaarde oorlog aan Servië.
1 augustus 1914: Duitsland verklaarde Rusland de oorlog.
Vervolgens brak de Eerste Wereldoorlog uit.
In het Duitse leger zaten veel reservisten en vrijwilligers. Veel mannen gingen in het leger ->
hierdoor stond ook een tekort aan arbeidslieden op het landgoed van Gross Glienicke.
Als 52-jarige was Otto von Wollank te oud om te vechten. Toch meldde hij zich vrijwillig aan bij het
Derde Centrale Paardendepot in Potsdam. De 14-jarige zoon van Wollank, Holst, stopte niet met zijn
studie om het leger in te gaan.
Sinds december 1914: ontstaan in Frankrijk van enorme frontlinie met het Vijfde Leger van
Duitsland.
Voor de dochters van Wollank moest een geschikte man uitgekozen worden. Probleem: veel
mannen waren in dienst of in opleiding.
,11 november 1916: Katharina (vrouw van Otto von Wollank) stierf.
29 januari 1918: Otto von Wollank trouwt met Dorothea Müller. Berlijnse dame van adel, 19 jaar
jonger. Zij was ook in het Schloss komen wonen. Otto leefde weer op.
11 november 1918: dorpelingen hoorden dat de oorlog voorbij was.
Een Duitse delegatie, bestaande uit 2 officieren en 2 politici, ha gedelegeerden uit Engeland en
Frankrijk getroffen en een wapenstilstand getekend. Kaiser Wilhelm moest aftreden en moest met
zijn gezin naar Nederland vluchten. Otto maakte zich zorgen over zijn positie, omdat de Kaiser zijn
beschermheer was.
November en december 1918: politici van de SPD en leden van de krijgsmacht vormden een coalitie.
De poging tot parlementaire democratie wordt tegengewerkt door linkse groeperingen die zich lieten
inspireren door de Russische Revolutie.
4 januari 1919: Spartakistenoproer. Krantenbureaus werden binnengedrongen in Berlijn. Om de
actie te steunen kondigde de KPD een algemene staking af.
De linke radicalen eisten herverdeling van het grondgebied, met name van landgoederen in
eigendom van onlangs geadelden.
De veteranen behaalden uiteindelijk de overwinning.
Otto’s angst nam af toen er in Weimar een Nationale Vergadering bijeengeroepen werd met het doel
het land te stabiliseren. Er werd een nieuwe grondwet aangenomen die aanzienlijke veranderingen
in de machtsstructuur van Duitsland inhield. Vrouwen mogen nu, net als de mannen boven de 20
jaar stemmen.
Er zou een rijkskanselier komen. Het hooggerechtshof werd ingesteld en de keizerlijke zwart-wit-rode
vlag werd vervangen door de tegenwoordige Duitse vlag. Ook kwamen er nieuwe grondrechten voor
burgers: ‘het huis van een Duitser is een toevluchtsoord en is onschendbaar’. Nieuw begin: De Duitse
Republiek/ Weimarerrepubliek. Het was gedaan met de adel.
Otto mocht zijn landgoed houden.
28 juni 1919: Verdrag van Versailles. Rechtse en nationalistische groeperingen waren woedend over
de bepalingen van het verdrag: Duitsland moest herstelbetalingen betalen, het gebied Elzas-
Lotharingen afstaan aan Frankrijk en delen van Opper-Silenzië aan Polen. Het Duitse leger moest
terug naar 100.000 man. Het mocht nog maar 2 academies hebben, 1 voor landmacht en 1 voor
marine.
12 maart 1920: een legerkorps marcheerde het centrum van Berlijn in om de macht te grijpen: Kapp-
Putsch. De aanvoerder was Wolfgang Kapp.
De Nationale Vergadering week uit naar Dresden en later Stuttgart. Om te bewijzen dat ze nog altijd
de steun van het volk hadden, was er op 14 en 15 maart een algemene staking. 12 miljoen mensen
deden hier aan mee. -> slechte economische gevolgen. Een paar dagen later werd de Putsch als
mislukt beschouwd en keerde de regering terug naar Berlijn.
Algauw had het land geen geld meer. De schatkist was door de oorlog leeggeraakt.
De economische en politieke instabiliteit droeg niet bij aan de instandhouding van het landgoed
Gross Glienicke.
1923: na herhaalde pogingen om het economisch stelsel te liberaliseren, nam de inflatie in het land
astronomische proporties aan. Eind 1921 was 1 goudmark= 10 mark papiergeld. 1922: 1 goudmark =
10.000 mark papiergeld. Deze hyperinflatie had gevolgen voor landgoed Gross Glienicke -> prijzen
landbouwproducten kelderen. Prijzen van meststof, veevoeder en arbeidskracht stijgt. Het landgoed
werd met ondergang bedreigt.
,Otto’s enige vreugde was zijn gezin. Marie Luise was getrouwd met landeigenaar uit Beieren. Horst
was getrouwd met een 22-jarige uit Oranienburg. Het meest ingenomen was Otto echter met de
bruidegom van Ilse Katharina, Robert von Schultz.
Robert von Schultz : schoonzoon Otto. klein gezette man met hoog voorhoofd en onderkin. Hij
straalde zelfvertrouwen en lef uit. in 1895 geboren op het eiland Rügen. Kind van adellijke
grondbezittersfamilie. Hij had op zijn 19 e vrijwillig gevochten in WOI. Later ging hij landbouwkunde
studeren.
Overeenkomsten Von Schultz en Wollank: beide aanhangers monarchie, allebei in leger en landbouw
geïnteresseerd.
Otto deed niets liever dan op zijn terras kijken naar zijn kleinkinderen. Toen de rust terugkeerde
kwamen meer mensen naar de oogstfeesten, paasvieringen en nachtmis op kerstavond. Frau Mond
opende een winkel in het dorp. Een slager uit Kladow opende een filiaal in Gross Glienicke.
Ondanks de in het algemeen verbeterde economische situatie herstelde de financiële toestand van
het landgoed Gross Glienicke nooit helemaal. Otto bedacht een plan: uitgaven voor het huishouden
in krimpen en opbrengst van de oogst van dat jaar vergroten. Hij besloot om een deel van de
landerijen te verpachten.
Aantekening: Slag van Verdun, Duitse doorbaak forceren, 300.000 Duitse doden, besef: wordt lange
oorlog.
Amerikanen lenen geld aan Duitsers tijdens de economische achteruitgang: Dawes plan
Aantekeningen les 21-01-2022:
Oorzaken WOI:
-Wapenwedloop Duitsland en Groot-Brittannië
-Moord Frans Ferdinand
-Modern imperialisme. Zoveel gebieden koloniseren. Uit de koloniën werden vaak grondstoffen
gehaald. Vervolgens kwam de industrialisatie.
-Opkomst nationalisme: idee dat Europese landen het gevoel hebben dat ze beter zijn dan andere
continenten. Ze voelen zich superieur.
Grote liefde voor eigen land, volk en cultuur
Duitsland
-Afbrokkelen Ottomaanse Rijk
-militarisme
-Triple Alliantie en Triple Entente
Stap 1: De moord op Frans Ferdinand: aanleiding
Stap 2: Oostenrijk-Hongarije besluit de Serven aan te pakken, na verzekerd te zijn van Duitse steun.
Stap 3: De Russen steunen de Serven en gaan mobiliseren. (klaarmaken van het leger)
, Stap 4: De Duitsers voeren het VON SCHLIEFFENPLAN uit om een tweefrontenoorlog te voorkomen: 4
augustus valt Duitsland – via België – Frankrijk aan.
Stap 5: De bondgenootschappen steunen elkaar en verklaren elkaar de oorlog. Behalve Italië
Theorie 9.1 aantekeningen les 11-02-2022
KA 39- De crisis van het wereldkapitalisme.
1919: Verdrag van Versailles getekend. Vredesverdrag met Duitsland. Duitsers zien dit als een
dictaat van Versailles, omdat ze geen invloed hadden van wat er in stond.
1. Duitsland moest enorme schadevergoeding betalen vanwege schuld aan oorlog.
2. Afstaan grondgebied: klein gebied aan België, groot gebied aan Polen, Elzas Lotharingen aan
Frankrijk, koloniën verdeeld.
3. Duitsland mocht klein beroepsleger en kleine oorlogsschepen hebben.
Plaatje guillotine simpliccimus, 3 juni 1919:
Niet positief over Verdrag van Versailles, want Duitsland wordt onthoofd/ doodgemaakt met een
guillotine. Duitsland heeft geen keuze bij het Verdrag hij heeft ook zijn handen vast gebonden en
heeft dus niks te zeggen.. De guillotine wordt vastgehouden door een belangrijke (Franse?) leider.
Duitsland wordt letterlijk en figuurlijk een kopje kleiner gemaakt.
1919: Verdrag van Versailles.
1939: Ontstaan WOII
Na oorlog ontstaan Verenigde Naties= voorkomen van nieuwe oorlog.
Hoofdkantoor staat in New York.
Amerika werd geen lid van de volkenbond.
1861-1918: vertrek keizer Wilhelm II.
9.1 (2) Democratie in de Republiek van Weimar:
III – Alexander
Maart 1927: dr. Alfred Alexander reist met gezin (vrouw Henny, Kinderen Bella & Elsie & Hanns &
Paul) van west Berlijn naar Gross Glienicke.
Het perceel was rechthoekig; 30 m breed 200 m lang. Het bestond uit 3 geledingen: hoog vlak van de
oude wijngaard, een glooiing die bijna loodrecht omlaag liep en een vlak zanderig terrein. Aan de
linkerkant bij het Gross Glienicker See kon je het Schloss zien.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmakuiphuis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.65. You're not tied to anything after your purchase.