Samenvatting Filosofie, Hoofdstuk 1, Durf te denken!
12 views 2 purchases
Course
Filosofie
Level
VWO / Gymnasium
Book
Durf te denken! Vwo Tekstboek
Samenvatting van filosofie uit het tekstboek van 'Durf te denken!' voor de bovenbouw van VWO. De samenvatting is gemaakt op basis van het boek (en soms wat aantekeningen uit lessen filosofie). In de samenvatting worden de paragrafen 1 t/m 5 behandeld van hoofdstuk 1.
Volgens Plato was het lichaam een tijdelijk verblijf voor de ziel. Het
lichaam is sterfelijk, daar hoor je geen bijzondere zorg aan te besteden.
Alle aandacht moet naar de onsterfelijke ziel gaan. In deze tijd zie je
Plato’s denken hierover nog steeds terug. Wij zeggen bijvoorbeeld ook
vaak dat het innerlijk belangrijker is dan het uiterlijk.
Sinds Plato zijn er door verschillende filosofen verschillende ideeën over
wat het lichaam en de geest zijn, wat de verhouding ertussen is, welke
sterfelijk en welke onsterfelijk is. Allemaal willen ze antwoord geven op de
vraag wat het wezen van de mens is. Ze doen dit door het verschil tussen
mens en dier maar ook het verschil tussen mens en computer te
onderzoeken.
Wijsgierige antropologie doet onderzoek naar de mens (antropologie)
met de wijsgierige reflectie (filosofie) op wat de mens is. Gewone
antropologen bestuderen het menselijk gedrag, de menselijke taal en de
cultuur. Wijsgierige antropologen denken na over de kennis die voortvloeit
uit de antropologie. Ze bekijken de door antropologen verzamelde feiten
van alle kanten en proberen hiermee hun vraag te beantwoorden.
Wanneer er antwoord wordt gevonden betekend dit niet gelijk dat dit
vastligt. Mensbeelden veranderen.
Wijsgierige antropologen onderzoeken hoe we ons zelf ervaren, zien en
opvatten en hoe we over ons zelf nadenken. De wijsgierige antropologie
geeft inzicht in wie we op dit moment van de geschiedenis zijn en wat in
de huidige situatie het menselijk bestaan waarde en betekenis geeft.
1.2 Lichaam en geest
1.2.1 Verschillende visies op lichaam en geest
Er zijn vier verschillende manieren waarop er naar het lichaam en de geest
wordt gekeken. Het dualisme gaat er vanuit dat het lichaam en de geest
twee van elkaar te onderscheiden substanties zijn. Waarbij de geest bijna
perfect is en het lichaam maar tijdelijk en sterfelijk is. Het materialisme
beschouwd de mens als niets anders dan materie. De gesitueerdheid
van het lichaam gaat er vanuit dat de manier waarop een lichaam in de
wereld aanwezig is bepalend is voor hoe de persoon de aarde, de mens en
het heelal waarneemt. Een mengeling van mens en techniek wordt een
cyborg genoemd, denk aan bepaalde apparaten om iemand in leven te
houden.
1.2.2 Dualisme – lichaam en geest gescheiden
Volgens Socrates is de ziel onsterfelijk en immaterieel, want de ziel is
altijd in beweging, er is niets wat er aan voor- of achteraf gaat. En het
lichaam sterfelijk en materieel. Om een idee te krijgen van wat de ziel is
, gebruikt Socrates de vergelijking: een gevleugeld tweespan en zijn
menner. De ziel bestaat uit drie delen: de menner, een wit en een zwart
paard. De menner moet beide paarden in bedwang houden, voor balans.
Wanneer dit zo is tillen de vleugels de wagen omhoog, naar het verblijf
van de goden. Maar wanneer de vleugels kwijtraken trekt het zwarte
paard de ziel weer naar beneden. Die valt dan in een tijdelijk aards
lichaam. Volgens Socrates is het lichaam de ziel tot last, door bijvoorbeeld
ziekten of bepaalde gevoelens. De ziel wordt hierdoor zo zwaar dat die
zich niet meer kan verheffen. Het doel van filosofen is de ziel van het
lichaam te bevrijden. Volgens Socrates zou de ziel van een filosoof het
lichaam versmaden en het ontvluchten. Bij de dood zouden ziel en lichaam
weer worden gescheiden, een zuiver geleefde ziel zou door de goden naar
een passende woonplaats worden geleid.
1.2.3 Descartes’ substantiedualisme
Descartes zag het lichaam als iets stoffelijks, wat ruimte inneemt, wat
uitgebreid is (res extensa). De denkende geest zou onstoffelijk zijn en
geen ruimte innemen (res cogitans). Alleen liep hij tegen het interactie
probleem aan. Hoe zou het kunnen dat je geest bijvoorbeeld je hand in
beweging kan brengen? Die zijn toch gescheiden? Voor dit probleem vond
hij de pijnappelklier, een kliertje in de hersenen dat zou bemiddelen
tussen geest en materie. Descartes zag dieren als machines, die alleen uit
materie zouden bestaan.
1.2.4 Materialisme
Julien Offray de La Mettrie zag dat de hersenen van apen sterk op die van
mensen lijken. Als dieren machines zijn, waarom zouden mensen dat dan
niet ook gewoon zijn? De hersenen laten mensen denken en spreken, niet
de ziel. Een aap kun je dit dus ook aanleren. Volgens hem valt alles te
herleiden tot materie, zijn visie wordt het monisme genoemd. De lichaam
en geest zijn beide materie en afhankelijk van elkaar.
Hilary Putnam nam de verhouding van de hard- en software van een
computer om de verhouding tussen lichaam en geest te begrijpen.
Alan Turing vroeg zich af of machines kunnen denken. Hij bedacht
hiervoor de Turing test. Er zijn drie spelers: een interviewer, een vrouw en
een man. De interviewer probeert erachter te komen wie de man en wie
de vrouw is. De man doet zich voor als vrouw en de vrouw probeert aan te
tonen dat de man liegt. De man wordt vervangen door een computer. Als
de interviewer na vijf minuten nog niet weet wie de man en wie de vrouw
is kun je zeggen dat een computer denkt. Turing zijn voorspelling kwam
niet uit.
John Searle legde uit dat de Turing test niet eens genoeg bewijs zou zijn,
met het volgende voorbeeld: stel je krijgt een blaadje met Chinese tekens
en instructies in je eigen taal, je volgt de instructies netjes op, en het
blaadje wordt aan een iemand gegeven die Chinees kan. Diegene zal niet
doorhebben dat jij de taal eigenlijk helemaal niet beheerst, maar gewoon
de instructies hebt gevolgd. Doet een computer dit niet ook gewoon?
Instructies opvolgen zonder te begrijpen wat die aan het doen is?
Dick Swaab legt uit dat het brein de geest produceert. Materiële processen
sturen ons denken, doen en laten aan. De structuur van de hersenen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evivb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
