Dit is een samenvatting met alle tentamenstof rondom het vak Hersenen & Gedrag gegeven in de Minor 'Inleiding in de Toegepaste psychologie'. Deze samenvatting bevat de hoofdstukken 1, 3, 4, 6 & 7 van 'Hersenwerk', hoofdstuk 2 van 'Fundamenten van de psychologie' en de slides uit de werkcolleges. Me...
Evolutie en gedrag
Charles Darwin → eerste die mechanisme volgens welke evolutie heeft uitgevonden
- Hersenen zijn uitkomst van evolutionair proces → neurowetenschappen onderdeel van
evolutiebiologie
- Evolutionair biologen → functie van elk lichaamsdeel en waarom geëvolueerd
- Neurowetenschappers → functie hersenen, hersengebieden en functies, waarom zo een
groot brein
- Evolutionair psychologen → gedrag aangeboren, hoe passen we ons aan, waarom jaloers,
waarom bepaalde interesses
Darwins theorie: natuurlijke selectie
Darwins theorie → soorten zijn geleidelijk ontstaan
- Natuurlijke selectie → die het beste zijn aangepast aan de omgeving overleven
o Adaptaties → kenmerken die bijdragen aan overleving na reproductie
▪ Adaptaties komen stap voor stap
Darwins theorie: seksuele selectie
Seksuele selectie → bevoordeelt eigenschappen die gunstig zijn voor paring
- Bijv. pauwen met mooie, onhandige veren leven; laten zien dat ze sterk zijn
- Over het algemeen mannetjes die de moeite doen voor de vrouwtjes
o Mannetjes kunnen makkelijk veel vrouwtjes bevruchten
o Vrouwtjes zijn zwanger en voeden op, dus ‘schaars’
Bij mensen is dit ook zo
- Mannen zijn competitiever, tonen graag succes; vrouwen besteden veel aandacht aan
uiterlijk
o Dus minder groot verschil in seksueel gedrag
▪ Verklaring → mannen zijn kieskeurig
▪ Mannen investeren ook in nageslacht
- Meer invloed op uiterlijk en gedrag van mannetjes dan vrouwtjes
o Verschil → seksueel dimorfisme
o Houdt verband met hoeveelheid tijd en energie voor het nageslacht
Evolutie na Darwin
Na Darwin kwamen er ontdekkingen over genen en structuur van DNA
- Hierna ook hoe erfelijke eigenschappen moleculair werden overgedragen
Ethologie → bestudering van diergedrag
- Onderzoekt adaptieve waarde van gedrag voor elke diersoort
o Imprinting → snel leerproces bij jonge dieren die niet aangeleerd kan zijn
▪ Bijv. eendjes die achter het eerste bewegende object aangaan
- Vier vragen die belangrijk zijn voor ethologen:
o Directe oorzaak van gedrag?
o Hoe ontwikkelt dit gedrag zich tijdens zijn leven?
o Wat is de functie van het gedrag voor overleven?
o Wat is de evolutionaire geschiedenis van dit gedrag?
,Inclusive fitness → som van reproductieve succes (fitness) en effecten van het gedrag van dit
individu op het reproductieve succes van genetische verwanten
- Fitness → draait om eigen succes (meer kinderen = fitter)
- Conclusie → evolutionaire proces draait om doorgeven genen aan volgende generatie en
niet om het overleven van organismen, groepen of soorten
The selfish gene → het zelfzuchtige gen
- Soorten kunnen uitsterven, groepen uiteenvallen etc.
- Genen zijn betrouwbaar
o Individu is vehikel om genen te verspreiden
Het allereerste begin: de vergelijkende psychologie en de cognitieve archeologie
Vergelijkende psychologie → gedrag van mens en dier vergelijken
- Waarom is het verschil tussen mensen en mensapen dan zo groot?
o Mensen hebben cultuur en cumulatieve cultuur
▪ Nemen dingen over én verbeteren deze
o Van kinds af aan zoeken naar oplossingen en elkaar onderwijzen en sociaal zijn
o Shared intentionally → kinderen op jonge leeftijd zijn gemotiveerd om samen een
doel te bereiken
Cognitieve archeologie → onderzoek naar fossielen van prehistorische
mens
- Missing link → eerste mensachtigen waar weinig over bekend
is
- Overgangen van aap naar mens:
o Rechtop lopen → adaptie in savanne landschap,
minder zon vangen en beter vooruit kunnen kijken
o Handen komen vrij → tillen, fijnere motoriek,
gebarentaal, makkelijker dieren doden (→ meer vlees
eten → groeiend brein)
o Vuur maken (homo erectus → homo neanderthalensis) → eten koken (→ divers
voedsel), dieren op afstand houden, koudere streken verblijven
o Brein mensachtige maakte groeispurt (homo sapiens) → verfijndere taal en
gereedschappen
▪ Homo sapiens
• Veel neuronen met snellere verbinding
• In grotere groepen leven (bescherming & sociale vaardigheden)
Het brein als zakmes: uitgangspunten van de evolutionaire psychologie
Evolutionaire psychologie → universele kenmerken van menselijke geest
- Jaloezie → uitlokken van gedrag dat het ontstane verschil tussen jou en een ander
verkleint om kans te behouden/verkrijgen van een seksuele partner
o Iedereen heeft het (in andere mate), maar wel universeel kenmerk
o Waarom jaloers? → Iemand heeft iets wat jij niet hebt → lokt gedrag uit (zelf ook
kopen)
o Voortplantingskansen vergroten → psychologische adaptatie
o Weinig verschil in jaloezie mannen/vrouwen
, Kritiek op evolutionaire psychologie:
- Massive-modularity-hypothese → psychologische adaptaties verlopen snel, automatisch
en onbewust
o Kritiek → star beeld, niet alleen bepaald door aangeboren instincten
o Kritiek → sluit niet goed aan op inzichten uit moderne neurowetenschappen
- Moeilijk om evolutionair psychologische hypothese te toetsen
o Geen fossielen van gedrag
o Just-so stories → makkelijk verhaaltje bedenken bij geëvolueerde eigenschap
- Evolutionaire psychologie zou een politieke agenda hebben
o Bijv. seksisme omdat er onderzoek wordt gedaan naar sekseverschillen
o Naturalistic fallacy → ervan uitgaan dat een wetenschappelijke bevinding ook
betekent dat de samenleving zo georganiseerd hoort te zijn
- Te veel druk op eenzijdige invloed van genen op ons gedrag
o Veel genen betrokken bij ontwikkeling ziekte
o Bij veel ziekten is DNA niet veranderd
o Manier waarop genen invloed uitoefenen is veranderd (genexpressie) →
epigenetica
Nature & nurture → combinatie van DNA wat je bij je geboorte krijgt en invloed op de expressie
hiervan in je leven.
Cognitieve archeologie → op basis van vondsten een beeld vormen van voorouders
Slides bijeenkomst 1
Neuropsychologie is verwant aan biologische psychologie en evolutionaire psychologie
- We gaan op zoek naar de relatie tussen de werking van ons brein en onze gedragingen,
gewaarwordingen, gedachten, gevoelens etc.
Biologische psychologie
Nature → dus focus op genen, hormonen, en neuro chemische uitleg van gedrag
Uitgangspunten
- Mens is beschreven blad, bij conceptie wordt erfelijke bagage (DNA) vastgelegd
o Deze bepaalt en beïnvloedt gedragsmogelijkheden
- Gedrag en gedachten, emoties en motieven hangen samen met biologische processen in
het lichaam
o Gedrag kan veroorzaakt worden door virus, erfelijk gen, cel afwijking, te veel of
tekort aan hersen- en lichaamsstofjes
- Hersenen zijn belangrijkste orgaan bij sturen van gedrag, gedachten en emoties
o Zonder hersenen is gedrag onmogelijk
- Mensen zijn product van evolutionaire geschiedenis
o Gedrag wordt begrijpelijk gemaakt door plaatsen binnen evolutie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dagmarjonkman1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.63. You're not tied to anything after your purchase.
