Summary
SAMENVATTING DEMOGRAFIE - 2e BACHELOR SOCIOLOGIE - LIEVENS
- Course
- Institution
Samenvatting tem H6. 117 pagina's.
[Show more]
Seller
Follow
tiborreynebeau
Reviews received
Content preview
DemografieHOOFDSTUK 0: INTRODUCTIE........................................................................................................................... 4
1. INLEIDING: WAT IS DEMOGRAFIE?............................................................................................................................ 4
Definitie van ‘Demografie’ ........................................................................................................................................... 4
Drie ‘soorten’ demografie ............................................................................................................................................ 4
Kenmerken................................................................................................................................................................... 5
Oorsprong? .................................................................................................................................................................. 6
2. ORGANISATIE ...................................................................................................................................................... 8
3. BRONNEN ........................................................................................................................................................... 9
Basisgegevens ................................................................................................................................................ 9
Volkstelling ................................................................................................................................................... 10
Bevolkingsregisters en andere registers ....................................................................................................... 10
Surveys.......................................................................................................................................................... 11
Bronnen van demografische informatie ....................................................................................................... 11
HOOFDSTUK 2: BEVOLKINGSSTRUCTUUR ....................................................................................................... 13
2.1 OMVANG EN STRUCTUUR VAN DE BEVOLKING ........................................................................................................ 13
2.1.1 Basistools – deel 1 ............................................................................................................................... 13
Populatie .................................................................................................................................................................... 13
Hoedanigheden en transities ..................................................................................................................................... 13
Tijd ............................................................................................................................................................................. 14
2.1.2 Absoluut aantal van de populatie – BT deel 2 ..................................................................................... 15
Geslachts- en leeftijdsstructuur ................................................................................................................................. 15
Geslacht ..................................................................................................................................................................... 15
Leeftijd ....................................................................................................................................................................... 16
Bevolkingspiramide.................................................................................................................................................... 17
2.1.3 Prevalentie van demografische hoedanigheden: “Ratio’s” ................................................................. 18
Ratio’s voor leeftijd .................................................................................................................................................... 19
Ratio’s voor geslacht .................................................................................................................................................. 20
2.1.4 Bijkomend structuurkenmerk: huishoudens ........................................................................................ 21
2.2 DEMOGRAFISCHE BASISPROCESSEN ...................................................................................................................... 23
2.2.1 Incidentie van demografische processen: “Rates” .............................................................................. 23
2.2.2 Vergelijken van processen: Standaardiseren ....................................................................................... 25
2.2.3 Periode en cohorte analyse - technieken ............................................................................................. 27
Lexisdiagram .............................................................................................................................................................. 27
APC-modellen – Lexiskaart ........................................................................................................................................ 30
2.2.4 Ruwe coëfficiënten .............................................................................................................................. 31
HOOFDSTUK 3: MORTALITEIT ......................................................................................................................... 33
3.1 STERFTE ......................................................................................................................................................... 33
3.1.1 Definities & cijfers ................................................................................................................................ 33
Definitie ..................................................................................................................................................................... 33
Feiten ......................................................................................................................................................................... 33
Leeftijds- en geslachtsspecifieke sterfte .................................................................................................................... 35
Oorzaakspecifieke sterfte .......................................................................................................................................... 38
3.1.2 Het begrip levensverwachting ............................................................................................................. 40
3.1.3 Determinanten van mortaliteit (determinanten van sterfte) .............................................................. 41
Case: de Russische mortaliteitscrisis .......................................................................................................................... 46
3.2 INDICATOREN VAN MORTALITEIT ......................................................................................................................... 47
, 3.2.1 Longitudinale analyse .......................................................................................................................... 47
Sterftetafels en bijhorende functies .......................................................................................................................... 47
Levensverwachting .................................................................................................................................................... 51
Cohorten met storingen ............................................................................................................................................ 51
3.2.2 Transversale analyse ........................................................................................................................... 51
Fictieve cohorten ....................................................................................................................................................... 51
HOOFDSTUK 4: VRUCHTBAARHEID ................................................................................................................. 53
4.1 VRUCHTBAARHEID............................................................................................................................................ 53
4.1.1 Begrippenkader ................................................................................................................................... 53
4.1.2 Basisindicatoren en cijfers ................................................................................................................... 54
4.1.3 Determinanten van vruchtbaarheid .................................................................................................... 58
4.1.4 Vruchtbaarheidstransities ................................................................................................................... 62
In Vlaanderen, van 1850 tot vandaag ........................................................................................................................ 65
4.2 INDICATOREN VAN VRUCHTBAARHEID ................................................................................................................... 66
4.2.1 Longitudinaal, zonder storingen; ......................................................................................................... 66
4.2.2 Longitudinaal, met storingen; ............................................................................................................. 68
4.2.3 Transversaal, intensiteit ...................................................................................................................... 68
Intensiteit - Totale vruchtbaarheid ............................................................................................................................ 69
Intensiteit - Leeftijdsspecifieke vruchtbaarheid ......................................................................................................... 69
4.2.4 Transversaal, tempo (standaardisatie, vervangingscoëfficiënten) ...................................................... 69
Transversaal – tempo ................................................................................................................................................ 69
Transversale analyse – standaardisatie ..................................................................................................................... 70
Transversale analyse – vervangingscoëfficiënten ...................................................................................................... 71
HOOFDSTUK 5: MIGRATIE .............................................................................................................................. 74
5.1 DEFINITIES EN BASISCONCEPTEN .......................................................................................................................... 74
5.1.1 Definities .............................................................................................................................................. 74
5.1.2 Basisconcepten .................................................................................................................................... 76
Standstatistieken ....................................................................................................................................................... 78
Lopende statistieken .................................................................................................................................................. 79
Samenvattend ............................................................................................................................................................ 81
5.2 MIGRATIETHEORIEËN ........................................................................................................................................ 81
5.2.1 Ontstaan van migratiestromen ........................................................................................................... 81
Neoklassieke economische theorie (MACRO) ............................................................................................................ 81
Neoklassieke economische theorie (MICRO) ............................................................................................................. 83
Algemeen neoklassieke economische theorie - samengevat .................................................................................... 83
Reactie: New economics of migration (aanvulling).................................................................................................... 83
Duale arbeidsmarkttheorie ........................................................................................................................................ 84
Wereldsysteem theorie (Wallerstein) ........................................................................................................................ 86
5.2.2 Continueren van migratie .................................................................................................................... 87
Netwerk theorie ......................................................................................................................................................... 87
Institutionele theorie ................................................................................................................................................. 87
5.2.3 Onderling belang? ............................................................................................................................... 88
5.2.4 Voorbeeld ............................................................................................................................................ 88
5.3 BELGIË: GESCHIEDENIS MIGRATIESTROMEN (CASE) .................................................................................................. 89
5.3.1 Achtergrond/begin .............................................................................................................................. 89
5.3.2 Huidige situatie.................................................................................................................................... 91
5.3.3 Demografische gevolgen migratie....................................................................................................... 93
Gevolg 1, geziene tendens 1 ...................................................................................................................................... 93
Gevolg 2, tendens die te zien is – 2............................................................................................................................ 94
Gevolg 3, tendens die te zien is – 3............................................................................................................................ 96
HOOFDSTUK 6: WORDEN VLUCHTELINGEN (H)ERKEND? GESCHIEDENIS EN ACTUALITEIT VAN HET
VLUCHTELINGENBELEID – GASTCOLLEGE ........................................................................................................ 99
, 6.1 ONTSTAAN ..................................................................................................................................................... 99
6.1.1 Hoe worden vluchtelingen gecreëerd? ................................................................................................ 99
Oorlogsvluchtelingen ................................................................................................................................................. 99
Vluchten voor intolerante staat ............................................................................................................................... 100
De koude oorlog (1949-1989) en erna op de vlucht ................................................................................................ 100
6.2 HET VLUCHTELINGENBELEID ............................................................................................................................. 101
6.2.1 De geschiedenis van de asielzoeker voor 1940 .................................................................................. 101
1. De 19e- eeuwse wereld zonder grenzen .............................................................................................................. 101
2. Nationale integratie ............................................................................................................................................. 101
3. Nationale uitsluiting – de staat dwingt haar grenzen afµ .................................................................................... 103
4. Zijdeur voor vluchtelingen ................................................................................................................................... 104
5. Toegang tot de zijdeur bemoeilijken, vluchtelingen weren (1938 – 1939) .......................................................... 105
6. Een onmenselijk uitwijzingsbeleid ....................................................................................................................... 105
6.2.2 De interstatelijke samenwerking na 1945 ......................................................................................... 106
De geallieerde overwinning ..................................................................................................................................... 106
Westerse staten leggen zichzelf samen grenzen op ................................................................................................ 107
De staten in Europa houden zich aan de grenzen die ze zichzelf hebben opgelegd ................................................ 108
Beschermingslacunes in het vluchtelingenbeleid .................................................................................................... 109
Europeanisering van het immigratiebeleid .............................................................................................................. 109
EU-staten leggen zichzelf grenzen op ...................................................................................................................... 109
6.2.3 Het Europees vluchtelingenbeleid vandaag en de Syrische crisis ...................................................... 110
Hoe het Europees/Belgisch territorium bereiken om asiel in te kunnen roepen? .................................................. 110
Migratiedruk niet enkel op Europa: frontlijnstaten voor Syrische vluchtelingen .................................................... 111
Zeeroutes ................................................................................................................................................................. 111
Zomer van 2015 en gevolgen ................................................................................................................................... 112
Verder beleid ........................................................................................................................................................... 113
6.3 SAMENVATTEND: HET BELANG VAN EEN VLUCHTELINGENBELEID .............................................................................. 114
6.4 DE UITDAGING VOOR DE 21E EEUW? .................................................................................................................. 115
HOOFDSTUK 7: HUWELIJK, SAMENWOONST & SCHEIDING .......................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
HOOFDSTUK 8: WERELDBEVOLKINGSGROEI ................................................. ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
, Hoofdstuk 0: Introductie
1. Inleiding: wat is demografie?
Definitie van ‘Demografie’
Wetenschappelijke studie van:
– de omvang, structuur en spreiding van de bevolking (basishoedanigheden);
– de veranderingen daarin (basisprocessen);
– de relatie tussen demografische structuren en processen enerzijds, en andere structuren
en processen anderzijds
Die drie puntjes samen = een bevolking (populatie van mensen).
Hoe is de structuur van een bevolking? Hoe verdeling en spreiding? En dan uiteindelijk ook de
veranderingen daarin => stadsvlucht bijvoorbeeld. Internationale migratie, …
Hoe komt het dat er verschillen zijn? Verschillen in hoeveel kinderen een gezin wil, of ruimer => hoe
verschillen landen. Cultureel verschil, ecologisch ontwikkelingen,… => Onderliggende mechanismen
dus ook bestuderen.
Drie ‘soorten’ demografie
1. Formele demografie: demografie in enge zin, mathematische demografie = minst interessante
maar meest nodige:
– Bevolkingen veranderen slechts omwille van een beperkt aantal “events”→ Basale
demografische fenomenen: vruchtbaarheid, sterfte, migratie => drie basiselementen
waardoor omvang, spreiding, structuur verandert => immigratie, emigratie en
dood/sterfte. Welke assumpties liggen erachter? (gemiddelde levensverwachting) en
die dan ook wel degelijk bereken.
Basisvergelijking voor bevolkingsgroei =
geboorten – sterftes (+ immigratie – emigratie)
» Natuurlijke groei: hoe verandert een bevolking van aantal?
Dan bekom je migratiesaldo = die simpele formule van
geboorten en sterfte
» Totale groei: + immigratie en emigratie.
– Ontwikkeling van indicatoren hiervoor
– Veel cijfermateriaal gebruiken => mathematische demografie of formele demografi
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tiborreynebeau. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now