Summary
Samenvatting Aardrijkskunde I 6.1 en 6.2 I Landschap in je eigen omgeving I kort
- Course
- Level
- Book
Vak: Aardrijkskunde Leerjaar: 3 Richting: VWO Boek: Lesboek 3 vwo de geo Paragraven: 6.1 en 6.2
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
timovanbreukelen
Reviews received
Content preview
(Kortere) samenvatting ak H6H6: Landschap in je eigen omgeving
6.1 Sporen uit de ijstijd
Het Pleistoceen
In Nederland lag een enorme hoeveelheid ijs in het Pleistoceen, dat ong 2,5 miljoen jaar geleden
begon. Er was toen een afwisseling van koude perioden (ijstijden/ glacialen) en perioden met
een warmer klimaat (een interglaciaal, vergelijkbaar met ons huidige klimaat).
In een ijstijd vroor het hard en was het alleen in de zomer warmer dan 0 graden. De meeste
neerslag viel als sneeuw, die niet dooide, maar zich ophoopte en werd samengedrukt tot ijs.
Door het vasthouden van zo veel landijs, kwam er minder water in zee: de zeespiegel daalde
flink > een groot deel vd Noordzee viel droog. In Scandinavië groeiden de gletsjers aan en
breidden zich langzaam uit naar het zuiden. Na min 1000 jaar bereikte het Nederland. In die tijd
groeide de ijskap tot een dikte van 2.500 tot 3.000 m (vergelijkbaar met Groenland nu).
Rivierenland
Tijdens het Pleistoceen waren er meer dan 20 ijstijden. Nederland bleef meestal 'ijsvrij', maar
soms kwam het landijs dicht in de buurt. Er heerste een koud klimaat, waarin bijna niets kon
groeien, hooguit wat lage struiken en grassen (vergelijkbaar met toendra noorden van Europa).
De voorlopers vd Rijn en de Maas stroomden naar het noordwesten (de huidige wadden). De
rivieren waren in de zomer breed, want ze voerden veel smeltwater af uit de Europese
middelgebergten. In het vlakke land raakten de beddingen verstopt, en het snelstromende water
zocht steeds een nieuwe uitweg in vele ondiepe waterlopen.
Van boven leek de rivier een vlechtwerk van draden en touwen: een vlechtende rivier. De rivier
nam een groot gebied in beslag en overal liet het zand en grind achter, wat leidde tot een brede
puinwaaier. In de winter vielen de rivieren bijna droog: alles was bevroren. Er waren grote
schommelingen in de waterafvoer (regiem).
Het Pleistoceen
In de 1 na laatste ijstijd, de Saale-ijstijd, bereikte het landijs uit Scandinavië NL. De noordelijke helft
van ons land raakte bedekt met een dikke laag ijs, in 2 fasen:
Fase 1: Het ijs rukte vanuit het noordoosten op tot de lijn Texel-Coevorden en nam onderweg
zand, klei en stenen mee. Onder het gewicht van het bewegende ijs werden de stenen
verpulverd en vermengd met grind, zand en leem. Dit keileem is achtergelaten in grote delen
Noord- en Oost-Nederland. Op sommige plekken is dit keileem opgeperst tot heuvels van wel 10
tot 15 m hoog. De ondergrond van die keileemkoppen is heel stevig, omdat keileem plakkerig en
kneedbaar is en niet gemakkelijk wegspoelt (als zand). Het landijs liet ook grote zwerfstenen uit
Scandinavië achter (die gebruikt zijn voor de hunnebedden in Drenthe).
Fase 2: het ijs kwam tot halverwege NL, tot de lijn Haarlem-Utrecht-Nijmegen. Deze rand
bestond uit tongbekkens: 'tongen' die de aanwezige rivierdalen volgden en ze breder en dieper
maakten. Het ijs drukte het rivierzand en –grind als een enorme bulldozer opzij en omhoog tot
stuwwallen. De natuurkrachten waren enorm (het diepste punt vd tongbekkens op 125 m onder
NAP, hoogste stuwwallen 100 m hoog).
Aan het einde van fase 2 werd het warmer. Het ijs smolt af > de Noordzee liep weer vol. Deze
periode, het Eem-interglaciaal, lijkt sterk op het Holoceen (waarin we nu leven).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller timovanbreukelen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now