Summary
Samenvatting ecologie
- Course
- Institution
Samenvatting ecologie deel Professor Samson. Notities gemaakt op basis van de lessen. Ook alle extra info dat hij gaf tijdens de lessen staat erin.
[Show more]
Seller
Follow
inehoybergs
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 1: Introductie tot de ecologie1. Wat is de ecologie?
→ Eerste definitie = de begrijpende wetenschap tussen de relaties van de organismen in een
omgeving.
→ Iets later = de wetenschap die zich bezighoud met de relaties tussen planten en dieren die in
het heden en verleden samenleefden
Algemene definitie:
De wetenschappelijke studie van de verspreiding en het voorkomen van organismen, de interacties
die deze verspreidingen en het voorkomen bepalen, en de relaties tussen organismen en de
transformatie en flux van energie en materie
Voorbeelden Ecologie
1. Bij het kweken van planten willen we deze vrij houden van aantastingen. We
moeten weten:
- Welk organisme tast hier aan?
- Wanneer komt het organisme naar het blad?
- Hoe kunnen we de ziekte tegenhouden of zelfs voorkomen?
2. ons lichaam zitten enorm veel bacteriën die goed in evenwicht moeten samenwerken → zijn
we ziek krijgen we een verstoring in deze balans en krijgen we symptomen
- Wat zit er allemaal in het lichaam?
- Wat heeft de storing veroorzaakt?
- Wat is er verstoord (welke bacterie, welke balans?)
3. de tijgermug: Door de klimaat wijziging komt deze nu ook voor in onze regionen
→ nemen parasieten mee die een ernstige ziekte kunnen veroorzaken (analoog
aan malaria)
- Hoe verspreiden de muggen zich?
- Waar planten ze zich voor?
- We monitoren ze door waterplassen te bemonsteren en observeren. → ze komen hier
terecht door reizigers. In de waterreservoirtjes gaan we zien of er een uitbraak is, of dat deze
gaan voorkomen (eierenleg)
4. Visserij: kijken naar opbrengst (deze optimaliseren)
− Kabeljauw: op een bepaald moment volledig verdwenen → had weinig voedsel en begon zijn
eigen jongen op te eten waardoor de soort zichzelf aan het vernietigen was
5. Biocontrole: pesticiden
− Hele soorten storten in (vb slechtvalken)
− Buxus (mot → weg met pesticiden): eitjes motten worden gegeten door mezen, massale
jonge vogel sterfte
− Op zoek naar andere manieren
6. Obama nungara
− Worm komt mee met exotische planten
− Voed zich met regenwormen → ecosysteem kapot
De laatste jaren is er een enorme toename in de interesse naar ecologie:
→ De bescherming van bedreigde diersoorten
→ De controle van ziektes bij mensen en andere soorten (vb gedrag luizen)
→ Biodiversiteit van grote gebieden
→ De mogelijke consequenties van ernstige menselijke veranderingen in het globale milieu
Als we verder kijken in de ecologie zien we dat nog veel vragen onbeantwoord blijven:
→ In hoeverre bepaalt de voedselcompetitie welke soorten kunne samenleven in een habitat?
→ Wat is de rol van ziektes in dynamica van populaties?
→ Waarom zijn er meer soorten in de tropen in vergelijking met de polen?
,Oplossingen zoeken in de ecologie enorm complex omdat:
→ geconfronteerd met uniciteit: we hebben miljoenen soorten met miljarden genetisch
verschillende individuen die allemaal leven en interageren in een steeds veranderende
wereld
→ Bv. de mens: we zijn met 7 miljard, allemaal met een andere genetische dataset
Ecologie: zoekt naar patronen en voorspellingen binnenin deze complexiteit
• Hoe meer je inzicht krijgt op de patronen → hoe meer voorspellingen we kunnen maken
• Op basis van voorspellingen kunnen we populaties controleren, exploiteren en behouden
o Bv. zeldzame soorten beschermen door in te schatten welke beheersmaatregelen
hiervoor nodig zijn
o Bv: gewasproductie optimaliseren door te zoeken naar optimale
groeiomstandigheden
• Sommige maatregelen kunnen we nemen zonder voorgaande kennis
o Bv. bosvogels zullen verdwijnen als bos verdwijnt, maar hoe reageren de vogels op
een fragmentatie van het bos?
2. Schaal, benadering en geldigheid
2.1 Schaal
We beschouwen 3 algemene punten:
1. Ecologische fenomenen spelen zich af op verschillende ruimtelijke en temporele schalen
2. Ecologische evidentie komt van een waaier van verschillende bronnen
3. De Ecologie baseert zich op de wetenschappelijke evidentie
Ook speelt de ecologie zich af op drie verschillende schalen:
- Temporele
- Ruimtelijke
- Biologische schaal
Biologie: moleculen → organellen → cellen → weefsels → organen →
organisme
Ecologie: organisme (individuen)→ populatie (groepen van dezelfde
soort) → gemeenschap (groepen van verschillende soorten) →
ecosysteem → globale biosfeer
Uit de bovenstaande niveaus kunnen we drie algemene principes
afleiden
→ De eigenschappen die waargenomen worden op een bepaald
niveau resulteren uit het functioneren uit delen van het niveau
daaronder
o Kameel kan overleven in woestijn omdat zijn metabolisme
is aangepast
→ Om de mechanistische redenen te verstaan van een eigenschap die waargenomen wordt op een
bepaald niveau, moet het onderliggende niveau bestudeerd worden
→ Eigenschappen waargenomen op een bepaald organisatieniveau kunnen voorspeld worden,
zonder het functioneren op de onderliggende niveaus te begrijpen
o Bv. we zien dat er een bepaalde cyclus is in het voorkomen van bepaalde dieren, dan
hoeven we niet altijd de exacte redenering te kennen. De observaties zij voldoende
Spreken we over ecologie is er ook geen ruimtelijke schaal om een eigen ecologie te hebben
Kan zo groot of zo klein zijn als we willen : Bv. de volledige aard van een individuele cellen zien we ook
als een ecosysteem
Naast de variatie in ruimtelijke schaal en de biologische hiërarchie werken we ook op verschillende
tijdschalen:
,Ecologische successie = de opeenvolgende en continue kolonisatie van een plaats door populaties
van bepaalde soorten, vergezeld door het lokaal uitsterven/verdwijnen van andere
→ Bv. een verlaten bouwwerf, de eerste planten die we hier zien komen zijn papavers
(pionier-soorten). Vervolgens krijgen we andere soorten die de papavers wegdrijven om
zelf te groeien, hierna worden ze op hun beurt weer verdrongen door jonge bomen
→ bv. de ontbinding van mest gebeurt in verschillende stadia
→ bv. de ontwikkeling van een nieuw bos op
een tot op het gesteente uitgesleten stuk
land na terugtrekking van een gletsjer in de
arctische bergen (proces dat eeuwen duurt)
de tijdschaal die we beschouwen hangt af van de vraag
die we moeten beantwoorden → veel studies zijn te kort
(maar langere studies kosten vaak meer)
→ vb: verzurend karakter van regen: tijdens korte
periodes zien we stijgingen, over een langere
periode is er een daling (afhankelijk van de
gekeken tijd)
2.2 Benadering
Hoe bekomen we ecologische evidentie?
Aangeleverd vanuit verschillende bronnen en benaderingen, met als belangrijkste:
1. Observaties
• Ze geven geen uitleg waarom dit zich voordoet → we kunnen wel hypotheses formuleren
• Om de hypothese te staven zetten we een manipulatief veldexperiment op
• Een andere manier om de hypothese te staven = vergelijkende veldobservaties
Bv. het schotse sneeuwhoen observeren we dat om de zoveel jaar de populatie volledig ineenzakt
Als hypothese stelt men dat deze cycli te wijten is aan de accumulatie van parasitaire wormen.
Om dit te testen hebben ze schotse sneeuwhoenderen gevangen, behandeld met de parasitaire
worm en observeerde men of deze cycli behouden of doorbroken werd (=manupilatief-veld
experiment)
Als vergelijkende veldobservaties is bijvoorbeeld kijken of de cyclus van de schotse sneeuwhoen
analoog is in een zone waar de parasiet niet leeft.
Bv: heeft stikstofvervuiling (depositie van regen, sneeuwn, stof, gassen) een invloed op de
biodiversiteit van graslandgemeenschappen
Over verschillende breedtegraden kijken zodat we ook de invloed van klimaat kunnen bekijken µ
a) bij toenemende stikstofdepositie, toenemende grasrijkdom
b) bij toenemende stikstofdepositie, afnemende diversiteit van kruidachtigen
Experiment: aan velden een bepaalde hoeveelheid stikstof toevoegen en
gevolg op diversiteit bekijken
• Toenemende stikstoftoediening zorgt voor daling diversiteit van
soorten (te veel concurrentie van licht)
, 2. Experimenten
• gecontroleerde labo-experimenten omdat de realiteit te complex is
• Deze vereenvoudigingen moeten relevant zijn → Je moet al kennis hebben
van simpelere systemen
• Hoe groter de schaal hoe minder herhaalbaar (financiële limiet)
o Continue trade-off tussen realiteit en herhaling (hoe meer de
realiteit nagebootst= complexer, hoe minder vaak herhalen)
o Experimenten op grote schaal zijn dikwijls niet te herhalen (want
ecosysteem kapot)
▪ Vb: vijver verzuren: invloed op vissen (morfologisch
aangepast, afgezwakt)
Bv. je hebt een vijver met verschillende soorten die onderling competitie hebben (predatoren,
prooien, parasieten,.. )
We maken een simpeler systeem door enkele soorten te selecteren. Het nadeel is dat deze veel
gevoeliger zijn voor ziektes (veel herhalingen maken)
3. Mathematische modellen
2.3 Geldigheid
= we moeten juiste, betrouwbare data verzamelen om te kunnen komen tot correcte en
betrouwbare uitkomsten en inzichten
We proberen tot algemene conclusies te komen voor alle groepen van organismen, of tot de
algemene trends voor processen en fluxen. Maar het is onmogelijk om ieder individu of alle materie
te bestuderen
→ We moeten schattingen maken, representatieve stalen nemen,…
Ecologie in de praktijk
Cedar Creek Natural History Area
We bekijken de successie op oude velden in Minnesota: een studie in de ruimte en de tijd
De gronden waren prairies waar geen gewassen stonden, arme gronden die verder uitgeput waren,…
De vraag was nu: Hoe gebeurt de successie op deze velden?
→ Om dit te kunnen bestuderen zou een stuk land decennia onaangeroerd bestudeerd moeten
worden
→ Velden werden bestudeerd die op verschillende tijdstippen verlaten werden om zo op een
beperkt aantal jaren de invloed van tijd op het functioneren en de successie van de velden
observeren
Conclusies
a) Na stopzetting activiteiten van de bewerking daalde het
aantal invasieve soorten
b) De typische prairie soorten nemen toe omdat deze
aangepast zijn aan die lokale omstandigheden dat er al
lang heersen
c) De eenjarige (de eenjarig-bloemige ) nemen af
d) De andere soorten (tweejarig of langer) nemen
naargelang hun leeftijd toe
e) Bij toenemende leeftijd van het veld zullen deze weer
verrijkt worden met stikstof
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inehoybergs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60904 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now