Samenvatting Maatschappijleer HAVO 4: Hoofdstuk 1+2 (inclusief begrippenlijst)
18 views 0 purchase
Course
Maatschappijleer
Level
HAVO
Samenvatting Maatschappijleer HAVO 4: Hoofdstuk 1+2 (inclusief begrippenlijst). Samenvatting gemaakt door middel van het theorieboek en de aantekeningen uit de lessen.
H1 §1 Waarom maatschappijleer?
Overal waar mensen met elkaar te maken hebben zijn regels en afspraken. (bijv. in een gezin)
In de Nederlandse samenleving hebben we vier terreinen:
- Nederlandse rechtsstaat
Rechtsstaat stelt regels voor de overheid en voor de burgers. Deze regels zijn voor iedereen gelijk en
zorgen ervoor dat je rechtsbescherming hebt en dat je je veilig kunt voelen.
- De Nederlandse parlementaire democratie
Twee uitgangspunten:
1. De meeste stemmen gelden. Als er dus over een voorstel of wet wordt gestemd, kan die worden
aangenomen als de meerderheid voor is. De meerderheid heeft dus veel macht.
2. De meerderheid ook rekening houdt met de belangen van de minderheid. Daarom krijgen
bijvoorbeeld de kleine partijen ook spreektijd en wordt er naar hun opvattingen geluisterd.
- De pluriforme samenleving
Een pluriforme samenleving is een samenleving waarin mensen leven met verschillende culturen,
tradities en leefstijlen. Een typisch cultuurkenmerk is religie. Nederland kent veel religieuze
stromingen.
- De Nederlandse verzorgingsstaat
Nederland is een verzorgingsstaat, dat wil zeggen dat burgers sociale grondrechten hebben. Ook wel
sociale verzorgingsrechten genoemd. De overheid heeft de plicht om voor de burgers te zorgen als zij
daar zelf niet toe in staat zijn. Verzorgingsrechten draaien vaak om geld in de vorm van bijstand en
uitkeringen.
Maatschappelijke problemen verschillen van persoonlijke problemen. Iets word pas een
maatschappelijk probleem als blijkt dat een grote groep ergens last van heeft door bijv. hoge
werkdruk in Nederland.
We spreken van een maatschappelijk probleem als het:
- gevolgen heeft voor grote groepen in de samenleving
- door maatschappelijke ontwikkelingen wordt veroorzaakt
- te maken heeft met tegengestelde belangen
- gemeenschappelijk opgelost moet worden
Om dit op te lossen zijn er vaak nieuwe regels en wetten nodig of een aanpassing van bestaande
regels. Zo wordt het een politiek probleem, omdat gekozen politici de taak hebben om oplossingen
te bedenken.
Bij zoeken van oplossingen moeten er tegengestelde belangen en normen en waarden tegen elkaar
worden afgewogen.
Duidelijke tegenstellingen bestaan tussen mensen met verschillende:
- politieke visies: bijv. om het fileprobleem op te lossen willen automobilisten graag meer en bredere
snelwegen, maar milieuactivisten willen juist goedkoper openbaar vervoer.
- geloof- of levensovertuigingen: mensen die streng christelijk zijn willen bijv. dat abortus verboden
wordt. Iemand die niet-gelovig is, heeft daar meestal minder moeite mee.
- sociaaleconomische posities: een werkgever wil liever zo min mogelijk premies betalen, terwijl
iemand zonder werk belang heeft bij een goede uitkering.
Vaak word er een tussenoplossing gezocht, een compromis.
, §2 Kernbegrippen
Waarden: het uitgangspunt of principe dat mensen belangrijk en nastrevenswaardig vinden.
Bijv. eerlijkheid, discipline, tolerantie.
Normen: opvattingen over hoe je je op grond van een bepaalde waarde behoort te gedragen.
Bijv. niet stelen, opruimen, huiswerk maken, niet discrimineren, iedereen accepteren.
Belangen: het voor- of nadeel dat iemand ergens bij heeft (vaak financieel).
Macht: het vermogen om het gedrag van anderen te beïnvloeden.
- formele macht/gezag: vastgelegd. (leraar heeft de macht om je eruit te sturen)
- informele macht/gezag: niet vastgelegd. (iemand die indruk op je maakt en je daarom volgt)
§3 Wat is waar en wat is niet waar?
Betrouwbaarheid:
- bronvermelding: wie heeft het geschreven? zijn er cijfers van bekend? wat is de definitie?
- feiten of meningen: feit = objectief, zegt iets over de werkelijkheid. mening = subjectief, zegt iets
over een mening
- verschillende kanten: aan verschillende personen gevraagd?
Wat kan er misgaan tussen zender en ontvanger?:
- de ontvanger ontvangt de informatie verkeerd.
Begrip: Selectieve waarneming = Elke informatie wordt zodanig vervormd dat deze zo veel mogelijk
past in ons referentiekader; ‘je hoort wat je wilt horen’.
- de zender zendt de informatie verkeerd uit.
Begrippen: Manipulatie = feiten worden opzettelijk weggelaten of verdraaid zonder dat de ontvanger
dit merkt.
Propaganda = er wordt doelbewust eenzijdige informatie gegeven met als doel de mening van
mensen te beïnvloeden.
Indoctrinatie = langdurige, systematisch en heel dwingende eenzijdige opvattingen en meningen
worden opgedrongen aan het publiek.
- door informatieoverdracht ontstaan vooroordelen.
Begrippen: Vooroordelen = als je over iets of iemand oordeelt zonder dat je die persoon of zaak hebt
leren kennen.
Stereotypen = je hebt een vaststaand beeld van een hele groep mensen.
Discriminatie = waarbij je mensen van een bepaalde groep anders behandelt op grond van
kenmerken die in de gegeven situatie niet van belang zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller . Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
