Samenvatting Nectar 3e editie VWO 6 Hoofdstuk 18: Wereldwijde kringlopen.
In de samenvatting zijn de volgende paragrafen samengevat:
18.1 Koolstofkringloop
18.2 Stikstofkringloop
18.3 Fosfor en andere elementen
18.4 Een oceaan van plastic
Alle begrippen zijn groen gekleurd in de samenvatting....
, BIOLOGIE SAMENVATTING HS 18: WERELDWIJDE KRINGLOPEN
§18.1: KOOLSTOFKRINGLOOP
CO 2 IN DE ATOMOSFEER
Boeikasgas: gas dat warmtestraling vd aarde vasthoudt.
Warmtestraling: terugkaatsende zonne-energie.
Broeikaseffect: dampring werkt als kas door CO2/andere gassen. Zonnestraling blijft voor een deel id atmosfeer achter.
Hierdoor: aarde temp ±15°C en leven is mogelijk
Zonder: aarde veel kouder en oceaan bevriest
*problemen ontstaan als er meer broeikasgassen id atmosfeer komen.
Versterkt broeikaseffect: het meer dan normaal vasthouden van warmte door de atmosfeer.
Gevolg: landijs smelt, zeewater zet uit, zeespiegel stijgt overstromingen
Gevolg: door warm weer ontstaan meer wolken meer regen.
Gevolg: planten en dieren aangepast aan koele streken uitsterving.
Klimaatverandering: ecosystemen en hun bewoners veranderen.
MOERASGAS
Moerasgas (CH4): ontstaat uit organisch materiaal onder zuurstofloze omstandigheden.
Draagt bij aan: versterkt broeikaseffect; houdt warmte zo’n 25x beter vast dan CO 2
Toendra bodem: bevat veel organische stof, de bovenlaag ontdooit id zomer.
Toendra plassen: reducenten breken ontdooide organische stof af; ze gebruiken hiervoor O2
O2 diffusie in het water verloopt trager dan het verbruik water wordt zuurstofloos.
Anaerobe bacteriën: breken de organische stof verder af, veel moerasgas ontstaat.
Aarde warmt op: permafrostlaag (: bevroren laag onder de bovenlaag) ontdooit steeds meer en bevat ook moerasgas.
METHAANBACTERIËN
Methaanbacteriën: organismen die organische stoffen omzetten tot moerasgas.
Leven in: extreme omstandigheden, laagje water net boven permafrostlaag. (hierin hoge zoutconc en koud).
Overleven in: omgeving met hoge osmotische waarde.
Effect: deel van hun gemaakte CH4 oxideert id atmosfeer tot CO2 (dat is beter dan als het CH4 was gebleven).
Herkauwers: produceren ook CH4 om gras te kunnen verteren.
Pens: anaeroob milieu waarin bacteriën honderden liters CH4-gas/dag produceren.
CO 2 -REDUCTIE OP HET LAND
Bossen laten het CO2-gehalte vd atmosfeer dalen. Tijdens fotosynthese vormen de bladeren glucose en hieruit organische stoffen:
1. Zetmeel
2. Cellulose
3. Aminozuren
4. Vetzuren
5. Houtstof
SNELLE KOOLSTOFKRINGLOOP: ROUTE DIE KOOLSTOF NEEMT DOOR PLANTEN/DIEREN/REDUCENTEN
Niet alle vastgelegde koolstof blijft id boom:
Deel vd glucose gebruikt de boom id dissimilatie koolstof verlaat boom als CO2
Deel vd organische stoffen verdwijnt door vraat id maag van herbivoren organische stoffen id rest vd voedselketen.
Detritus: organische stoffen uit de uitwerpselen en dode resten van planten/dieren, afgebroken door reducenten tot CO2.
Pas wanneer de boom vergaat, komt de koolstof terug id atmosfeer.
Water: CO2 lost op en vormt HCO3-.
Algen/waterplanten: gebruiken HCO3- voor fotosynthese.
Algen zonder gegeten te zijn: zakken naar bodem; afbraak organisch materiaal is hier slecht: koolstof uit atmosfeer.
LANGZAME KOOLSTOFKRINGLOOP: BIJ VERBRANDING EN VERWERING VAN KALKSTEEN ONTSTAAT WEER CO 2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JudithVWO. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
