Hoofdstuk 7.1
Attitude: een evaluatie van een attitudeobject zoals mensen, voorwerpen en ideeën. Zo’n evaluatie bestaat uit
drie componenten, die samen onze attitude vormen.
1. Een Affectief component, onze gevoelsmatige reactie op het attitudeobject
2. Een gedragsmatig (Behaviour) component, onze neiging tot handelen ten opzichte van het attitudeobject
3. Een Cognitief (beliefs) component, onze gedachten en opvattingen over het attitudeobject
Tripartitemodel van attitudes (ABC): attitudes omschreven als samengesteld uit drie componenten (de
bovenstaande)
De verhouding tussen de componenten is bij elke attitude anders. Ook kan de mate waarin een bepaalde
component van een attitude overheerst afhankelijk zijn van de omstandigheden.
Hoofdstuk 7.1.1
Een provocerend antwoord op de vraag naar de oorsprong van attitudes is dat ze deels te herleiden zijn tot
onze genen. Dit idee wordt bevestigd door het feit dat identieke tweelingen meer attitudes gemeenschappelijk
hebben dan niet-identieke tweelingen; zelfs als deze identieke tweelingen in verschillende gezinnen zijn
opgevoed en elkaar niet kennen.
Genen bepalen onze attitudes niet; het is bijvoorbeeld zeer onwaarschijnlijk dat er een jazz-gen bestaat dat je
muzikale voorkeur bepaalt. Wat wel blijkt is dat sommige attitudes een indirecte functie zijn van onze
genetische opmaak. Attitudes zijn verbonden met zaken als temperament en persoonlijkheid, die op hun beurt
wel rechtstreeks verbonden zijn met onze genen. Zo is het mogelijk dat mensen een temperament en een
persoonlijkheid van hun ouders erven die hen meer ontvankelijk maken voor jazz dan voor popmuziek. Maar
zelfs als onze attitudes een genetische component hebben, is het duidelijk dat onze sociale ervaringen een
belangrijke rol spelen in het ontstaan van die attitudes.
Er worden drie soorten attitudes onderscheiden:
Op cognitie gebaseerde attitudes: attitudes die voornamelijk gebaseerd zijn op iemands opvattingen over de
eigenschappen van een attitudeobject. De cognitieve component overheerst. Het doel van dit soort attitudes is
de plus- en minpunten van een object zo te classificeren dat we snel kunnen bepalen of we er iets mee te
maken willen hebben of niet. (Zo is je attitude over stofzuigers waarschijnlijk gebaseerd op je mening over de
voor- en nadelen van bepaalde merken, zoals de zuigkracht en de prijs – en niet op meer emotioneel getinte
overwegingen zoals hoe sexy jij je door de stofzuiger voelt).
Op affect gebaseerde attitudes: attitudes die meer gebaseerd zijn op iemands gevoelens en waarden ten
opzichte van het attitudeobject dan op zijn opvattingen over de eigenschappen van een attitudeobject. Bij dit
soort attitudes overheerst de affectieve component. (Soms vinden we een auto gewoon mooi, los van de vraag
hoeveel benzine hij verbruikt. En af en toe voelen we ons aangetrokken tot iemand, los van het feit dat onze
mening over diegene negatief is).
Onze gevoelens over zaken als euthanasie, orgaandonatie en interreligieuze relaties zijn vaak meer gebaseerd
op ons besef van (morele) waarden dan op een nuchtere beoordeling van de feiten. De functie van de op affect
gebaseerde attitudes is niet zozeer het geven van een accuraat beeld van de wereld, maar het tot uitdrukking
brengen en bekrachtigen van onze eigen fundamentele waardesysteem.
Andere op affect gebaseerde attitudes ontstaan uit een sensorische reactie; zoals een voorkeur voor de smaak
van chocola - of een esthetische reactie, zoals bewondering voor een schilderij of de lijn en de kleur van een
auto.
Op affect gebaseerde attitudes kunnen verder een gevolg zijn van conditionering. Er worden twee soorten
conditionering onderscheiden: klassieke en operante.
Klassieke conditionering: verschijnsel waarbij een stimulus die een emotionele respons oproept, herhaaldelijk
tegelijk wordt aangeboden met een neutrale stimulus (die niets oproept), waardoor uiteindelijk de neutrale
stimulus de emotie- oproepende eigenschappen van de eerste stimulus heeft overgenomen. Bijvoorbeeld: als
1
, kind ervoer je tijdens een bezoek aan je oma gevoelens van warmte en liefde. En toentertijd rook het huis ook
altijd naar mottenballen. Uiteindelijk zal de geur van mottenballen genoeg zijn om de emotionele respons van
warmte en liefde bij je op te roepen die je als kind voelde toen je bij haar op bezoek was. (Zie afbeelding 7.1)
Operante conditionering: verschijnsel waarbij
gedrag dat mensen uit zichzelf vertonen toe-
of afneemt, afhankelijk van de vraag of het
gedrag wordt gevolgd door positieve
bekrachtiging of door straf. (Zie afbeelding
7.1)
Een op affect gebaseerde attitude ten
aanzien van een bepaald object kan ook het
gevolg zijn van priming. Priming van een
bepaald concept, bijvoorbeeld ‘gezondheid’
of ‘smaak’, kan de toegankelijkheid van een
attitude versterken, wat vervolgens de
manier beïnvloedt waarop we relevante
attitudeobjecten evalueren. Zo zal iemand die is geprimed met het concept ‘gezondheid’ minder snel geneigd
zijn een doos Belgische bonbons als positief te evalueren dan iemand die geprimed is met het concept ‘smaak’.
Op gedrag gebaseerde attitudes: attitudes die gebaseerd zijn op iemands observatie van hoe hij zich gedraagt
tegenover een attitudeobject. Hier overheerst de gedragsmatige component.
Mensen zullen hun attitudes alleen onder bepaalde omstandigheden uit hun gedrag afleiden. Ten eerste moet
hun oorspronkelijke attitude zwak of ambigu zijn. Ten tweede leiden mensen hun attitudes alleen af uit hun
gedrag wanneer ze hun gedrag niet op een andere plausibele manier kunnen verklaren.
Hoofdstuk 7.1.2
Expliciete attitude: attitude die we bewust onderschrijven en gemakkelijk kunnen reproduceren. ‘Wat vind jij
van positieve discriminatie?’
Impliciete attitude: attitude die onwillekeurig, onbestuurbaar en vaak onbewust is
Een onderzoeker ontdekte dat impliciete attitudes meer in onze jeugdervaringen zijn geworteld en expliciete
attitudes meer in onze recente ervaringen.
Hoofdstuk 7.2.1
Attitudetoegankelijkheid: de sterkte van de associatie tussen een attitudeobject en iemands evaluatie van dat
object, uitgedrukt in de snelheid waarmee de betrokkene kan zeggen wat hij van het object vindt
Attitudes kunnen spontaan gedrag alleen voorspellen als ze voor de betrokkene heel toegankelijk zijn. Als de
toegankelijkheid hoog is, komt je attitude je voor de geest zodra je het attitudeobject ziet of eraan denkt. Als
de toegankelijkheid laag is, kost het meer tijd om je je attitude voor de geest te halen. Hieruit volgt dat zeer
toegankelijke attitudes betere voorspellers van spontaan gedrag zijn, omdat de kans dat je aan je attitude
denkt tijdens het handelen groter is.
Hoe meer directe, eigen ervaringen we hebben met het attitudeobject, hoe hoger de attitudetoegankelijkheid,
en hoe groter de kans dat ze ons spontane gedrag voorspellen.
Hoofdstuk 7.2.2
Theorie over gepland gedrag: idee dat de beste voorspellers van ons geplande, weloverwogen gedrag bestaan
uit onze attitudes over dat specifieke gedrag, de subjectieve normen en onze inschatting van de mate van
controle die we over dat gedrag hebben
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jamie199956. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.43. You're not tied to anything after your purchase.