Hoofdstuk 5.1
Het blijkt dat zelfherkenning bij mensen zich ontwikkelt als kinderen ongeveer 18 tot 24 maanden oud zijn.
Vervolgens ontwikkelt dit zelfconcept zich naarmate we ouder worden tot een volwassen zelfconcept, dat
gedefinieerd is als het geheel van overtuigingen dat mensen hebben over hun persoonlijke attributen.
Zelfconcept: geheel van overtuigingen dat mensen hebben over hun persoonlijke eigenschappen, oftewel onze
kennis over wie we zijn
Naarmate we ouder worden, leggen we minder nadruk op lichamelijke (Ik heb bruin haar; dit doen kinderen
wel) kenmerken en meer op psychologische gesteldheden (onze gedachten en gevoelens) en op
beschouwingen over hoe andere mensen over ons denken.
Moraliteit wordt gezien als een centraal kenmerk in het zelfconcept, meer dan cognitieve processen of
voorkeuren.
Hoofdstuk 5.1.1
Westerse culturen: overwegend onafhankelijk zelfbeeld (men definieert zich zelf in termen van eigen interne
gedachten, gevoelens en handelingen)
Aziatische en andere niet-westerse culturen: overwegend onderling afhankelijk zelfbeeld (men definieert
zichzelf in termen van de relaties met andere mensen)
Onafhankelijk zelfbeeld: manier om zichzelf te definiëren in termen van de eigen interne gedachten, gevoelens
en handelingen
Onderling afhankelijk zelfbeeld: manier om zichzelf te definiëren in termen van de relaties met andere mensen;
erkennen dat het eigen gedrag dikwijls bepaald wordt door de gedachten, gevoelens en handelingen van
anderen
Hoofdstuk 5.1.2
Wat doet het zelf eigenlijk precies? Het heeft vier hoofdfuncties: zelfkennis de manier waarop we begrijpen wie
we zijn en informatie daarover ordenen; zelfcontrole is de manier waarop we plannen maken en beslissingen
uitvoeren; impressiemanagement is de manier waarop we onszelf presenteren aan anderen om ervoor te
zorgen dat ze de indruk van ons krijgen die we ze willen geven; zelfvertrouwen is de manier waarop we
proberen een positief beeld van onszelf in stand te houden.
Hoofdstuk 5.2.1
Introspectie: proces waarbij mensen naar binnen kijken en hun eigen gedachten, gevoelens en motieven
onderzoeken
Bijvoorbeeld; heb je je weleens afgevraagd waarom je doet wat je doet, zoals alle nieuwste netflix-series achter
elkaar kijken en niet werken aan een studieopdracht? Zo ja, dan deed je aan introspectie.
Zelfbewustzijn: de handeling van het deken over onszelf
Bijvoorbeeld; als we onszelf in de spiegel zien of in een video die een vriend net op zijn of haar smartphone
heeft gemaakt
Zelfbewustzijnstheorie: idee dat wanneer mensen hun aandacht op zichzelf richten, ze hun gedrag evalueren en
het vergelijken met hun innerlijke normen en waarden
1
, Soms gaan mensen ver in hun pogingen om zelfbewustzijn te vermijden. Alcoholmisbruik, bijvoorbeeld, leidt
negatieve gedachten over jezelf af en zelfs vreetbuien of seksueel masochisme zijn effectieve manieren om de
interne, op onszelf gerichte schijnwerpers uit te zetten. Het feit dat mensen, ondanks alle risico’s, regelmatig
overgaan tot dergelijke manieren om aan zichzelf te ontsnappen, geeft wel aan hoe vervelend het af en toe kan
zijn om de aandacht op jezelf te richten.
Niet alle manieren om aan het zelf te ontsnappen zijn even schadelijk. Veel vormen van religieuze expressie en
spiritualiteit zijn net zulke effectieve manieren om de aandacht van jezelf af te leiden.
De aandacht op jezelf richten kan eveneens een manier zijn om op het rechte pad te blijven. Naast het
verkrijgen van inzichten over jezelf, heeft zelfbewustzijn tevens als functie dat je je bewust wordt van je
normen en waarden; je herinnert jezelf daardoor aan je gevoel voor goed en fout. Zo is uit verschillende
onderzoeken gebleken dat wanneer mensen zich bewust zijn van zichzelf, ze eerder geneigd zijn om zich aan
hun eigen normen te houden, zoals het weerstaan van de verleiding om te spieken tijdens een tentamen.
Causale theorieën: theorieën over de oorzaken van eigen gevoelens en gedragingen
Het probleem is dat we onszelf er vaak van overtuigen dat de redenen die we verzinnen, weerspiegelen wat we
werkelijk voelen, zelfs als die alleen maar toevallig op dat moment in ons opkomen.
Door rationele redenen veroorzaakte attitudeverandering: attitudeverandering die wordt veroorzaakt doordat
men nadenkt over de redenen voor de eigen attitudes; mensen gaan ervan uit dat hun attitudes overeenkomen
met redenen die plausibel en gemakkelijk te verwoorden zijn
Het is een attitudeverandering die wordt veroorzaakt doordat je nadenkt over de redenen van je attitudes. Dit
gebeurt omdat mensen, als ze de redenen van hun attitudes gaan analyseren, (a) redenen verzinnen die niet
werkelijk weerspiegelen wat ze voelen en (b) zichzelf overtuigen dat dit is wat ze voelen.
Hoofdstuk 5.2.2
Zelfperceptietheorie: theorie die stelt dat wanneer onze attitudes en gevoelens onzeker of ambigu zijn, we onze
conclusies daarover baseren op observaties van ons gedrag en de situatie waarin dat gedrag voorkomt
Ten eerste baseren we conclusies over onze innerlijke gevoelens alleen op ons gedrag als we niet zeker weten
hoe we ons voelen. Als je altijd hebt geweten dat je van klassieke muziek houdt (bijvoorbeeld), dan hoef je je
gedrag niet te observeren om daarachter te komen. Maar misschien zijn je gevoelens gemengd; je hebt je nooit
echt afgevraagd of je ervan houdt. Als dat het geval is, is de kans groot dat je je gedrag gebruikt als een soort
gids voor hoe je je voelt.
Ten tweede bepalen we of ons gedrag werkelijk weerspiegelt hoe we ons voelen of dat we ons vanwege de
situatie op een bepaalde manier hebben gedragen. Als je uit vrije wil hebt besloten om naar de klassieke
radiozender te luisteren, is de kans groot dat je concludeert dat je naar die zender luistert omdat je van
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jamie199956. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.01. You're not tied to anything after your purchase.