Hoofdstuk 11.1
Prosociaal gedrag: elke handeling die is gericht op het welzijn of het welbevinden van een ander
Altruïsme: het verrichten van een handeling ten gunste van een ander zonder daar zelf enig belang of voordeel
bij te hebben
Hoofdstuk 11.1.1
Verwantschapsselectie: het idee dat altruïstisch gedrag gericht op genetische verwanten door natuurlijke
selectie wordt begunstigd
Volgens de evolutietheorie kan verwachtschapsselectie echter ingebed zijn geraakt in menselijk gedrag en
hebben als gevolg daarvan de genen van mensen die hun verwanten helpen meer kans om te overleven dan de
genen van mensen die zich niet aan die regel houden.
Wederkerigheidsnorm: de verwachting dat het helpen van anderen de kans vergroot dat zij ons in de toekomst
zullen helpen (We helpen anderen in dezelfde mate als zij ons helpen)
Sommige onderzoekers stellen dat de emotie ‘dankbaarheid’ tot ontwikkeling is gekomen voor het reguleren
van wederkerigheid. We voelen dankbaarheid als iemand ons heeft geholpen en dit gevoel motiveert ons daar
in de toekomst iets tegenover te stellen.
Samengevat geloven evolutiepsychologen dat mensen anderen helpen vanwege drie factoren die inmiddels in
onze genen geworteld zijn: verwantschapsselectie, groepsselectie en de wederkerigheidsnorm.
Hoofdstuk 11.1.2
Sociale uitwisselingstheorie: veel van wat we doen, wordt ingegeven door het verlangen om onze baten te
maximaliseren en onze kosten te minimaliseren
Hoewel sociaal psychologen het niet eens zijn met de evolutionaire verklaring voor prosociaal gedrag kunnen
ze zich wel vinden in de opvatting dat altruïstisch gedrag gebaseerd kan zijn op eigenbelang.
Het verschil met evolutionaire theorieën is dat de sociale uitwisselingstheorie dit verlangen niet in verband
brengt met onze evolutionaire wortels; ook gaat zij er niet van uit dat het een genetische basis heeft.
Iemand helpen is een investering in de toekomst; de sociale uitwisseling is dat iemand ons op een dag zal
helpen als wij om hulp verlegen zitten. Het bieden van hulp kan ook persoonlijke stress bij een omstander
wegnemen. Veel onderzoeken wijzen uit dat mensen van streek en uit hun evenwicht raken als ze een ander
zien lijden en dat ze in ieder geval gedeeltelijk helpen om hun eigen stress te verminderen. Door anderen te
helpen kunnen we ook beloning voor onszelf creëren, zoals sociale goedkeuring van anderen en een groter
gevoel van eigenwaarde.
De keerzijde van de medaille is natuurlijk dat helpen kostbaar kan zijn. Mensen bieden minder snel hulp als de
kosten hoog zijn, bijvoorbeeld als het hen fysiek in gevaar brengt, als het tot pijn of gene leidt of eenvoudigweg
te veel tijd in beslag neemt.
Mensen helpen als ze er meer uithalen dan ze erin steken.
Prosociale daden zijn dubbel lonend, omdat ze zowel de gever als de ontvanger belonen.
Hoofdstuk 11.1.3
Egoïstische motieven: mensen helpen anderen om er op de een of andere manier zelf beter van te worden -
evolutionaire benadering - sociale uitwisseling
Altruïstische motieven: Er is geen andere reden voor de verleende hulp dan het bevorderen van het welzijn van
een ander - empathie-altruïsmehypothese
Empathie: het vermogen om zichzelf in een ander te verplaatsen en om gebeurtenissen en emoties net zo te
ervaren als de ander
Empathie – altruïsmehypothese: het idee dat wanneer we empathie voelen voor iemand, we die persoon puur
om altruïstische redenen proberen te helpen, ongeacht of dat ons iets oplevert
1
, De resultaten van het onderzoek van
Monique Smit (auto-ongeluk) wekken
de indruk dat er sprake is van echt
altruïsme als we empathie voelen voor
het leed van een ander.
Samengevat hebben we drie
fundamentele motieven
geïdentificeerd die ten grondslag liggen
aan prosociaal gedrag en die elk voor-
en tegenstanders hebben:
1. Helpen is een instinctieve reactie om
het welzijn te bevorderen van mensen
die genetisch dicht bij ons staan
(evolutionaire psychologie)
2 De baten van het helpen van anderen
wegen vaak op tegen de kosten, dus
helpen dient ons eigen belang (sociale uitwisselingstheorie)
3 In sommige omstandigheden leiden sterke gevoelens van empathie voor het slachtoffer tot onbaatzuchtig
gedrag (de empathie – altruïsmehypothese)
Hoofdstuk 11.2.1
Altruïstische persoonlijkheid: de eigenschappen die ervoor zorgen dat een individu anderen helpt in een groot
aantal verschillende gradaties
Onderzoek toont aan dat, als het gaat om het voorspellen hoe behulpzaam mensen zijn hun gedrag niet alleen
door persoonlijkheid wordt bepaald. Er moet ook rekening gehouden worden met een aantal kritische
factoren, zoals de situationele druk die mensen ervaren, hun sekse, culturele achtergrond, godsdienstigheid en
zelfs de stemming waarin zij op een bepaald moment verkeren.
Hoofdstuk 11.2.2
Mannen zijn vaker betrokken bij heldhaftige daden en vrouwen daarentegen zijn behulpzamer tegenover
mensen in hun naaste omgeving en doen eerder vrijwilligerswerk dan mannen.
Hoofdstuk 11.2.3
Enerzijds is er bewijs te over dat mensen vaak de voorkeur geven aan hun in-groups, ofwel de groepen
waarmee ze zich identificeren als lid, en leden van out-groups, discrimineren en vooroordelen ten aanzien van
leden van out-groups, zoals mensen van andere rassen en culturen of van een andere sekse of met een andere
seksuele oriëntatie. Anderzijds doen mensen heel veel om leden van een out-group te helpen. Zij doneren geld
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jamie199956. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.