Summary
Geschiedenis samenvatting tijdvak 9 en HC Duitsland/Nederland Havo 5
- Course
- Level
In dit document vind je een algemene samenvatting van tijdvak 9 en de Historische Context van Duitsland en Nederland.
[Show more]
Seller
Follow
Riih
Content preview
Hoofdstuk 9, De tijd van wereldoorlogenKA’s tijdvak 9:
● De rol van moderne propagandaen communicatiemiddelen en vormen van
massaorganisatie
● Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën: communisme en
fascisme/nationaalsocialisme
● De crisis van het wereldkapitalisme
● Het voeren van twee wereldoorlogen
● Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de Joden
● De Duitse bezetting van Nederland
● Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens
en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering
● Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme
Paragraaf 9.1 : De Eerste Wereldoorlog
KA - Het voeren van twee wereldoorlogen
- Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens
en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering
Leerdoelen 9.1:
● uitleggen waarom dat de Duitse eenwording het machtsevenwicht in Europa
verstoorde
● uitleggen dat nationalisme, militarisme, wapenwedloop en bondgenootschappen
achterliggende oorzaken voor WOI zijn.
● de aanleiding voor WOI uitleggen
● aangeven dat het karakter van oorlogvoeren tijdens WOI heel anders was dan dat
van eerdere oorlogen.
● 2 redenen noemen waarom WOI een wereldoorlog was.
● uitleggen waarom in 1917 de krachtsverhoudingen veranderden
● 5 bepalingen noemen uit de Vrede van Versailles en deze toelichten.
Informatietekst:
19e eeuw (Europees machtsevenwicht):
-Europese landen moeten even sterk zijn (zodat geen één land sterk genoeg was om oorlog
te voeren met een ander.) Zo hielden ze elkaar ook in de gaten.
Eind 19e eeuw wordt de evenwicht verstoord:
op economisch gebied: Was Engeland verreweg het sterkst door de industriële revolutie.
op politiek gebied: In 1870 worden de Duitsland wordt één land (Duitse eenwording).
(Ze creëren een gemeenschappelijke vijand (Frankrijk) en veroveren een stuk van Frankrijk)
Op economisch gebied groeit Duitsland heel snel en het wordt een heel groot land midden in
Europa. Dus ook een concurrent voor Engeland.
,Nationalisme (een van de grootste oorzaken van de oorlog):
- gevoel -> eigen volk/land is het beste
- politiek -> streven van een volk naar een eigen staat
- bijv: Duitsland, Balkanvolken binnen Oostenrijk Hongarije.
Oorzaken Eerste Wereldoorlog:
- Nationalisme -> Landen streefden naar zoveel mogelijk macht en het zorgde voor
veel spanningen tussen de landen.
- Wapenwedloop -> Steeds meer wapens en landen willen zien wie de beste en de
mooiste wapens had en dat zorgde ook voor veel spanningen tussen de landen.
Engeland had dus een grote oorlogsvloot en dus moest Duitsland er ook een maken.
(Gevaar daarvan als je al die wapens hebt dan ga je ze gebruiken)
- Militarisme -> Verheerlijking van geweld (Deze oorlogen werden gezien als
oplossingen voor de problemen (Je problemen uitvechten).
- Bondgenootschappen -> Als landen zich bij elkaar aansluiten en andere buitensluiten
komt er ook spanning tussen de landen.
Rusland, Engeland en Frankrijk stonden tegenover Duitsland en Oostenrijk-Hongarije
(en Italië).
Oorzaak is het oplopen naar iets en aanleiding is de laatste druppel.
Aanleiding: Moord op kroonprins Oostenrijk-Hongarije (Prins Ferdinand).
De schuld wordt gegeven aan Servië.
Rusland steunt Servië en Duitsland steunt Oostenrijk-Hongarije.
Duitsland verklaart de oorlog aan Rusland en Frankrijk.
Engeland mobiliseert.
Karakter van de oorlog?:
● loopgravenoorlog
- oorlog waar legers zich hebben ingegraven en de fronten zich bijna stil
tegenover elkaar bevinden.
● totale oorlog
- Oorlog waarbij iedereen in de vechtende landen last heeft van/betrokken is bij
de oorlog. (burgers, overheid, militair etc,.) (bijv vrouwen moeten banen van
mannen overnemen, verwoestingen in de steden/bombardementen).
● massavernietigingswapens
- wapens die tegelijk hele grote groepen mensen kunnen doden. Zoals
bommen, gifgas etc.
● wereldoorlog
- Oorlog waarbij landen uit verschillende werelddelen betrokken zijn. (1e
wereldoorlog, omdat Amerika ging meevechten)
1917: Keerpunt in de oorlog, waarom?:
De VS gaat meevechten aan de geallieerden kant, Engeland, VS en Frankrijk.
In 1917 Rusland communisten komen aan de macht, sluiten een wapenstilstand met
Duitsland en trekken zich terug uit de oorlog.
Dat is goed nieuws voor Duitsland, want die hoeven nu geen tweefrontenoorlog meer te
voeren.
,11/11/18 wordt wapenstilstand getekend en heeft Duitsland zich over gegeven.
5 maatregelen vrede van Versailles
- Duitsers mochten niet meer onderhandelen → Alleen duitsland was schuldig
- Duitsland mocht maar een klein leger hebben. (Demilitarisatie in van Rijnland)
- grondgebied afstaan
- oorlogsschade betalen
- De volkenbond werd opgericht, waar Duitsland niet in mocht
Volkenbond = organisatie die opkomt voor vrede.
Volkenbond had geen macht. Waarom niet?:
Ze konden straf uitdelen, maar iedereen had vetorecht. Duitsland en Sovjet-Unie mochten
niet meedoen. VS wilde niet meedoen.
Belangrijke data
- 1914-1918 Eerste Wereldoorlog
- 1917 Russische Revolutie
- 1929 Beurskrach → begin economische crises
- 1933 Hitler aan de macht
- 1939-1945 Tweede Wereldoorlog
Bij paragraaf 9.1, De economische wereldcrisis
ka: - De crisis van het wereldkapitalisme
leerdoelen:
● Je kunt vier oorzaken van de economische crisis in de VS noemen
● Je kunt uitleggen wat de aanleiding van de crisis was
● Je kunt uitleggen wat de houding was van de liberalen t.a.v. de crisis
● Je kunt uitleggen waarom de crisis in de VS een wereldcrisis werd
● Je kunt uitleggen welke maatregelen Roosevelt nam en of dit succesvol was
● Je kunt beargumenteren waarom er een einde aan de crisis kwam
Informatietekst
Jaren 20 economie in VS:
- Er was de economische bloei , dus het ging goed met de economie
- Er kwamen nieuwe consumptiegoederen als ; koelkasten , auto´s , radio´s (geen
tv´s) , filmindustrie en stofzuigers
→ Maar er waren ook zwakke punten in de economie (oorzaken) :
1. Overproductie in de landbouw → je krijgt een overschot en daardoor worden de
prijzen lager → boeren gaan dan failliet
2. Protectionistisch politiek , de overheid zorgde met hoge invoertarieven ervoor dat de
buitenlandse producten in de VS duur waren (protect=beschermen) → Doordat
landen en gebieden geen producten van het buitenland accepteren → krijgen de
amerikanen hun producten niet weg → dus komt er ook overproductie
3. De ongelijke inkomensverdeling → kleine groep rijken en grote groep armen →
, kopen op afbetaling wordt aangemoedigd → groeiende schulden van mensen. Door
de quote ¨Live now , pay later¨ dachten mensen dat ze beter nu dingen konden
kopen en dan later terugbetalen dus geld lenen maar doordat het geld minder was
kwamen ze in de schulden.
4. Een slechte controle (op de banken) → er waren werden weinig eisen gesteld aan de
banken.
Aanleiding van de crises
1929 : Beurskrach , het instorten van de beurs → aandelen worden niets meer waard
- een aandeel koop je om een deel te kopen van een bedrijf en zodra deze winst
maken krijg jij geld op je aandeel. Maar doordat veel mensen producten kopen
hebben ze niets meer nodig en gaan bedrijven failliet en daardoor worden mensen
werkloos en worden de aandelen niets meer waard.
1. Mensen kunnen leningen niet terugbetalen
2. Banken gaan failliet
3. Burgers raken spaargeld kwijt en kopen niet meer
4. Fabrieken raken overproductie niet kwijt
5. Fabrieken failliet → groeiende werkloosheid
De president van VS op dat moment was Hoover , zijn uitgangspunt om crises te bestrijden
was het economisch liberalisme → de overheid moet zich niet met de economie bemoeien
¨de markt gaat het wel zelf oplossen¨
1933 kwam er een nieuwe president : Roosevelt. Hij werd president omdat hij beloofde iets
aan de crisis te doen. Roosevelt komt met een nieuw plan ( New Deal) , hij vind dat de
overheid wel moet ingrijpen. Nu werd er wel veel geld vanuit de overheid gestoken in de
economie:
- Er kwamen uitkeringen voor mensen
- Bedrijven/boeren kregen subsidies
- Mensen werden aan het werk gezet in projecten die door de overheid werden gezet
→ Werkverschaffingsprojecten , zoals het aanleggen van stuwdammen.
- Zo kregen mensen geld en kunnen ze dat weer uitgeven. Zo moesten er nieuwe
producten worden gemaakt en mensen moeten worden aangenomen in bedrijven om
die producten te maken
- Koopkracht vergroten → productie stijgt
- Dit allemaal zodat de economie weer op gang loopt
Het achterliggende idee van de New deal was het koopkracht vergroten , want dan krijg je
meer vraag naar producten en daardoor krijg je meer werk en dan wordt de koopkracht weer
vergroten
De new deal loste de crises niet op maar verminderde wel de hevigheid ervan
De economische crisis werd een wereldcrises . Amerikanen hadden veel geld geleend
aan Europa en Duitsland in de jaren 20. Dus de VS had vele leningen aan Duitsland (
Dawesplan) na de wo1 → De VS wil zijn geld terug → Duitsland kan dat niet betalen en
komt in de crisis. Frankrijk en Engeland hebben geld tekort. En zo sleept elke land elkaar de
crisis is en werd het een wereldcrisis.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Riih. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.30. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79223 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now