Summary
Samenvatting Politieke Structuren Binnen- en Buitenland
- Course
- Institution
Dit document is een duidelijke samenvatting van de cursus van het vak.
[Show more]
Seller
Follow
litsaboesmans
Reviews received
Content preview
Politieke Structuren: binnen- en buitenland1. Buitenland
1.1. De Koude Oorlog
è begrip ‘Koude Oorlog’ gebruikt voor ideologische spanningen die na WO2 de relaties
bepaalden tussen de voormalige Sovjet-Unie en VS
è ging gepaard met geldverslindende bewapeningswedloop, diverse zware crisissen op
de rand van een nucleaire catastrofe, wederzijds vijandbeeld en diverse regionale
oorlogen
Oorzaken: 3 verklaringen, die overeenkomen met 3 scholen
1. ‘klassieke’ richting
stelde het communistisch systeem in Sovjet-Unie, vnl. de persoon van Stalin
(verantwoordelijk voor het wantrouwen dat sinds de nederlaag van nazi-Duitsland
tussen voormalige bondgenoten gegroeid was)
2. ‘revisionistische’ interpretatie
Koude Oorlog is het gevolg van een verkeerde inschatting en overreactie vd VS op de
politiek vd S.U.; volgens harde revisionisten ging het om een façade die
onderliggende sociaaleconomische belangen moest maskeren
(bewapeningswedloop)
3. ‘post-revisionistische’ school
het stelt dat de tegenstellingen tussen beide grootmachten, gegeven de
internationale machtsverhoudingen, in feite mogelijk te vermijden waren
è naargelang de auteur wordt als begindatum 1917 geciteerd (Russische Revolutie) of
1945 (einde WO2)
è als einddatum wordt de dubbeldatum 1989-1991 geciteerd (val Berlijnse Muur)
Eerste fase Koude Oorlog
è speelde zich af in een sfeer van wederzijds wantrouwen tussen de overwinnaars van
WO2 (blijvende bezetting van Oost-Europa door Sovjet-Unie omwille vd vrees voor
de herbewapening van Duitsland)
è Hoofdrolspelers: Stalin & Truman-Eisenhower
Crisissen: blokkade van Berlijn (1948-1949) & Koreaanse Oorlog (1950-1953)
è eerste fase werd ingeleid toen Sovjet-Unie de toegangswegen naar de door de 4
grootmachten bestuurde stad Berlijn blokkeerde, waarna een luchtbrug werd
ingelegd (1j later werd blokkade opgeheven)
è Koreaanse Oorlog brak uit na invasie van het westersgezinde Z-Korea door het door
communistisch China gesteunde N-Korea, na UNO-interventie werden de
N-Koreaanse troepen teruggedreven tot Chinese grens
,Indeling ex-Sovjetunie
- Rusland
- Oekraïne
- Wit-Rusland (Belarus)
- Moldavië
- 3 Baltische landen (Est, Let, Lit)
- 3 Kaukasische landen
- 5 Centraal-Aziatische landen
Tweede fase
è in 1953 stierf Stalin, waarna in ’56 onder Chroesjtsjov de 2e fase aanbrak, beginnend
met een periode van destalinisatie en ontspanning, deze ‘detente’ werd afgebroken
na de onderdrukking door het Russische leger van een opstand in Hongarije (1956)
è opstand in Hongarije ging gepaard met 2e Israëlische-Arabische oorlog (een door de
Egyptische nationalisatie vh Suezkanaal uitgelokte Israëlische aanval, die na zware
nucleaire bedreigingen werd stopgezet)
è zwaarste bedreiging van wereldvrede was in 1962 tijdens Cubaanse rakettencrisis
toen Chroesjtsjov en Kennedy een kernoorlog vermeden (dankzij toegeving
Chroesjtsjov)
Derde fase
è na afzetting Chroesjtsjov, brak onder Brezjnev een periode van vreedzame
co-existentie aan, onder dreiging van wederzijdse vernietiging
è de dreiging leidde tot diverse besprekingen tussen grootmachten betreffende
wapenverminderingen (Strategic Arms Limitation Talks, START…)
è uitdaging voor co-existentie vormde de Praagse Lente
= een poging van het toenmalig bewind in Tsjecho-Slowakije (partijleider: Dubček)
om te komen tot een ‘socialisme met een menselijk gezicht’, waarbij democratische
waarden als persvrijheid, vrije verkiezingen in het vooruitzicht werden gesteld, met
behoud vh communistisch systeem dat door de SU opgedrongen werd
è machthebbers van SU voelden zich bedreigd door het experiment en in augustus
1968 vielen troepen vh Warschaupact Tsjecho-Slowakije binnen
-> Brezjnevdoctrine zou voortaan de relaties tussen SU en Oostblok dicteren
è in andere delen vd wereld: verschillende regionale conflicten escaleerden omdat ze
geïnterpreteerd werden in een oost-west-schema
Vb: Vietnamese oorlog (1964-75): ontstond na terugtrekking vd Franse koloniale
troepen -> Vietnam werd verdeeld: communistisch = Noord-Vietnam &
westers = Zuid-Vietnam
, Indammings- of dominotheorie
= de angst voor de gevolgen van een communistische machtsovername in het zuiden
è de angst bracht de Amerikaanse regering ertoe het terreurbewind vd zuidelijke
president Diem te steunen (tegen wie een opstand was uitgebroken)
è later kregen ook de volgende regeringen Amerikaanse steun + situatie werd steeds
onoverzichtelijker toen N-Vietnamese soldaten in het zuiden infiltreerden om
opstandelingen te helpen
è oorlog escaleerde na bobmbardementen op N-Vietnam + Laos en Cambodja werden
betrokken
Massale protesten op thuisfront
- uitzichtloosheid vd oorlog
- onderscheid tussen opstandelingen en andere Vietnamezen was voor Amerikaanse
soldaten in de praktijk niet te maken
- het oproepen van Amerikaanse dienstplichtigen
è onder presidentschap van Nixon werd oorlog gevietnamiseerd, maar conflict sleepte
nog lang aan omdat Amerikaanse regering een eervolle aftocht wilde, maar geen
onderhandelingen wilde voeren vanuit inferieure positie
è in 1973 werd een ‘pro forma’-vredesverdrag gesloten, waarna het Amerikaanse leger
zich terugtrok en de Z-Vietnamese hoofdstad Saigon werd ingenomen (wordt
communistisch)
è Laos en Cambodja werden communistisch, in Cambodja volgde een schrikbewind
waarbij miljoenen mensen werden vermoord
Vierde fase
è december 1979 toen SU Afghanistan binnenviel, uit angst voor het aan de macht
komen van een Islamitisch fundamentalistisch regime (Iraanse revolutie 1979)
è in de jaren daarna raakten de Sovjettroepen verstrikt in guerilla-oorlog met
Islamitische opstandelingen die gesteund werden door geloofsgenoten & VS
-> wat de oost-west-relaties erg verziekte
è NAVO nam toen de beslissing om kruisraketten te plaatsen, als antwoord op
modernisering van verouderde Sovjetraketten (beslissing werd uitgevoerd, ondanks
veel mensen tegen waren)
è ondertussen was in Polen (olv Lech Walesa) een onafhankelijke vakbond opgericht:
Solidarność -> eiste een prominentere rol in de Poolse samenleving op (onder impuls
van paus Johannes Paulus 2
è toen de vakbond in december 1981 vrije verkiezingen eiste, pleegde generaal
Jaruzelski een staatsgreep (uit angst voor invasie door SU)
-> vakbond werd verboden, maar fundamentele ontevredenheid bleef
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller litsaboesmans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67163 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now