Avant-garde: vooruitstrevende kunst
Na de Franse revolutie (politiek) -> vrijheid, gelijkheid en broederschap.
Oorzaken 19e eeuw voor het ontstaan moderne kunst:
1. industriële revolutie: nieuwe materialen en productietechnieken
rationalisme (ontstaan eeuw eerder) zorgt ervoor nieuwe wetenschappelijke
uitvindingen. Door bijvoorbeeld de stoommachines, spoorlijnen en ijzer worden
productietechnieken efficiënter
2. omdat alleen de bourgeoisie er economisch op vooruit gaat en de arbeiders krijgen
minder betaald (zodat ze niet lui worden zegt de onderneming).
- Ook ambachtslieden gaan failliet doordat fabrieken veel goedkoper en sneller
werken (vakkennis verloren)
- Steden groeien enorm en vervuiling neemt toe
- Veel kunstenaars verzetten zich tegen de industriële revolutie
- Socialistische bewegingen komen op
3. tegenstroming van rationalisme is Romantiek (men vlucht uit werkelijkheid en vindt
troost in ongestuurde natuur. Ze overdrijven en sprookjes komen terug. Historisch
denken, gotiek weer in.
Kunstenaars zien de armoede en wantoestanden. Ze keren zich tegen rationalisme
en kiezen het gevoel. Zij lijken een soort gave te hebben, waarin alles vanzelf komt,
maar dat is niet het geval.
4. nationalisme: staten krijgen een bureaucratie en daardoor willen ze als land een
saamhorigheid creëren
Bouwkunst
- Het kenmerk escapisme uit de Romantiek zorgt dat ze stijlen uit het verleden
gebruiken -> neostijlen.
- Het combineren van stijlen is eclectisch.
- De functie van het gebouw bepaalt de stijl en vorm.
- Gietijzer en staal zorgen ervoor dat gebouwen makkelijker te maken zijn en ook
ontstaat er een nieuwe stijl: constructivisme. Zoals de Eiffeltoren wat alleen maar
lijnen zijn.
Chicago School
Door een brand in 1871 wordt Chicago opnieuw gebouwd met gebouwen van stalen
constructies. Hierdoor kreeg je hogere gebouwen en veel glas (Chicago stijl). Sullivan zei:
‘Form follows function’. Hij maakt ook de eerste veilige lift.
Beeldende kunst
De natuur is puur en onbedorven. Door nieuwe koloniën en sneller reizen kregen ze ook
interesse in erotische landen en volken waar ze op neerkijken.
De Salon Carré van Louvre
Tentoonstellingen, waar kunst werd getoond dat aan veel regels moest voldoen. Jury koos
de kunstwerken. Neoklassiek was daarom de kunststroming en de Romantiek zag je minder.
,CULTUUR VAN HET MODERNE
Een kunstenaar verdiende veel als ze hier hingen, omdat de bourgeoisie het veilig vond dat
een jury alles controleerde.
Om op te vallen wordt originaliteit het belangrijkste, dit zorgt voor verandering in de kunst.
De avant-gardekunstenaars verzetten zich tegen de Salon. In plaats van mythologische
verhalen gebruiken ze arbeiders en het echte leven. Dit is het realisme.
Ook impressionisme ontstond; impressionisten keken naar licht en kleurvlakken werking op
menselijk oog. Samen hielden ze Le Salon des Refusés. Door uitvinding fotografie hoeven
ze niet meer goed en realistisch te werken, maar wordt creativiteit belangrijk(er).
Impressionisme:
- alledaagse onderwerpen (niet gebruikelijk in die tijd)
- snelle verslaglegging van licht en kleur
- complementaire kleurentechniek (kende men nog niet)
- verf snel en dik aangebracht (niet glad en uitgestreken als gebruikelijk).
- Nog wel de werkelijkheid in juiste vormen/proporties ondanks hun ‘impressie’
hiervan.
De muziek van de 19e eeuw
Componisten zoeken manieren om gevoel op te wekken. De stukken worden heel
verschillend. Door de interesse in oude werken ontstaat het begrip historisch meesterwerk.
Programmamuziek: vertelt/verbeeldt een verhaal -> de natuurbeschrijving of een legende.
Ze laten de muzikale regels los om het gevoel voorop te stellen.
Absolute muziek: niet geïnspireerd op natuur of verhaal.
Richard Wagner
Hij componeerde vele opera’s met grote orkestbezettingen. Opera is ‘gesamtkunst’, een
kunstvorm waarin alle disciplines verenigd en gelijk aan elkaar zijn. Geen lichtvoetig
amusement -> serieuze bezigheid. HIj ontketent een revolutie door regels los te laten in
componistische stukken. Hij maakt het voor iedereen, niet elite. Hij bouwt eigen theater en
bedevaartsplaats.
Het Romantische ballet van de 19e eeuw
Ballet
- het bovennatuurlijke komt veel voor, bijvoorbeeld vliegende wezens. Het is erg
verticaal, zweefsprongen en spitzen, wel veel regels
- ballet blancs: groep vrouwen in witte tutu’s
Frans-Russische ballet
Eind 19e eeuw vervalt het in Frankrijk, maar bloeit op in Rusland. Petipa, een fransman,
geeft les in Rusland en maakt veel sprookjesballetten populair. Met Lev Ivanov schrijft hij het
zwanenmeer met muziek van Tsjaikovski.
, CULTUUR VAN HET MODERNE
Het realistische drama van de 19e eeuw
Charles Dickens schrijft sociale drama’s. Strindberg behoort tot naturalisme (deel van
realisme). Het is psychologisch en speelt zich af in het hoofd van zijn figuren. Ook komt
socialisme (verschil klassen) voor zoals bij Herman Heijermans.
Het design van de 19e eeuw
William Morris begint de arts-and-craftsbeweging, omdat hij zich ergert aan producten van
de fabrieken. Een arbeider maakt alles en er komen gilden om het werk te leren.
Art nouveau/Jugendstil
Natuur in gestileerde sierlijke vormen, inspiratiebron Japanse kunst. Veelgebruikte motieven:
bloemen, insecten, vrouwen. Opvallend: de sierlijke, vloeiende lijnen. Nadruk op decoratieve
werking van kleur en vorm -> erg belangrijk.
Art deco: mengeling jugendstil en nieuwe stijlen.
Amusement voor de massa in de 19e eeuw
Revue
Theateramusement, waarin presentatoren acts aan elkaar praten. Voor het hele volk
(variété). In de VS is het (vaudeville) populair tot de opkomst van bioscopen.
HOOFDSTUK 2
Postimpressionisme
Fotografie:
- midden 19e eeuw ontdekt
- enkele decennia ontwikkeld tot beroep
- voor sommige schilders: nieuwe fotografie een geducht concurrentie -> betekent echt
een bevrijding voor een aantal kunstenaars
- tot die tijd verwacht men dat schilderijen een soort vensters zijn op een
naturalistische wereld
- thema mag dan wel ontsproten zijn aan de fantasie maar de uitwerking moet
realistisch zijn
- schilderwijze: zo glad -> werkelijkheid of een schilderij?
- tweede helft verandert dit
- deels geïnspireerd door de fotografie -> stroming impressionisme:
- willen de wereld objectief weergeven door het licht van het moment in snelle toetsen
te vangen
- gevoel is niet belangrijk
- het is de indruk van het moment, de impressie die telt
- de kunst van de postimpressionisten breekt niet alleen met de gladde manier van
werken, maar ook met de realistische weergave van de wereld
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Sophie2022xx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.51. You're not tied to anything after your purchase.