Uitgebreide en overzichtelijke samenvatting van H16 Systeem Aarde en de mens uit Nectar Biologie Leerboek 5vwo 4e editie.
Bevat theorie, begrippen en afbeeldingen ter ondersteuning van de theorie.
Onderwerpen zijn onder andere:
- sinks
- koolstofkringloop (langzame en snelle)
- broeikaseff...
Biologie Hoofdstuk 16 Systeem Aarde en de mens
Paragraaf 1
Alle organische stoffen bevatten koolstof. Een organische stof heeft een CH-verbinding, alle andere
stoffen zijn anorganische. Zetmeel, cellulose, eiwitten, vetten, aminozuren, glucose zijn allemaal
voorbeelden van organische stoffen bij planten, bij dieren ook behalve cellulose. Anorganisch bijv. CO 2.
Systeem Aarde van nu bestaat uit een enorme variatie aan levensvormen, verbonden door complexe
voedselwebben en ecosystemen.
Sinks: kunnen enorme hoeveelheden koolstof (organische stoffen) in opgeslagen worden.
Fossiele brandstoffen, steenkool, aardolie, aardgas.
Permafrostgebieden (bevroren bodem) rond de noordpool bevatten grote hoeveelheden
organisch materiaal
Afgestorven plankton komen op de bodem in de Atlantische Oceaan en de Zuidelijke IJszee
aangevoerd door oceaanstromingen. Hier blijven ze opgeslagen.
Kalkgesteente (vooral CaCO3) worden gevormd door chemische processen vanuit CO2,
bijvoorbeeld de kalkhoudende gesteenten in Zuid-Limburg en koraalriffen.
Veel vanuit CO2 geproduceerde stoffen zitten in de biomassa (vegetatie) van levende planten en
dieren.
CO2 + H2O ⇄ H2CO3 ⇄ H+ + HCO3-
Hoe meer CO2, hoe meer H+ en dus hoe lagere pH. Kalkrotsen lossen meer op, er komt meer CO2 vrij.
Dit versterkt dus alleen maar.
Als het zeewater warmer wordt, smelt de permafrost, er komt meer methaan vrij uit permafrost en
komt terecht in atmosfeer. Het reageert met zuurstof en het is zelf ook een broeikasgas dus er komt
meer methaangas en koolstofdioxide vrij die weer zorgt voor opwarming van het zeewater.
De koolstof in sinks kan weer vrijkomen door bijvoorbeeld het schuiven van tektonische platen,
waardoor vulkaanactiviteit ontstaat, en door erosie van gesteenten.
Langzame (lange) koolstofkringloop: De koolstof in de atmosfeer sink atmosfeer. Dit duurt zo’n
100 tot 200 miljoen jaar. Hierbij horen o.a. fossiele brandstoffen en kalkgesteentes.
- Dier neemt CO2 op, wordt fossiele brandstof komt nu vrij (miljoenen jaren).
Snelle (korte) koolstofkringloop: Koolstof voltooid kringloop veel sneller, in minuten tot enkele
duizenden jaren (bepaald soort dennenbomen).
- Fotosynthese
- Chemosynthese
- Vertering
- Sterfte, vorming organisch afval
- Verbranding
- Afbraak mbv / zonder zuurstof
- Plant neemt CO2 op, maakt suiker van, wordt
verbrand en de CO2 komt weer vrij (tot duizenden
jaren).
, Biologie Hoofdstuk 16 Systeem Aarde en de mens
De energievoorziening voor arbeid, transport en warmte vraagt ook om koolstofverbindingen, evenals
de grondstoffen om producten te maken (plastic -> aardolie) en bouwmaterialen (hout).
Energie wordt uit koolstofverbindingen gebruikt. Hierbij ontstaat vaak zoveel CO 2, dat ook de CO2-
concentratie in de atmosfeer stijgt. Hierdoor verandert de koolstofkringloop.
Het veranderen van de koolstofkringloop heeft gevolgen voor het klimaat. CO2 is namelijk een
broeikasgas, een gas dat in de atmosfeer een warmte-isolerende werking heeft broeikaseffect.
De CO2 uit de fossiele brandstoffen vergroot dit effect: versterkte broeikaseffect: het meer dan
normaal vasthouden van warmte door de atmosfeer.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittdroste. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.
