Summary
Samenvatting Hoofdstuk 9 MeMo HAVO bovenbouw
- Course
- Level
Samenvatting van MeMo hoofdstuk 9: Leven in een massasamenleving. Deze samenvatting is inclusief bijbehorende kenmerkende aspecten.
[Show more]
Seller
Follow
Xliefslon
Content preview
A: Wereld: samenhang en verschillen in dewereld.
A1: mondiale spreidings- en relatiepatronen
Indicatoren op economisch, demografisch en sociaal-cultureel terrein.
Het vergelijken en categoriseren van landen is mogelijk door gebruik te maken van
indicatoren. Hierdoor worden economische, demografische en sociaal-culturele indicatoren
besproken. Het is echter belangrijk om te weten dat indicatoren op nationaal schaal
ruimtelijke en sociale verschillen tonen. Je kunt statistische gegevens van landen met elkaar
gebruiken om te vergelijken; maar er kunnen grote verschillen binnen een land zijn.
Economische indicatoren
De grens tussen rijke en arme gebieden hangt samen met de rijkdom van een land gemeten
op basis van geld, oftewel de welvaart in een land. Deze kun je meten door te kijken naar:
- het bruto nationaal product (BNP). Dit is de waarde van alle goederen en diensten
die in een bepaald jaar in een land worden geproduceerd. Het BNP wordt uitgedrukt
in dollars of euro’s, maar omdat de waarde van 1 dollar verschilt per land wordt
meestal het BNP per hoofd (het BNP van een land gedeeld door het inwoners)
uitgedrukt in de koopkracht. Dit is de hoeveelheid goederen en diensten die een
persoon met zijn geld kan kopen.
- het bruto binnenlands product per inwoner (BBP per hoofd). Hierbij wordt alleen
gekeken naar de inkomsten uit het eigen land, waar er bij het BNP ook het inkomen
van inwoners uit het eigen land in het buitenland wordt meegerekend. In landen waar
veel werknemers in het buitenland werken, is het verschil aanzienlijk.
- de verdeling van de beroepsbevolking. Hoe welvarender een land, hoe minder
mensen in de landbouw werken (die is dan gemechaniseerd; de opbrengsten zijn
hoog) en hoe meer mensen in de dienstensector werken.
Het BNP per hoofd is een gemiddelde dat geldt voor het hele land. Nadelen van deze
indicator zijn:
- dat een kleine groep zeer rijke mensen het gemiddelde enorm kan optrekken. Er is
dan sprake van sociale ongelijkheid.
- dat het BNP per hoofd gene regionale verschillen laat zien, terwijl er juist in arme
landen grote verschillen zijn binnen de inkomens. Er is regionale ongelijkheid.
Verschillen tussen gebieden in een land worden zichtbaar als er wordt gekeken naar
het bruto regionaal product (BRP).
- dat het BNP niks zegt over de leefomstandigheden.
- de inkomsten uit de informele sector, de ruilhandel en de zelfvoorziening tellen niet
mee in de statistieken van de officiële economie.
Demografische indicatoren
Demografisch gezien is de bevolking ongelijk verdeeld over de wereld.
Bevolkingsspreiding is de manier waarop een bevolking zich over een gebied verdeeld. De
wereldwijde bevolkingsspreiding is te verklaren door verschillen van natuurlijke
, mogelijkheden, de ligging ten opzichte van andere economisch belangrijke gebieden en het
koloniale verleden.
De bevolkingsdichtheid is de verhouding tussen het aantal inwoners en de oppervlakte
van een gebied. Dit wordt uitgedrukt in het aantal inwoners per vierkante kilometer. De
grootste concentraties bevolking vind je aan de randen van continenten, in kustvlaktes,
langs rivieren en in vruchtbare gebieden.
De bevolkingsgroei is de toename van het aantal inwoners in een bepaalde periode. Dit
kan op twee manieren plaatsvinden:
- door een hoog geboorteoverschot. Er komen meer mensen bij dan dat er sterven,
omdat het geboortecijfer hoger is dan het sterftecijfer. Door deze natuurlijke
bevolkingsgroei zal de bevolkingsdichtheid toenemen.
- door een hoog vestigingsoverschot. Migranten richten zich vaak op de grote steden,
welke al snel uitgroeien tot megasteden. Binnen landen is er vooral sprake van
migratie van platteland naar steden (urbanisatie). Verandering van de bevolking door
migratie wordt sociale bevolkingsgroei genoemd.
Op mondiale schaal zien we dat:
- de groei steeds sneller gaat
- de groei niet overal even snel gaat
Hoewel de vruchtbaarheid wereldwijd daalt (er worden minder kinderen geboren), hebben
veel landen nog steeds te maken met een hoog geboortecijfer. Gezinnen nemen veel
kinderen, omdat ze er zeker van willen zijn dat een aantal kinderen overleeft om later voor
de ouders te kunne zorgen.
Hoe beter een land (economisch) is ontwikkeld, des te lager het sterfte- en geboortecijfer.
Verklaringen hiervoor zijn:
- demografisch: de leeftijdsopbouw van arme landen is erg laag. Dat wil zeggen dat
er veel mensen van een jonge leeftijd zijn. Ook is de kindersterfte in arme landen
hoog. Dit komt door slechte hygiënische omstandigheden en medische
voorzieningen. Een hoge kindersterfte stimuleert het geboortecijfer en jonge mensen
krijgen zelf ook weer kinderen.
- sociaal: vooral jonge meisjes hebben een laag opleidingsniveau Wanneer het
opleidingsniveau in een land stijgt, dan daalt de vruchtbaarheid, omdat vrouwen later
aan kinderen beginnen.
- cultureel: sommige culturen en religies stimuleren het krijgen van veel kinderen. Als
vrouwen zelf beslissen, nemen ze vaak minder kinderen.
- economisch: er bestaat een duidelijk verband tussen armoede en vruchtbaarheid:
hoe meer armoede er in een land is, hoe hoger de vruchtbaarheid. In economisch
sterke gebieden kiest men voor minder, maar wel goed opgeleide kinderen.
Sociaal-culturele indicatoren
De VN-ontwikkelingsindex (Human Development Index) van de Verenigde Naties meet hoe
landen scoren op verschillende dimensies. Op economisch vlak wordt er gekeken naar het
bnp per inwoner en op sociaal-cultureel vlak naar het analfabetisme (het niet kunnen lezen
en schrijven) en de levensverwachting in een land.
Mondiale spreidingspatronen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Xliefslon. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now