E-module huid (van 6-8 uur) is hierin volledig samengevat. Veel komt ook overeen met hoorcollege 1 (als je de 8 delen hebt gezien op de DOP) dus als je iets niet snapt kan je daar nog een andere uitleg vinden.
M. arrector pili
Huid en huidderivaten E-module
De normale huid
Algemene opbouw van de huid
De huid is het grootste orgaan. Hij omhult het lichaam aan de
buitenzijde met een ondoordringbare laag en is daarom niet alleen
van belang voor de bescherming van het lichaam tegen
binnendringen van ongewenste zaken uit het milieu, maar ook
tegen vochtverlies. Het haarkleed speelt een belangrijke rol bij de
warmteregulatie van het lichaam.
De huid bestaat uit twee delen: de epidermis (of opperhuid) en de
dermis (of lederhuid, corium). De epidermis bestaat uit meerlagig
verhoornend plaveiselepitheel wat in meerdere lagen opgedeeld
kan worden. De dermis bestaat uit bindweefsel waarin de adnexa
(haren, zweet- en talgklieren), bloedvaten en zenuwen zitten. De
dermis is van mesodermale oorsprong.
Onder de dermis ligt meestal de hypodermis (subcutis), een laag
losmazig elastisch bindweefsel die voor een elastische verbinding
met het onderliggende (spier)weefsel zorgt. De verschuifbaarheid
van de huid ten opzichte van het onderliggend weefsel komt geheel
door de hypodermis, die we officieel niet tot de huid rekenen. De
hypodermis is ook rijkelijk voorzien van kleine bloedvaten die de
cutane plexus vormen die betrokken is bij bloedvoorziening van de huid en thermoregulatie
(rechtsonder). De subcutane plexus bevindt zich nog dieper, op de overgang naar de onder de huid
liggende fascielaag (rechtsboven). Dermale papil met capillairlus zijn alle lusjes van arteriën en
venen die je ziet. Van de groene zenuwen in het plaatje rechtsboven is linksboven een axon van
epidermale tactiele vel (Merkel cel) die daarlangs is het lichaampje van Meissner en rechtsonderin
zijn lichaampjes van pacini. Plaatje verschillende lagen ook leren. Hierbij is het bruine celletje een
melanocyt, de gele een merkelcel en daarop aansluitend een axon. Niet-keratinocyten cellen in de
epidermis: melanocyten, Merkel cellen en cellen van Langerhans.
De dikte van de epidermis is sterk variabel, afhankelijk van de plaats op het lichaam en de diersoort.
Ook de belasting van de huid kan leiden tot veranderingen in de dikte van de huid. Samenhangend
met deze variatie in dikte variëren de verschillende lagen van het epitheel ook in dikte. Soms
ontbreken sommige lagen geheel.
Ook de dermis vertoont vergelijkbare variaties in dikte. Het bindweefsel van de dermis is zeer rijk aan
collageenbundels die voornamelijk evenwijdig aan het oppervlak lopen en elkaar onder scherpe
hoeken kruisen. Tussen deze vezelbundels liggen gebieden met een meer celrijk bindweefsel waarin
ook bloedvaten en zenuwen kunnen worden aangetroffen.
Preparaat 1: dunne huid varken
Dit preparaat dient als voorbeeld van een dunne huid.
Vooral de epidermis is relatief dun in dit preparaat, ten
opzichte van de dermis. Op de overgang tussen de
epidermis en de dermis bevindt zich het
basaalmembraan. Deze is niet goed zichtbaar op dit
preparaat. Wel is de overgang tussen de celrijke
epidermis (donkerpaars) en het bindweefsel in de
dermis (grijs-rozig) goed zichtbaar door de gebruikte
hematoxyline-eosine kleuring.
In de epidermis zijn meerdere cellagen te herkennen.
Boven het basaalmembraan bevindt zicht het stratum
1
,Samenvatting E-module huid Seline Donkers
basale. Deze cellen zijn vrij groot en hoog van vorm (kubisch tot cilindirsch). Naarmate de cellen
verder naar het huidoppervlak toe migreren, platten ze steeds verder af. In het stratum corneum zijn
de cel organellen, inclusief de kern, gedegenereerd. Wat resteert zijn met keratine gevulde,
afgeplatte dode cellen. In het stratum disjunctum, de meest oppervlakkige cellaag, schilferen deze
cellen af.
De dermis kenmerkt zich door een grote hoeveelheid bindweefsel (cellen + extracellulaire matrix).
De dermis is breed en bevat ook haarfollikels. De dermis van het varken bevat tevens veel
vetweefsel. In dit preparaat zijn ook tubulaire apocriene zweetklieren in de huid mooi zichtbaar.
Zweetklieren bevinden zich in de dermis en steken sterk af tegen het ongekleurde vetweefsel. De
overgang naar de hypodermis is niet scherp begrensd. De hypodermis in dit preparaat bevat veel vet.
Preparaat 2: dikke huid planum nasale kalf
In dit preparaat wordt het grootste deel van de coupe ingenomen door de dermis. Aan een zijde van
het preparaat kunnen we de dermis waarnemen als een grillig verlopende donkere zone. In dit
preparaat is de huid vrijwel haarloos, terwijl de hypodermis totaal
ontbreekt waardoor de neusspiegel niet verschuifbaar is ten opzichte
van het onderliggend weefsel. De epidermis is in de preparaat vrij dik.
In principe kunnen we aan de epidermis zes lagen onderscheiden die
echter niet altijd aanwezig zijn. De mitotische activiteit vinden we in
het stratum basale en het stratum spinosum. De cellen van de laatste
laag vertonen vaak uitlopers waarmee ze aan elkaar verbonden zijn. Dit
is waarschijnlijk een artefact, veroorzaakt door het feit dat de cellen
met desomsomen hecht aan elkaar verbonden zijn. Bij fixatie schrompelen de cellen. Op de plaats
van de desmosomen blijven de cellen aan elkaar hangen waardoor het stekelige uiterlijk van deze
laag ontstaat. In het stratum granulosum zien we de eerste tekenen van keratinisatie. Je ziet grillige
paarse keratohyaliene korrels. Het preparaat valt verder op door de relatieve grote dikte van het
stratum spinosum en het stratum corneum. Van een stratum lucidum en een stratum disjunctum is
weinig te zien omdat het planum nasale intensief gebruikt wordt. Hierdoor raken de loszittende
schilfers van het oppervlak gemakkelijk los. Het stratum disjunctum is het deel van het stratum
corneum dat gedeeltelijk losgelaten heeft. De grens tussen de epidermis en de dermis is grillig door
aanwezigheid van grote dermispapillen die diep in de epidermis doordringen. Deze dermale papillen
bestaan uit een celrijker bindweefsel dan de rest van de dermis. Door het met elkaar ingrijpen van de
dermale papillen wordt het contactoppervlak van de dermis en epidermis vergroot, waardoor de
stevigheid van het weefsel toeneemt. Deze stevigheid is een vereiste voor het weefsel (planum
nasale) met het oog op locatie en functie. Soms zien we in de dermispapil bloedvaten tot in de top
lopen. Deze bloedvaten maken deel uit van de oppervlakkige subpapillaire plexus, die betrokken is
bij de doorbloeding van de oppervlakkige huid en thermoregulatie. Dienen ook als voedings en
zuurstofvoorziening van bovenliggende epidermis. De klieren die we aantreffen in de dermis zijn
sterk ontwikkelde merocriene zweetklieren. Door deze klieren, die uitmonden op het huidoppervlak
(via afvoerbuis), wordt de huid van de neus vochtig gehouden.
Verschillen tussen de twee preparaten:
Dikke huid Dunne huid
Dikke epidermis Dunne epidermis
Stratum disjunctium afwezig Stratum disjunctum aanwezig
Merocriene zweetkleiren aanwezig Merocriene zweetklieren afwezig
Subcutis afwezig Subcutis aanwezig
Weinig/geen haren aanwezig (geen Veel haren aanwezig
thermoregulatie nodig)
2
, Samenvatting E-module huid Seline Donkers
Desmosomen (maculae adherens) in het stratum spinosum vormen puntsgewijze
aanhechtingspunten tussen naburige cellen. Door de intracellulaire hechting aan intermediaire
filamenten vormen ze zeer stevige verbindingen, die het weefsel stevigheid en onderlinge
samenhang binden. Het stratum basale is door middel van
hemidesmosomen verbonden aan de basaalmembraan. Tight junctions
worden pas hogerop in het stratum granulosum gevormd. Op de afbeelding
hiernaast: Hemidesmosomen = licht blauw onderaan Desmosomen = Roze
over tussen de cellen. De plek van de huid op het lichaam blijkt mede
bepalend voor de dikte van diverse huidlagen. Uiteraard bestaan er meer
functionele aanpassingen van de huid.
Keratinisatie:
De differentiatie van de epidermale cellen wordt keratinisatie genoemd. Proliferatie vindt plaats in
het stratum basale en het stratum spinosum. Naarmate de cellen hoger in de epidermis migreren,
neemt de mate van keratinisatie toe. Er worden steeds meer differentiatieproducten gemaakt
(tonofilamenten, keratohyaline granules, lamellaire granules) die samen een vlechtwerk vormen in
het cytoplasma van de cel. Met het toenemen van de cellulaire inhoud, wordt tevens de
desintegratie van de celkern ingezet. Ook de overige celorganellen (zoals mitochondria, ribosomen)
desintegreren. Uiteindelijk platten de cellen af en raken ze geheel gevuld met bundels filamenten en
keratohyaline (een voorstadium van keratine). Aan het oppervlak resteren alleen dode, geheel met
keratine gevulde cellen.
Uitleg over het keratinisatieproces in de verschillende strata, van binnen naar buiten toe.
- Stratum basale:
o Hier vindt deling plaats, waardoor continu nieuwe cellen worden gevormd. De cellen
zijn aan elkaar verbonden door middel van desmosmen en door middel van
hemidesmosomen aan de basaalmembraan. In deze regio kunnen zich ook
melanocyten en tactiele epitheliale cellen (Merkel cellen) bevinden. Merkel cellen
zetten een tactiele stimulus om in de stimulatie van een zenuwvezel tot een
actiepotentiaal.
- Stratum spinosum:
o Hier worden de desmosomen tussen cellen bij het prepareren van een coupe
zichtbaar als uitlopers waarmee de cellen aan elkaar vast zitten, een soort stekels
(krimpartefact). De bovenste laag cellen in het stratum spinosum begint al tekenen
van keratinisatie te vertonen: er worden lamellaire granules gevorm (lichaampjes van
Odland). Lamellaire granules bevatten lipiden en hydrolytische enzymen.
- Stratum granulosum:
o Deze kenmerkt zich door een sterke toename (en hier geld: hoe hoger in de
epidermis, hoe meer) van het aantal lamellaire granules. Uiteindelijk, doorgaans
tussen het stratum granulosum en het stratum corneum in, geven deze granules
door middel van exocytose hun inhoud vrij aan de intercellulaire ruimte. De
omliggende keratinocyten worden bedekt met de inhoud van deze granules: dit
vormt een cruciaal onderdeel van de stratum corneum barrière. De cellen in hogere
lagen van het stratum granulosum raken door tight junctions strak met elkaar
verbonden. Behalve lamellaire granules produceren de cellen in het stratum
granulosum ook kerathyaline granules, welke een rol spelen bij de keratinisatie en de
barrièrefunctie van de cel.
- Stratum lucidum:
o Deze laag komt alleen voor in specifieke gebieden zoals een extreem dikke huid en
haarloze regio’s zoals de voetzolen van een kat. Hierin zijn de cellen al volledig
gekeratiniseerd. Het stratum lucidum bestaat uit meerdere cellagen van deze dicht
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller selinedonkers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.74. You're not tied to anything after your purchase.
