Nederlands
Deel 1: inleiding op het vak Nederlands
1. Waarvoor gebruiken we taal?
1. Conceptualiserende of cognitieve functie van taal
▪ denken, benoemen, ordenen, …
2. Communicatieve functie van taal
▪ contact, verbindende werking, …
3. Expressieve functie van taal
▪ gevoelens, persoonlijk, …
4. Sociale functie van taal
▪ sociale (sub)groep, …
➔ Verschillende functies kunnen vaak gelijktijdig voorkomen.
2. Belang van taalonderwijs
Lesgeven in taal tijdens het vak Nederlands maar ook tijdens niet-talige vakken (= taalgericht
vakonderwijs).
Vijf argumenten om taalonderwijs te geven:
1) Op school leer je een ander soort taalgebruik dan in het dagelijks leven.
DAT = dagelijks
algemeen taalgebruik
CAT = cognitief
academisch taalgebruik
2) Niet alle kinderen kunnen zich zelfstandig het Standaardnederlands eigen maken.
Veel leerlingen hebben niet het Standaardnederlands als moedertaal. Vaak spreken ze thuis
tussentaal, dialect of een vreemde taal. Standaardnederlands is een officiëlere taal waarbij
de nadruk ligt op het goed formuleren en verzorgd spreken en schrijven.
, 3) Schriftelijke taalvaardigheid en taalbeschouwing leren kinderen niet spontaan.
De school is de voornaamste plek waar kinderen leren lezen en schrijven. Kinderen leren wel
spontaan spreken, maar bij schriftelijke taalvaardigheden is dit niet zo. Technisch lezen,
begrijpend lezen en taalbeschouwing moet aan kinderen aangeleerd worden.
4) Alle 21e-eeuwse sleutelcompetenties doen een groot beroep op taal.
In de sleutelcompetenties die de Verenigde Staten en Europese Unie vooropstellen om in de
21e eeuw aan de samenleving te kunnen deelnemen, neemt taal een prominente rol in.
Complexe informatie verwerken, kritisch en probleemoplossend denken, (digitale) bronnen
onderzoeken, creatief denken en handelen, omgaan met media ... daar heb je goede
mondelinge en schriftelijke vaardigheden voor nodig.
5) Wil je kinderen leesplezier bijbrengen, dan moet je daar apart aandacht aan besteden.
Een belangrijke doelstelling van het taalonderwijs is kinderen plezier te laten beleven aan het
lezen van boeken. Je kunt dat plezier alleen bevorderen als je kinderen op z’n minst in
aanraking brengt met boeken en een positief leesklimaat creëert. Daar heb je dus apart
taalonderwijs voor nodig.
3. Eindtermen en generieke doelen
Eindtermen zijn minimumdoelen van de Vlaamse overheid, 7 domeinen:
▪ Lezen
▪ Schrijven
▪ Spreken
▪ Luisteren
▪ Taalbeschouwing (= reflecteren over klanken, zinnen, woorden, …)
▪ Strategieën (= reflecteren over de aanpak van een opdracht)
▪ (Inter)culturele gerichtheid (= reflecteren over taalvarianten)
Vier taalvaardigheden = taalgebruik = wat je met taal kan doen
, Moeilijkheidsgraad van taaltaken volgens de eindtermen…
1. … op verwerkingsniveau
o kopiërend niveau (heel makkelijk)
o beschrijvend niveau (makkelijk)
o structurerend niveau (moeilijk)
o beoordelend niveau (heel moeilijk)
2. … op niveau van publiek
o de leerling zelf makkelijk
o bekende leeftijdsgenoten
o onbekende leeftijdsgenoten
o bekende volwassenen
o onbekende volwassenen moeilijk
4. Didactische speerpunten voor taalkrachtig onderwijs
, Deel 2: Wat is lezen?
Lezen = leesplezier x leestechniek x leesbegrip
Leesplezier
Lezen in de klas moet als leuk ervaren worden en leuk blijven. De leerkracht helpt de leerlingen bij
hun boekkeuze en zorgt voor een rijke leesomgeving. Hij voorziet een divers tekstaanbod, maakt tijd
vrij om te lezen en laat zijn leerlingen praten over de boeken die ze hebben gelezen. Ook de zwakke
lezers moeten lezen als ontspannend ervaren en niet als een inspanning.
Leestechniek
Tijdens het aanvankelijk technisch lezen leren de leerlingen welke klank aan welke letter gekoppeld
is. De leerlingen moeten hier nog luidop lezen zodat er kan gecontroleerd worden of ze de juiste
klankletterkoppeling maken. Daarna start het stillezen, dit gebeurt al vanaf de tweede helft van het
eerste leerjaar en loopt door tot het vierde leerjaar, dit is de fase van het voorgezet technisch lezen.
Hierbij oefenen de leerlingen op het vlot en nauwkeurig lezen.
Leesbegrip
Leerlingen moeten de betekenis of de inhoud van een tekst begrijpen. Het leesbegrip hangt af van de
leeservaring van de leerling. De leerkracht zorgt ervoor dat de leerlingen in contact komen met
verschillende tekstsoorten waarmee ze in het werkelijke leven ook in contact komen. Zo wordt het
lezen functioneel: de leerlingen lezen niet om te lezen, maar met een bepaald doel, bv. informatie
opzoeken, een gerecht klaarmaken, een samenvatting schrijven, zich ontspannen …
Deel 3: leesbevordering
1. Wat is leesbevordering?
Leesbevordering = het stimuleren van het lezen bij kinderen met als doel dat zij lezen niet als een
verplicht schoolvak ervaren, maar beschouwen als een leuke en zinvolle (vrije)tijdsbesteding.
Binnen de leesbevordering zijn leesplezier en leesmotivatie middelen om de leesvaardigheid en
de literaire competentie te stuwen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julieguldentops. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.36. You're not tied to anything after your purchase.