Summary
Samenvatting hoofdstuk 6 en 7 geschiedenis memo boek
- Course
- Level
hoofdstuk 6 en 7 van het memo geschiedenis boek
[Show more]
Seller
Follow
sissyprins
Content preview
Geschiedenis hoofdstuk 6 en 722 → het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een
Nederlandse staat.
De Nederlanden hoorden in de 16de eeuw tot het Spaanse Habsburgse rijk, geregeerd door Karel V en
zijn zoon Filips II. De Nederlandse gewesten kwamen in opstand.
Oorzaken conflict:
1. Religieuze reden → Spanje was overtuigd katholiek, de Nederlanders waren
calvinistisch. Ketters werden in Nederland streng vervolgd. Hierover ontstond
onvrede.
2. Politieke reden → Kritiek op de centralisatiepolitiek van Karel V en Filip II. De Spaanse
machthebbers wilden de Nederlanden centraliseren. Dit ging in tegen de privileges
van adel, die wilde het niet → er kwamen geschoolde ambtenaren ipv edelen.
Om te centraliseren, werden bloedplakkaten ingesteld: de wrede achtervolgingen van ketters.
Hierdoor zou het land katholiek worden.
3. Economische reden → de belasting ging omhoog.
Dit zou resulteren in de Tachtigjarige oorlog.
De opstand:
- Willem van Oranje, stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht, wilde eerst een compromis
sluiten met de Spaanse vorst over godsdienstvrijheid en vrijheid om de Nederlanden, maar dat
was onmogelijk.
- In 1566 begint de Opstand met de Beeldenstorm, waarbij vele katholieke kerken compleet
werden vernield.
- Filips II stuurde daar troepen op af, in 1568, deze oorlog zou 80 jaar duren.
- Pas vanaf 1572 succes (Den Briel).
- Een gevolg van de opstand was de scheiding van de Noordelijke en de Zuidelijke
Nederlanden in 1579. De Zuidelijke gewesten bleven katholiek. De noordelijke
gewesten calvinistisch → Unie van Utrecht
- De opstandige Nederlanden braken in 1581 met het plakkaat van Verlatinghe definitief met de
Spaanse vorst.
- De Spanjaarden dwongen de voornamelijk katholieke Zuidelijke gewesten om trouw aan hen te
zweren, de Noordelijke gewesten probeerden om een nieuwe vorst te vinden. Deze tachtigjarige
oorlog eindigde in 1648 met de Vrede van Münster.
Het lukte niet om een nieuwe geschikte vorst voor de Nederlanden te vinden. Uiteindelijk besloten ze om
verder te gaan als een zelfstandige republiek, als enige in Europa.
, 24 → De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en
cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
De Nederlanden besloten om te gaan voor een republiek, waardoor de soevereiniteit, de hoogste
staatsmacht, bij de Gewestelijke Staten kwam te liggen.
Hierdoor waren ze buitenbeentje in Europa. In de Republiek der zeven Verenigde Nederlanden werkten
de 7 gewesten samen in een centraal bestuursorgaan: de Staten-Generaal.
Hier werden de beslissingen genomen over buitenlandse politiek, defensie, bepaalde belastingen,
geschillen tussen de gewesten en het bestuur van de Generaliteitslanden (= de gewesten die de
Nederlanden tijdens de oorlog van Spanje hadden terugveroverd).
Gewest Holland → meeste belasting betalen → meeste macht en invloed
In de steden regeerde de stedelijke elite van kooplieden en handelaren, de regenten. In het oosten had
de adel nog wel veel macht.
Centrale machtsfuncties binnen de republiek:
- Stadhouder → De stadhouder was de aanvoerder van het staatse leger → veel gezag
had.
- Raadpensionaris → De raadpensionaris was een juridische ambtenaar die raad gaf
aan de gewesten. Die van Holland was het machtigst, omdat die de staten voor zat
en alle correspondentie voerde.
Staatsgezind vs. prinsgezind
1. De staatsgezinden, veelal regenten, steunden de raadpensionaris.
2. De prinsgezinden, veelal het lagere volk, steunden de stadhouder uit het Oranjehuis. Voor hen
telde eigen belang.
De strijd tussen de stadhouder en de raadpensionaris was in het begin in voordeel van de Oranjes. Maar
Willem II viel in 1650 Amsterdam aan, waardoor Holland besloot om geen stadhouder meer te
benoemen met het Eeuwig Edict in 1667. Johan de Witt was raadpensionaris en overtuigd van de “ware
vrijheid”. Daarmee bedoelde hij een situatie van machtsevenwicht. Hij boekte enkele successen, maar er
ontstond verdeeldheid na de uitbraak van een oorlog waarvan de Witt de schuld kreeg. Uiteindelijk zijn
hij en zijn broer vermoord.
Welvarende republiek oorzaken
- De moedernegotie, de handel met de Oostzeelanden. Deze zorgde voor de eerste welvaart en
voor eten.
- De verovering van Antwerpen door de Spanjaarden in 1585. De Antwerpse handelaren vluchtten
naar Amsterdam en brachten veel kennis, kapitaal en handelsnetwerken met zich mee.
- Uitvindingen zoals het fluitschip, de houtzaagmolen en de haringbuis, die zorgden voor een flinke
toename in de arbeidsproductiviteit.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sissyprins. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.45. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77973 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now