1.1
Een kundige marketeer kent de markt, de potentiële consument en hoe diens reactie zal
zijn.
Hoe kan de marketeer grip krijgen op het consumentengedrag dat zo complex en
wisselvallig is?
De eerste stap is het zo precies mogelijk beschrijven van dat gedrag. Dan weten we
tenminste waarover we praten en kunnen we die definitie verder uitwerken in
begrippen, thema’s en technieken.
De tweede stap is het toepassen van ons inzicht. Dat kan door gerichte informatie te
verzamelen met behulp van marktonderzoek, het nadenken over kansrijke
productinnovaties, een geschikte communicatiestrategie enz.
1.2
Consumenten- mensen die producten, gemaakt door andere mensen, aanschaffen,
gebruiken en afdanken.
Consumentengedrag is dynamisch, het is het resultaat van interacties tussen mentale
processen en gedrag van individuen enerzijds en gebeurtenissen in de omgeving
anderzijds; en het betreft uitwisselingen tussen mensen. Alle handelingen van mensen
die te maken hebben met het verwerven, gebruiken en afdanken van producten en
diensten ter bevrediging van hun behoeften.
Het beslissingsproces is net zo belangrijk als de directe koop. Het beslissingsproces kan
zich ook in een oogwenk voltrekken.
Er is dan sprake van een aankoop in een opwelling: impulsaankoop
Gebruiksfase- de fase ná de koop
Afdankfase- het moment waarop de consument besluit om het product niet meer te
gebruiken.
Kennis van afdankgedrag is onder andere van belang bij het vaststellen van de
vervangingsvraag.
Consumentengedrag is niet beperkt tot het gedrag ten aanzien van goederen en diensten
waarvoor men een marktprijs moet betalen. Men is ook consument als bezoeker van een
buurtcentrum, een stadspark of een openbaar recreatieoord.
Gratis consumptie- musea, tentoonstellingen en culturele manifestaties
Consumenten kunnen niet alleen concrete, tastbare dingen kopen(goederen), maar ook
diensten. Bijv: advies van advocaten of belastingconsulten, beleggingsspecialisten enz.
Finale consument- de eindgebruiker. De persoon die goederen en diensten voor zichzelf
koopt of voor zijn directe sociale omgeving: gezin, familie, vrienden en kennissen.
,Industrieel koop- of afnemersgedrag- het koopgedrag van mensen die namens een
organisatie of bedrijf goederen en diensten kopen voor de eigen productie of voor
handel.
Vier hoofdcategorieën in het gedrag van de finale consument:
1. communicatiegedrag en beslissen over een aankoop
2. koopgedrag
3. gebruiksgedrag
4. afdankgedrag
Communicatiegedrag- het opnemen, verwerken en eventueel doorgeven van informatie.
Voorbeelden: het lezen van advertenties, het kijken naar televisiespots, het nadenken
over een aantrekkelijke aanbieding, het indienen van een klacht en het invullen van een
klanttevredenheidsonderzoeksformulier.
Communicatiegedrag heeft dus alles te maken met het omgaan met informatie.
Koopgedrag- het handelen van de consument op de plaats van de aankoop of op weg
daar naartoe.
Gebruiksgedrag- alles wat iemand doet met zijn aankoop.
Afdankgedrag- wat doet de consument met de spullen waaraan hij geen behoefte meer
heeft?
Bij consumentengedrag is het overigens niet zo dat er telkens slechts van één van de
vier categorieën sprake is. Vaak is meer dan één categorie tegelijkertijd waar te nemen.
Er is één gemeenschappelijk punt in het gedrag van consumenten en de vier soorten
categorieën: consumentengedrag is altijd beslissen, het maken van keuzen.
Het nemen van beslissingen c.q. het kiezen tussen alternatieven is de basis van
consumentengedrag.
1.3
Psychologie- de gevoels- en gedachtewereld van het individu die de consument is.
Sociale psychologie- hoe mensen op elkaar reageren
Sociologie- het gedrag van anonieme mensen verklaren: samenlevingsverbanden en
grote groepen daarin.
Economische wetenschap- gaat uit van de rationele consument die zo veel mogelijk
financieel voordeel wil behalen of financieel nadeel zo veel mogelijk wil beperken,
gegeven de schaarste van goederen.
Inelastische relatie- de hoogte van de prijs heeft geen invloed op het koopgedrag
,1.4
Welke redenen zou je kunnen hebben voor het bestuderen van consumentengedrag?
- de consument kan een studieobject zijn in een wetenschap. Het recht is een bij
uitstek toegepaste wetenschap die door middel van regels het maatschappelijk
leven in goede banen wil leiden. Daaronder valt ook het gedrag van de
consument, dus het heeft veel zin om de consument door een juridische bril te
bekijken. Het wetenschappelijk nut hiervan is het voortborduren op en het
ontwikkelen van rechtsregels.
- Consumentengedrag is van groot belang voor het overheidsbeleid. De overheid
neemt bijvoorbeeld concrete maatregelen als milieurisico’s onverstandig
afdankgedrag kan opleveren door bijvoorbeeld glasbakken te plaatsen.
- Marketeers zijn geïnteresseerd in de beïnvloeding van de consument en willen
daarom inzicht hebben in zijn motieven. De belangenorganisaties van
consumenten zien erop toe dat er geen misbruik wordt gemaakt van de
consument door verkeerde informatie: gaan de marketeers niet te ver in hun
beïnvloeding? Bij vermeend onrecht spant de Consumentenbond een rechtszaak
aan om de consument in een bepaalde zaak te beschermen.
- In de marketing zal men het consumentengedrag bestuderen om tot betere
beslissingen te komen.
Het consumentenvertrouwen is sterk gedaald. Dat is niet goed voor de economie, want
als de verkopen dalen, dalen de winsten van bedrijven en ook de bereidheid om te
investeren en mensen aan te nemen-> economische stagnatie
Drie nieuwe vormen van politiek:
1. life-style politics- duurzaamheid als nieuwe kwaliteit van leven voor het individu.
2. Political consumerism- het individu wordt uitgenodigd en gestimuleerd om zijn
of haar koopkracht (buying power) in te zetten voor het afdwingen van
milieuveranderingen in productie-consumptieketens.
3. Ecological citizenship- een beroep op individuen om als burgers hun politieke
invloed uit te oefenen ten gunste van een meer duurzame
consumptiemaatschappij.
Volgens Spaargaren zijn dit de drie assen die overheid gebruikt om het beleid zo in te
richten dat het rechtstreeks aansluit op wat burgers en consumenten beweegt.
De beïnvloeding van de overheid kan twee kanten opgaan:
1. consumentengedrag stimuleren: subsidiëren, verlagen van kosten, belonen.
2. consumentengedrag afremmen: rookverbod in horeca, accijnzen, hogere boetes
Voorlichting, opvoeding en bescherming staan centraal bij consumentenorganisaties.
Soms moet de consument opgevoed worden tot een bewustere koper en gebruiker,
iemand die goed weet wat hij wil, welke eisen hij stelt en waarop hij moet letten. Dat
brengt de relatie tussen consument en marketeer in evenwicht.
Voorbeelden consumentenbelangenorganisaties: ANWB, Consumentenbond, Vereniging
Eigen Huis.
,In het algemeen kan kennis van consumentengedrag marketeers op het spoor zetten van
marktkansen, marktsegmentatie en het verbeteren van de bestaande marketingmix.
Marktkansen zijn aanwezig als consumentenbehoeften niet of nog niet helemaal zijn
bevredigd. Komt de marketeer met een product of dienst dat wel in die behoefte
voorziet, dan is de kans op commercieel succes aanwezig
Marktsegmentatie- het aanbod wordt specifiek gericht op een bepaalde groep
consumenten.
Verbeteringen van de bestaande marketingmix zijn mogelijk op grond van
consumenteninformatie, vaak weer afkomstig uit onderzoek, panels enz.
De marketeer kan overwegen om verbeteringen aan te brengen aan het product. Hij wil
immers zo veel mogelijk tegemoet komen aan de wensen en behoeften van de
consument.
Ontwikkelingen in de marketing:
1. Internet
Nederlandse marketeers hebben de integratie van internet in hun marketingplannen
bovenaan hun lijstje staan van kansen en uitdagingen.
2. Gebrek aan creativiteit
marketeers maken zich zorgen over hun creativiteit. Velen zijn bang te blijven hangen in
oude patronen. Ook de overkill van producten, diensten en prikkels naar de consument
of doelgroep toe, baart marketeers zorgen.
3. Kwaliteit
Kwaliteit in plaat van kwantiteit, luidt een van de ontwikkelingen binnen de reclame en
marketing. Dat geldt niet alleen voor de dienstverlening aan klanten, ook de marketeers
zelf gaan terug naar oude waarden, naar de basis van het vak.
4. MVO
Maatschappelijk verantwoord ondernemen in de laatste jaren met stip gestegen. Veel
organisaties hebben het afgelopen decennium dan ook kleinere of grotere stappen in
deze richting gezet en hebben het vaak niet nagelaten dit in hun reclame- en
marketingplan op te nemen
5. Micromarketing
consumenten zijn steeds lastiger geworden, steeds moeilijker te voorspellen.
Marketeers en reclamemakers gaan dan ook veel meer uit van de verschillen tussen
consumenten dan van de overeenkomsten
6. Internet en techniek
Internet is een relatief goedkoop medium voor marketingactiviteiten en webvertising is
niet meer weg te denken en wint aan populariteit.
Non-profitorganisaties hebben ook klanten en al staat het winstoogmerk niet voorop,
toch spelen financiën altijd een rol. Willen deze organisaties hun ‘klantenkring’ houden
of uitbreiden, dan zullen ze een goed inzicht moeten hebben in de motieven, de
opvattingen, de kenmerken en de achtergronden van hun klanten.
Ook politieke partijen zijn te beschouwen als non-profitorganisaties die zijn gebaat bij
veel klanten, leden, aanhangers en stemmers.
, 1.5
Kennis en inzicht stellen iemand in staat om de consument te beïnvloeden, de
consument te sturen in een gewenste richting. Dat sturen gebeurt met alle elementen
van de marketingmix: product, prijs, plaats en promotie. De laatste ‘P’ spreekt misschien
wel het meest tot de verbeelding.
Creativiteit is een eerste vereiste om klanten te krijgen en te houden. Maar creativiteit is
alleen effectief als de basis wordt gevormd door kennis van de consument.
1.6
Elk wiel draait om een as door middel van spaken die de buitenste ring bij elkaar
houden.
in dit model is die buitenring het consumentengedrag. Dat gedrag wordt in beweging
gebracht en gehouden door drie groepen ‘spaken’:
1. de persoonseigenschappen van de consument
2. directe sociale omgeving van de consument
3. de maatschappij waarvan de consument deel uit maakt
Groep 1 de consument als individu
- persoonlijkheid en levensstijl
- waarneming en leren
- motivatie, behoeften en waarden
- attitude en verandering van attitude
- beslissen
Groep 2 de consument als lid van een groep
- het gezin
- referentiegroepen
Groep 3 de consument als lid van de maatschappij
- culturele invloeden
- subculturele invloeden
- sociale klasse
- internet
De omgeving waarin het wiel van consumentengedrag draait, is de ‘markt’; het
geweldige aanbod van goederen en diensten dat steeds in beweging is. Marketeers
willen dat het consumentenwiel in hun richting rijdt, maar ook de overheid, politieke
partijen, verenigingen, musea, sportclubs, zij alle zijn erop uit om de consument voor
zicht te winnen.
De consument is geen passief wezen, maar oefent invloed uit op die markt. Vaak is die
invloed indirect, door wel of niet in te gaan op de ‘verleidingen’ van marktpartijen, een
modetrend niet te volgen of juist wel, een product of merk niet meer te kopen.
Uitdaging van de marketing in brede zin: inspelen op de consument als afnemer van
goederen, diensten en gedachten door het aanbieden van datgene wat die consument
aanspreekt en waaraan hij tijd, geld en energie wil besteden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EsmeeBus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.00. You're not tied to anything after your purchase.