Geschiedenis Steden en burgers in de lage landen.
Amsterdam, centrum van de wereldhandel.
in de Gouden zeventiende eeuw was Amsterdam het centrum van de wereldhandel. Het aantal
inwoners groeide ook. Voor de huisvesting van de nieuwe stedelingen waren telkens nieuwe
stadsuitbreidingen nodig. Ook Atrecht, Brugge en Antwerpen kenden een enorme bloei van handel
en nijverheid.
1.1 Opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen.
Ontginningen in Vlaanderen.
De agrarische productie groeide niet alleen door ontginningen en inpolderingen. De boeren
ontwikkelden een betere ploeg, die bovendien getrokken werden door wendbare paarden. De
boeren gebruikten de landbouwgrond intensiever door van het tweeslagstelsel over te stappen op
het drieslagstelsel, waardoor 2/3 van hun akkers ingezaaid was, in plaats van de helft.
Voorheen Nu
Ploeg getrokken door ossen Ploeg getrokken door paarden
Tweeslagstelsel Drieslagstelsel
1/2 van akkers gezaaid 2/3 van de akkers gezaaid.
Dankzij de grotere voedselproductie groeide de bevolkingsomvang sterker dan voorheen. De
bevolkingsgroei maakte nieuwe ontginningen noodzakelijk, die vervolgens weer bijdroegen aan
verder bevolkingsgroei.
Handel en nijverheid.
door de toename van de voedselproductie kon een deel van de bevolking zich richten op de
productie van bijv. aardwerk of textiel. Deze ambachtslieden vestigden zich in een nederzetting of
oude stad die een regionale marktfunctie had maakte producten die de boeren voorheen eerst
zelf maakte. De boeren kwamen hier hun landbouwoverschotten verhalen tegen
nijverheidsproducten.
Door de toename van de handel in de late Middeleeuwen was het gebruik van geld veel praktischer
dan de handel in natura. Dat bevorderde niet alleen de handel, maat was ook winstgevend.
Ook op het platteland nam geldgebruik toe. De afdrachten van de oogst en de diensten die horigen
moesten leveren, werden omgezet in een geldbedrag. Er ontstond een monetaire economie.
Voorheen (romeinse tijd) Nu (late middeleeuwen)
Boeren maken nijverheidsproducten Ambachtslieden maken nijverheidsproducten
Handel ingestort, minder munten geslagen, Opbloei handel, geld werd praktischer
handel in natura.
Horigen afdracht van oogst en diensten Horigen afdracht geldbedragen
Stedengroei en stadsrechten.
De adel, nog altijd de belangrijkste grondbezitter, juichte de ontwikkeling van een
landbouwsamenleving naar een Landbouwstedelijke samenleving toe. Rijke stedelingen konden
namelijk meer belasting betalen dan de horigen op hun domeinen.
, Verstedelijking ook gunstig voor horigen. Zij trokken naar de stad, omdat daar veel meer
ontplooiingskansen waren dan op het domein was illegaal: horigen waren gebonden aan domein.
De aspirant-poorters werden in de stad beschermd, omdat steden graag mensen binnenhaalden om
verdere groei mogelijk te maken leidden tot afspraken met de edelen in de omgeving.
- horigen die een jaar en een dag in de stad waren, zouden niet meer worden teruggehaald naar het
domein werden vrije burgers.
- om leegloop van het platteland te voorkomen, moest de adel de plichten van de horigen op het
platteland verminderen rechtspositie van horigen verbeterde.
Stadsrechten = het recht van aspirant-poorters te beschermen tegen adellijke heren, het recht om
een stadsmuur te bouwen en andere privileges zijn hierin vastgelegd.
hiermee konden edelen de stedengroei stimuleren stedelingen kregen steeds meer invloed op
het bestuur en op de rechtspraak.
Voorheen Nu
Landbouwsamenleving Landbouwstedelijke samenleving
Horigen vooral op het domein Horigen vooral in de steden
Horigen met oogst en dienst Horigen betalen belasting
Horigen veel plichten op het platteland Horigen weinig plichten op het platteland
Geen stadsrechten Wel stadsrechten
stedelingen meer invloed op bestuur en
rechtspraak
Atrecht.
Kende verschillende positieve factoren voor stadsgroei.
- stad lag in een vruchtbaar gebied leverde rijke graanoogsten + wegen uit Romeinse tijd waren
nog intact.
- Via de rivieren Scarpe en Schelde was er een goede verbinding met het noorden van Vlaanderen.
- De stad stimuleerde de komst van aspirant-poorters door hen een stuk grond te geven om er een
huis te bouwen.
De inwoners streefde in de vroege 12 e eeuw doelen na die de bonum commune te goede kwamen:
stadsgemeenschap waarin burgers en stadsbestuur zich samen verantwoordelijk voelen voor
welvaart en welzijn.
-juridische bescherming van de vrijheid van stadsbewoners.
- handhaving van rust en orde.
- rechtszekerheid van handel en nijverheid.
- vergroting van de invloed van de poorters op het bestuur en op de rechtspraak.
Inwoners van Atrecht moesten aan de graaf van Vlaanderen een grondbelasting betalen konden
de belasting afkopen met een jaarlijks bedrag door als gemeenschap op te treden.
Stedelingen richtten zich op het verkrijgen van bestuurlijke en rechterlijke macht. De graaf
benoemde enkele stedelingen tot schepen aangewezen/gekozen bestuurder en rechter in een
stad.
Ambachten.
Boeren uit de omgeving hadden overschotten aan graan en wol. De ambachtslieden verwerkten de
wol tot lakens die in een groot gebied werden verkocht. In de textielnijverheid werden allerlei
innovaties toegepast, waardoor de kwaliteit en de productiesnelheid verbeterden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittvankessel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.03. You're not tied to anything after your purchase.