Summary
Gedetailleerde samenvatting arbeidsrecht "Inleiding tot het Belgische arbeidsrecht"
- Course
- Institution
Samenvatting van het vak arbeidsrecht met het boek "Inleiding tot het Belgische arbeidsrecht" (1e zit: 13/20)
[Show more]
Seller
Follow
JuDu
Reviews received
Content preview
Samenvatting ArbeidsrechtI. INLEIDING
A. Begrip en grondslagen
- Begrip
- Het recht dat v. toepassing is op arbeidsprestaties geleverd in ondergeschikt verband
= Het geheel van rechtsregels die betrekking hebben op het verrichten v. arbeid op de
arbeidsmarkt en tot doel hebben de menselijke waardigheid en de sociale
rechtvaardigheid te bevorderen
- Dubbele ongelijkheid
- Arbeidsrecht is een antwoord op de ongelijkheid in de arbeidsverhouding of op de
arbeidsmarkt
1. Feitelijke ongelijkheid: Aanname v. marktongelijkheid. Een ongelijkheid in
inferieure onderhandelingspositie v. werknemer t.o.v.
werkgever bij het aangaan v/d arbeidsOK
2. Juridische ongelijkheid: Werknemer bevindt zich, o.b.v. een vrij aangegane OK, in
een juridische ondergeschiktheid t.o.v. de werkgever
- Tegengewicht
- Vormen v/e tegengewicht t.a.v. de superieure positie v/d werkgever
- Beschermend recht: beschermt de positie v/d werknemer
- Ordenend recht: regelt en kanaliseert de verhoudingen tss. de betrokken partijen
- Niet eenzijdig
- Neemt ook belangen v. werkgever, arbeidsmarkt, maatschappelijke belang in rekenschap
B. Historische wortels
- Franse Revolutie
- O.g.v. individueel vrijheids- en gelijkheidsideaal werd de vrijheid v. nijverheid en arbeid
gepropageerd
- Leidde tot een verbod v. gilden en een verbod op de vrije vakvereniging
- Code civil
- Arbeidsrelatie werd gezien als een “huur van werk”
- Eerste arbeidsrechtelijke wetgeving
- De idee v. vrije en gelijke contractspartijen beantwoordde nt aan de 19 e -eeuwse realiteit
- 20e eeuw
- Het begin v/d 20e eeuw betekende een groeiende interventie v/d wetgever op versch.
gebieden in het arbeidsrecht
- Arbeidsovereenkomstenwetten
- Belang voor de vrijheid v/h individu, wat tot uiting kwam in de voorrang v/d wil v/d
1
, partijen op de in de wet voorziene bescherming
- Collectief overleg
- Door de relatieve afzijdigheid v/d OH in arbeidsaangelegenheden, kwamen er in de loop
v/d 19e eeuw diverse initiatieven tot ontwikkeling ter verbetering v/d positie v.
behoeftige werknemers en werklozen
Bv. Mutualiteiten, werkloosheidskassen
- Sociaal Pact van 1944
- Gaf uitdrukking aan de vraag om d.m.v. verregaand staatsinterventionisme tegemoet te
komen aan de groeiende verzuchting naar stabiliteit en zekerheid
- Doelstellingen: Solidariteit, stabiliteit, verhoging v/d koopkracht, volledige tewerkstelling
en een stelsel v. sociale zekerheid
- Gaf de aanzet tot een duidelijke loonpolitiek, bevatte de voornaamste beginselen
waarop het in te voeren stelsel v. SZ voor werknemers moest steunen en voorzag het in
een nieuwe, paritaire structuur voor het sociale overleg
- Legde de basis voor de collectieve arbeidsverhoudingen zoals we die vandaag kennen
- Breed gamma
- Een heel breed gamma aan dwingende, wetgevende maatregelen komt tot stand
- Arbeidsovereenkomstenwet
- Referentie voor het individuele arbeidsovereenkomstenrecht
- Onderscheid tss. arbeiders – bedienden
- Dereguleringsvraagstuk
- Onder druk v/d crisisjaren, het groeiend werkloosheidsprobleem en wijzigende econ.
omstandigheden, waaronder tertialisering v/d economie en opkomende globalisering,
ontstaat er een verlangen om het arbeidsrecht te dereguleren of te versoepelen
- Nadruk komt te liggen op flexibiliteit v. arbeidsrechtelijke regelingen en de relevantie
voor de werking v/d arbeidsmarkt
- Europese Unie
- Sinds jaren 90 v. vorige eeuw neemt de rol v/d EU toe
- Door de uitbreiding v. haar bvh’en is de EU in staat geweest om wetgevende
maatregelen te treffen
Bv. Op gebied v. inspraak v. werknemers, collectief ontslag, overgang v. onderneming
- Hervorming
- Spanning tss. de sociale dimensie v. Europa en de interne markt en econ. dimensie
anderzijds
- Europese Pijler van Sociale Rechten
- Opname v/e reeks sociale rechten
- Principes en rechten zijn nt rechtstreeks afdwingbaar en behoeven vertaling in specifieke
wetgevende initiatieven op het gepaste niveau
2
, - Werkbaar en wendbaar werk
- Een modern arbeidsrecht schenkt nt alleen aandacht aan flexibiliteit langs de kant v/d
werkgever
- Geeft ook stimulansen aan flexibiliteit voor de werknemer, werkbare loopbanen en een
goede werk-privébalans
C. De inbedding van het arbeidsrecht in het
sociale recht
- 2 grote delen
- Het sociaal recht bestaat uit 2 delen: arbeidsrecht en het socialezekerheidsrecht
- “Sociale” kwestie
- “Sociaal” kunnen we verklaren door de verbondenheid v/h arbeidsrecht en het sociale-
zekerheidsrecht met sociaal-politieke keuzes, waarvan zij doorgaans het resultaat zijn, of
de sociale verhoudingen die zij in hun regelingen als voorwerp hebben
- Niet overal gebruikt
- Internationaal gezien is het “sociaal recht” als vakgebied nt wijd erkend
- België, Nederland en Frankrijk zijn landen die de term sociaal recht op dezelfde manier
gebruiken
- Samenhang en verscheidenheid
- De toepassingsgebieden en de bescherming die de rechtsgebieden bieden, zijn deels
overlappend
D. Bronnen van het arbeidsrecht
1. Algemeen
- Arbeidsrelatie veronderstelt het bestaan v/e OK
- Individuele arbeidsOK kan zowel mondeling als schriftelijk tot stand komen
- In de indiv. arbeidsOK hebben de partijen de mogelijkheid om allerlei afspraken te maken,
mits zij rekening houden met de hiërarchie v/d rechtsbronnen
2. Hiërarchie van de rechtsbronnen
- Zie art. 51 CAO-wet voor hiërarchie
- Voorrang rechtsbronnen
- Bepalingen mogen nt strijdig zijn met bepalingen v/e rechtsbron die hoger staat in de
hiërarchie
- In geval v. strijdige bepalingen, zijn deze strijdige bepalingen v/d lagere rechtsbron nietig
- Het brengt nt de nietigheid v/d rechtsbron in zijn geheel mee
- Beperkte partijautonomie
- De zorg voor de bescherming v/d werknemer leidt ertoe dat de wetgever de wilsvrijheid
v. partijen aan banden legt
- Verlaten v/d partijautonomie staat t.d.v. de arbeidsrechtelijke logica
3
, - Geen “gunstigheidsbeginsel”
= De voor een werknemer meer gunstige bepaling zou voorgaan op een andere
- Een bepaling in een lagere rechtsbron is dus nietig wnr. deze in strijd is met een hogere
rechtsbron, ook al zou de betreffende bepaling gunstiger zijn voor de werknemer
- Mondelinge overeenkomst
- Nt verboden dat partijen een geschreven individuele arbeidsOK vervangen of wijzigen
door een mondelinge OK
3. Meergelaagdheid
- Regionale bevoegdheden
- Gemeenschappen: bevoegd voor professionele vorming en opleiding, het gebruik v/d
talen voor de sociale betrekkingen tss. de werkgevers en hun personeel
- Gewesten: bevoegd voor het tewerkstellingsbeleid, arbeidsbemiddeling,
tewerkstellingsprogramma’s …
- Internationale bronnen
- Voornamelijk die v/d Internationale Arbeidsorganisatie en de Raad van Europa
- Internationale Arbeidsorganisatie (ILO)
- ILO opgenomen als gespecialiseerd orgaan in het systeem v/d VN
- Raad van Europa
- In het kader van het Europees Sociaal Handvest geldt een rapporteringsverplichting v/d
lidstaten en is er een toezichtsprocedure via een comité v. deskundigen en het
formuleren v. aanbevelingen
- In het kader v/h ESH bestaat er een collectieve klachtenprocedure, maar dergelijke
klachten leiden slecht tot aanbevelingen aan de lidstaten
- Europese Unie
- 3 beleidsdomeinen
1. Sociale politiek: Regulering en minimale bescherming
2. Interne markt: De-regulering
3. Werkgelegenheidsbeleid: Coördinatie en governance
E. Handhaving
- Arbeidsinspectie
- Naast de federale diensten zijn er regionale inspectiediensten die uitgaan v/d
gemeenschappen en gewesten
- Arbeidsgerechten
- Art. 578 Ger.W.
- In hoger beroep = arbeidshof
- Samengesteld uit een beroepsmagistraat en 2 lekenrechters
- Sociaal Strafwetboek
- Om een coherent geheel v. strafbare gedragingen en sancties te bieden
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JuDu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.58. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now