Summary
samenvatting tijdvak 5 geschiedenis
- Course
- Level
samenvatting tijdvak 5 boek met harde kaft
[Show more]
Seller
Follow
ranaakoc29
Content preview
Geschiedenis samenvatting uit het boekTijdvak 5
Paragraaf 1:
KA: het mensen wereldbeeld van de renaissance en de
hernieuwde oriëntatie op de klassieke oudheid
Renaissance: in de 15e eeuw ontstaan en verspreid vanaf 1500 verder
vroegmoderne tijd
In Italiaanse steden ontstond een machtige bovenlaag: handenlaren en bankiers
Profiteren van handel met Midden-Oosten en met rijke steden (Vlaanderen)
Florence, Venetië, Milaan en Rome
Rijkdom tonen mooie huizen en kunstenaars in dienst
Mensbeeld: het idee dat mensen hebben van de mens
Wereldbeeld: het idee dat mensen hebben van de mens en de wereld
Rijke Italianen veranderde hun motto van gedenk te sterven (mori) naar pluk de dag
(carpe diem)
Ze kregen belangstelling naar klassiek erfgoed: wat is geërfd van eerdere generaties
Renaissance: vernieuwing van de Europese cultuur van de 15e eeuw met een
herboren belangstelling voor de Grieks-Romeinse cultuur (wedergeboorte)
Humanisme: stroming van geleerden omstreeks 1500 die de klassieke cultuur
bestudeerden en levensbeschouwing die de nadruk legt op de menselijke
waardigheid en vrijheid
Het humanisme was belangrijk bij herontdekking van klassieke oudheid
Zij lazen en vertaalden klassieke teksten monniken kopiëren en bestuderen
ideeën aanpassen klopt met christelijke leer
Humanisten willen denkwereld klassieke auteurs begrijpen teksten kritisch
bestuderen veel fouten herstellen naar origineel
nieuw opvoedingsideaal: ontwikkeling tot verstandig en mondig individu
ideale mens: uomo universal: iemand die zich op veel verschillende terreinen had
ontwikkeld (leonardo da vinci)
leonardo da vinci: schilder, natuuronderzoeker, musicus en ingenieur
belangrijke humanist buiten italie: erasmus van rotterdam
volgens heb moest de studie van de oude teksten ertoe leiden dat het christendom
werd verdiept en gezuiverd
liergierigheid en kritische instelling stimuleerd het natuurwetenschappelijk denken
Copernicus: natuurwetenschapper in 16e eeuw
hij ontwierp een wiskundig model van het zonnestelsel waarin niet aarde, maar de
zon het stilstaande middenpunt was
Dit is een aanloop naar de wetenschappelokle revoltutie in de 17e eeuw
architecten en kunstenaars bestudeerde ook werk van grieken en Romeinen
zij begonnen met schildering en zuilen
ker : een rijke en belangrijke opdrachtgever
bijbel: grote inspiratiebron
positie kunstenaars veranderde: de anonieme meesterschilder maakte plaats voor de
zelfbewuste kunstenaars die zijn kunstwerk signeerde
Paragraaf 2
, KA: het begin van de Europese overzeese expansie
in de 15e eeuw was het grootste deel aarde onbekend voor Europa
ze kende delen van het Midden-Oosten en noordkust van Afrika
Specerijen waren erg gewild (peper, zijde voor medicijn en smaak)
Tussenhandelaren: door hun waren oosterse koopwaarde duur
die koopwaar kwam Europa binnen via Constantinopel tot 1453
Constantinopel werd veroverd door turken in 1453 handel droogt op
Europese handelaren wouden zelf specerijen naar indien halen (verdienen)
Arabieren en turken stonden dit niet toe (over land naar Oosten)
Europeanen maakte daarom een eigen route over zee
Portugezen waren de eerste die ver buiten Europa voeren
Henrik de zeevaarder: zoon van Portugese koning
hij financierde in de 15e eeuw zeereizen langs Afrikaanse westkust
hij sticht een school voor zeevaarders
Portugezen stichtten handelsposten waar ze textiel en ijzerwaren ruilden tegen
slaven en goud (westkust Afrika)
Bartolomeo Diaz: voer in 1488 waar de Atlantische oceaan overgaat in de Indische
1498 stak Vasco da gama met 4 schepen die Indische oceaan over naar India
in 1510 drongen Portugezen vanuit India door in Indonesische archipel
Molukken: ontdekt in het oosten door portugezen, hier groeien gewilde specerij
portugezen stischten handelsposten aan aziatische kusten en dreven handel met
aziatische volken
in 1942 vond columbu een westelijke route naar indie
1506 overleed columbus
in 1607 verkende amerigo vespucci de zuid amerikaanse oostkust en vond die
nieuwe wereld
Hernando cortes veroverde in 1519 met krijgslieden het rijk van azteken in mexico
Francisco pizarro nam in 1530 het Incarijk in peru in bezit
spanjaarden traden wreed op vernietigen indiaanse samenlevingen en en
dwongen voor hun te werken
spanjaarden namen ziektes mee waar indianen geen weestand op hadden stierven
Portugezen en spanjaarden probeerden concurenten van hun zeertoute te weren
Engelse, Nederlandse en Franse (deden mee aan edpansie) gingen opzoek naar
alternatieve zeeroutes eind 16e eeuw nieuwe ontdekkingsreizen
winter van 1596/1597 overwinterd willem barantsz met bemanning op nova zembla
nadat ze waren vasteglopen in ijs
tegelijk bereikte cornelis Azie wel via het zuiden
paragraaf 3
KA: de splitsing van de kerk in west- europa
Erasmus: leverde kritiek op de kerk en pleitte voor een terugkeer naar het ware
geloof wegbereider van reformatie die luther in 1517 begon
erasmus was een humanist
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ranaakoc29. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.75. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78291 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now