Summary
Samenvatting Europese Rechtsgeschiedenis Rechtsgeleerdheid
- Course
- Institution
Samenvatting Europese Rechtsgeschiedenis Rechtsgeleerdheid
[Show more]
2 reviews
By: zeynep64 • 1 year ago
By: user346021 • 2 year ago
Seller
Follow
NoortjeMiddelkoop
Reviews received
Content preview
Europese rechtsgeschiedenisWeek 1
Kennisclip ‘Het vak en het codificatiebegrip’
Codicatiebegrip
- Een codificatie is op schrift gesteld recht dat dat gehele recht of een gedeelte van
het recht omvat, bijvoorbeeld het BW of WSr
- Overheid met gezag
o Aanvaarding van dit gezag?
- Op schrift gesteld
o Onderscheid wetgeving en codificatie?
- Volledigheid door exclusieve gelding
o Verhouding tussen wetgever en rechter, bijv.
Verschillende interpretatiemethoden
- Historische achtergrond: het natuurrecht van de 18e
eeuw Montesquieu en Rousseau; streven naar
rechtszekerheid.
Kennisclip ‘Codificatie en natuurrecht’
Wat is natuurrecht?
- Natuurrecht is recht dat voortvloeit uit de menselijke natuur
- Universele gelding: altijd en overal, ongeacht tijd of plaats
- Pre-positieve gelding: onafhankelijk van erkenning door bevoegde rechtsprekende
en wetgevende instanties
- Systematische opbouw: Specifieke regels worden afgeleid uit algemene normen;
o Algemene norm: pacta sunt servanda, een belofte moet altijd
worden nagekomen
o Specifieke regel: een juridische contractuele plicht tot nakoming
Het natuurrecht in de Oudheid (500 vC-500 nC)
- Griekse filosofie
o Aristoteles (4e eeuw vC): onveranderlijkheid van het natuurrecht
o Stoa (3e eeuw vC): recht moet een bepaalde morele inhoud hebben om
als recht te gelden
- Romeinse juristen (100 vC-250 nC)
o Praktische uitwerking, natuurrecht is vanzelfsprekend en behoeft geen bewijs
o Recht van toepassing op niet-Romeinse burgers bijv via het volkenrecht
o Maar: natuurrecht kan het positieve recht niet opzij zetten! Slavernij is
in tegenspraak met natuurlijke vrijheid, maar blijft toch bestaan
Het natuurrecht in de Middeleeuwen (500-1500)
- Herontdekt in de 11e eeuw
o Decreet van Gratianus (1140)
o ‘samenvatting van de theologie’ van Thomas van Aquino (1265)
- Uitgelegd in de Christelijke context:
o Moreel
o Verbindend
o Kan positief recht opzij zetten
, - Het universele natuurrecht van de Katholieke kerk gaat boven het positieve recht
van de wereldlijke overheid
Het natuurrecht in de 16e en 17e eeuw
Fransisco de Vitoria (1483-1546)
- Commentaar op de ‘Samenvatting van de theologie’ van Van Aquino
- Over de ‘Indische landen’ (circa 1537)
o Kritiek op de onmenselijke behandeling van de oorspronkelijke bewoners
van de Nieuwe wereld
o Wel: de inheemse bevolking heeft het land in natuurlijke eigendom en
kunnen niet worden onteigend omdat zij niet Christelijk zijn
o Maar: de inheemse bevolking moet gastvrijheid verlenen aan de Spaanse
‘bezoekers’, de rechtvaardiging van de (humane) kolonisatie van de
Nieuwe Wereld
Hugo de Groot (1583-1645)
- De vrije zee (1609)
- Over het recht van oorlog en vrede (1625)
- Argument voor Nederlandse kolonisatie?
Het natuurrecht in de 18e eeuw
- Jean-Jacques Rousseau, Over het maatschappelijke verdrag (1762)
- Natuurlijk recht op vrijheid:
o Zelf-wetgeving (auto-nomie): vrij is degene die slechts gebonden is aan
regels die hij of zij voor zichzelf heeft gesteld
o Sociale of burgerlijke vrijheid: de ‘algemene wil’ van de gemeenschap
is richtinggevend
- Gevolgen:
o Het volk is soeverein, niet de vorst
o Wetten geven uitdrukking aan de algemene wil
o Er is geen recht buiten de wet; codificatiegedachte
Natuurrecht en codificatie
- Invloeden
o Geen recht buiten de wet, exclusiviteit
o Nadruk op algemene normen
o Systematiek vormt blauwdruk
- Verschillen
o Geldt ongeacht erkenning door de overheid
o Geldt universeel, waar codificaties plaatselijk gelden
o Nadruk op fundamentele normen, codificaties veel niet-normatieve regels
Kennisclip Vrije zee en koloniale geschiedenis
Hugo de Groot
- Geboren in 1583 in Delft, provincie Holland
- Tijd: opstand tegen Spanje, Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)
- Studie in 1594, advocaat in Den Haag
- Religieus conflict, gevangenzetting in Loevestein (1619)
, - Ontsnapping in 1621, vlucht naar Frankrijk
- 1625: over het recht van oorlog en vrede/ De iure belli ac pacis
- Diplomaat, dood in 1645 in Rostock
De vrije zee/ Mare liberum
- 1603: kaping van de Santa Catharina in de Straat van Malakka
- Zaak van de VOC om het schip tot buit te laten verklaren
- Verzoek aan De Groot om een verhandeling over buitrecht te schrijven, Over
het buitrecht
- 12e hoofdstuk gepubliceerd (1609), De vrije zee
o Onveranderlijk natuurrecht
o Zee als vrij te gebruiken, gemeenschappelijk goed
o Recht om vrij handel te drijven
o Soevereiniteit van de ‘inlanders’
Het natuurrecht van Hugo de Groot
- ‘Echo’ van het natuurrecht in de Vrije Zee in Over het recht van oorlog en vrede
- Relatie natuurrecht- (positieve) volkenrecht, bepaald en gelimiteerd door natuurrecht
- ‘rationeel’ vastgesteld door te kijken naar historische (tekstuele) theorie, maar
ook contemponaire praktijk
- LZ., H2: zelfs als er geen god zou bestaan, zou dit natuurrecht nog gelding hebben
- Uitgewerkt in natuurrechtelijke principes, natuurlijke rechten
- Grote invloed, eg op het Vernunftrecht
De koloniale geschiedenis van NL in de 17e eeuw
- Centraal: de VOC opgericht in 1602
- Nog geen territoriale claims, maar oprichting van handelsposten
- VOC is niet de Nederlandse staat, maar handelt wel in naam daarvan
- Intimidatie van lokale bevolking door VOC
- Strafexpedities, oa Pieterszoon Coen in 1621 op Banda eilanden,
wegens ‘contractbreuk’
- Natuurrecht van De Groot als een apologie van dit handelen?
Hugo de Groot als apologeet?
Tegen:
- Bassale erkenning van de rationaliteit van de ‘inlanders’
- Plicht om te handelen vanuit de goede trouw, pacta sunt servanda met de ‘inlanders’
- Erkenning van de soevereiniteit van de ‘inlanders’, geen territoriale
claims Voor:
- ‘objectief’ natuurrecht= Westerse, Europese, pragmatische normen
- De handelsinteresses van de VOC en NL staan voorop, met name tegen
de Spanjaarden, Portugezen en Engelsen
- Hulp aan de ‘inlanders’ vanuit een menselijke
gemeenschapsidee Oorlogshandeling tegen de Spanjaarden en
Portugezen
, Codificatie en de bloeitijd van de Romeinse wetenschap
Rome: kleine stad naar wereldrijk
• Grote uitbreiding van het recht
o Basisstructuur blijft hetzelfde:
• Rechtsbronnen in de vroege republiek:
- Wetten in formele zin (leges): consuls en volksvergadering.
- Edicten van magistraten met imperium > algemene regels (edicten) uitvaardigen
(zoals Amvb)
- Plebiscieten van de volkstribuun: algemene gelding na 286 v.c.
De wet der XII tafelen
• In 450 voor christus in de Romeinse republiek vastgesteld door
wetgevingscommissie. (decemviri)
• Twaalf tafels met basale regelingen, bv.
• De rechtsgang in handen van priesters
Het Edict van de praetor
• Praetor gaat formules aan het Edict toevoegen.
• Voorwaarden vaak ruimer dan de wet, de formule voor koop (zie powerpoint)
• Leidt tot een nieuwe procesvorm, het formula proces.
• Ondersteuning juristen door middel van adviezen.
• Hij bedeelt rechtsregels
• Formula = bevel voor rechter om bepaalde manier te oordelen
De bloeitijd en de juristen
• Juristen: individuele burgers met autoriteit.
• Verzamelingen van adviezen aan partijen en praetoren.
• Over een enkel onderwerp.
• Systematisch opgezette leerboeken, bv. De instituten van dezelfde Gaius.
De Romeinse keizertijd
• Wetten in formele zin in onbruik
• Grote invloed keizer op de senaat
• Recht om adviezen te geven aan juristen
• Vastleggen edict van de praetor
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller NoortjeMiddelkoop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now