Summary
Samenvatting Criminaliteit En Politiek
- Course
- Institution
Alle lessen en powerpoints zitten in deze samenvatting. Zelf heb ik deze vanbuiten geblokt en was er van de eerste keer door!
[Show more]
Seller
Follow
annavansteenkiste
Reviews received
Content preview
Samenvatting: criminaliteit & politiekInleiding – doelstellingen van het vak
De studie van criminaliteit als politiek construct.
- We behandelen de belangrijkste evoluties in het criminaliteitsbeleid in België vanaf WOII tot
vandaag
- We kijken naar de manier waarop beleidskeuzes tot stand komen en we leggen ons daarbij
specifiek toe op het vraagstuk van beleidsinnovatie.
- We kijken naar specifieke strategieën die overheden hanteren om gedrag te sturen (om orde
scheppen in de samenleving, om specifiek om te gaan met het vraagstuk van criminaliteit).
Verwachtingen voor examen
- Evoluties kennen
- Begrijpen van rol van politici in tot stand komen van beleid (in criminologische zin)
- Innovatieve strategieën kennen en begrijpen
Hoofdstuk 1: Criminaliteit en politiek (HOC 1)
“een activiteit die verwijst naar het ordenen van de samenleving aan de hand van beslissingen die op
dwingende wijze aan de hele bevolking worden opgelegd”
= klassieke definitie van politiek
Politicus wordt hier gezien als een soort architect van de samenleving, die de samenleving moet
orderenen. Een visie heeft en door beslissingen die hij kan afdwingen een bepaalde structuur
aanbrengt. De organisatie van de maatschappelijke aanpak van criminaliteit -> verantwoordelijkheid
van politiekers. Is de traditionele opvatting die we hebben over politiek
Voorbije decennia veel twijfels en vragen gerezen over de mate en manier waarop politici in staat zijn
die rol ook te vervullen. Is in de praktijk moeilijk. Probleem van besluitvorming ontstaan, onder druk
komen te staan door verschillende redenen
Transformatie van de politiek
Idee van visionaire architect klopt niet volledig meer, is getransformeerd.
1. Politiek (ordenen van de samenleving) is zich gaan versnipperen over een veelheid aan niveaus
en instellingen en is zich gaan verplaatsen naar domeinen die doorgaans niet tot de politiek
worden gerekend.
2. Politiek is heteronoom geworden, dit wil zeggen dat besluitvorming over veiligheid wordt
onderworpen aan een veelvoud aan criteria die afkomstig zijn uit domeinen die vroeger
geen deel uitmaakten van de politiek.
3. Wanneer politici beslissingen nemen stellen ze bovendien vast dat die beslissingen erg
gevoelig zijn voor recontextualisering, en bijgevolg erg snel een andere framing kunnen
krijgen. Je kan wel een beslissing nemen maar die krijgt snel een andere framing waardoor ze
niet meer uitvoerbaar is.
,Traditioneel idee van politicus die vorm geeft aan samenleving -> drie transformaties, drie redenen
die ons daaraan doen twijfelen.
Gaat hier meer over sociologische, niet over juridische manier van hoe de dingen zouden moeten
zijn!
Verplaatsing van de politiek
Politicus op niveau van de natiestaat, verantwoordelijkheid voor
belangrijke facetten van ons veiligheidsbeleid is zich gaan
versnipperen over tal van niveaus.
Politiek die normaal gezien laatste woord heeft, heeft het laatste woord niet meer
Wetenschap: wat we zien is dat er voorbije decennia veel innovaties zijn opgetreden die de
samenleving vorm geven zonder dat de politiek daarin het laatste woord heeft. Zoals bijvoorbeeld het
ontstaan van het internet, is geen politieke beslissing, hebben we als samenleving niet voor gekozen.
Werd ontwikkeld en heeft op een bepaald moment maatschappelijke gevolgen (tot en met de sociale
media van nu, enorme impact van technologische veranderen van vroeger tot nu). Samenleving staat
voor nieuwe uitdagingen, politiek kan enkel trachten op effecten en gevolgen te gaan regelen.
- Bv. hoe moeten wij omgaan met meta?
- Politiek kan dergelijke bedrijven niet zomaar reguleren of beïnvloeden
Belangrijk is dat we wetenschappelijke innovaties zien die dingen veranderen, waar het niet de politiek
maar wij als samenleving zijn die de beslissingen nemen. (bv. DNA-onderzoek was voor de jaren 90
geen standaard deel van de aanpak van criminaliteit, is vandaag bijna ondenkbaar, smartphones,
artificiële intelligentie, technologische innovaties hebben aanpak van criminaliteit enorm veranderd).
DNA-onderzoek is een innovatie die is ontstaan in de wetenschap, heeft op zich niets te maken met
veiligheid maar hebben veiligheidsbeleid wel sterk veranderd! Was een belangrijke innovatie en
belangrijke verandering in de aanpak van criminaliteit.
Ook binnen politiek zelf:
- Bevoegdheden voor veiligheid sterk gefocust op nationaal niveau
- Belgie is een unitaire staat, geen EU niveau
- Lokaal niveau is grote autonomie maar niet de bevoegdheden inzake veiligheid zoals we dat
vandaag kenne
- Nu:
o versnippering van veiligheid niveaus, die zich bezighouden met aanpak van
criminaliteit, waardoor ze ook met elkaar in conflict kunnen gaan.
o EU niveau -> effect op natie niveau, Vlaamse niveau -> effect op steden en
gemeenten, …
o Veiligheidsvraagstuk versnippert over vele
Zowel verplaatsing naar andere domeinen als binnen de politiek zelf. Bevoegdheden voor veiligheid
zijn sterk gefocust op nationale niveau. Lokaal niveau heeft grote autonomie, maar heeft geen
bevoegdheid inzake veiligheid die we vandaag kennen.
Je ziet dus een versnippering optreden van allerhande beleidsniveaus die zich buigen over het
veiligheidsvraagstuk en de maatschappelijke aanpak van criminaliteit, waardoor die niveaus soms ook
met elkaar in conflict kunnen gaan. Europese strategieën hebben invloed op nationaal niveau, Vlaamse
,niveau op lokaal niveau,…. -> vandaag zit het veiligheidsvraagstuk (politiek gezien) verdeeld over veel
verschillende overheidsactoren.
Naast verplaatsing naar specifieke actoren als de wetenschap, ook een versnippering binnen de
politiek zelf.
Vormgeven van de samenleving verplaatst ook naar private sector
- Bv. facebook, Amazon,… = private spelers op globaal niveau, die ook werken aan veiligheid
- Bv. private veiligheidssector groeit, in sommige landen groter dan publieke veiligheidssector,
beperkt zich al lang niet meer tot bewakingsopdrachten maar ook technologische capaciteit
- De greep die politici hebben op zo’n bedrijven is relatief, voorwerp van zeer langdurige
onderhandelingsprocessen
De rechterlijke macht
- Ook belangrijke verschuiving
- Zaken die eigenlijk door politiek zouden moeten beslecht worden verplaatsen zich meer en
meer naar rechterlijke macht
- Door:
o Verplaatsing die de politiek zelf wil (bv. grondwettelijk hof, is instelling die eigenlijk
nog niet zo oud is, heeft bepaalde politieke bevoegdheden) = bewuste verplaatsing
van verantwoordelijkheid naar rechterlijke macht
o Daarnaast ook beslissingen van rechters die vorm geven aan de samenleving (bv.
klimaatdebat, burgers trekken naar rechtbank om klimaat regels af te dwingen, zou
eigenlijk de politiek moeten zijn die regels afdwingt, maar het is de burger die via de
rechtbank probeert klimaatbeleid vorm te geven, zijn rechterlijke beslissingen die in
de plaats treden van de politiek = de discussie van vandaag), beslissingen van rechters
die invloed hebben op beleid
o Discussie over rechtelijk activisme: hoe ver mogen rechters gaan? Gaan ze vaak niet
te ver? Eigenen ze zich niet te vaak beslissingen toe die eigenlijk tot de politiek
behoren?
- We hebben formeel juridisch afspraken over hoe die zaken zich ten opzichte van elkaar
moeten verhouden, hier gaat het meer over het sociologische proces! De rol die al die actoren
(o.a. de rechterlijke macht) gaan spelen is veranderd.
- Het is niet aan de rechterlijke macht om de wetgevende macht te vervangen. Maar als we het
hebben over verplaatsing van die politiek kan je wel stellen dat er deels het gevoel ontstaat
dat dit wel gebeurd! Ontstaat gevoel dat politiek besluitvorming zich gaat verplaatsen naar
rechtelijke actor
Maar:
- Rechterlijke actor zegt zelf: ‘wij kunnen niet anders door slechte of onduidelijke wetgeving’
- Bv. eind jaren 80 inzake abortus een soort vacuüm. Beslissing die rechters toen namen
bepaalden het beleid dat we nu hadden rond abortus, pas wanneer politieker besliste om het
te legaliseren hadden we daar een politieke beslissing rond
- Nu bv. klimaat: versnippering over vele ministers zorgen voor moeilijke aanpak, is op zich al
een probleem, maar bovendien zien we dat rechterlijke macht beslissingen neemt die regels
afdwingt omtrent bepaalde klimaatdoelstellingen die moeten gemaakt worden, is eigenlijk
een bevoegdheid van politici!
, Nog twee andere actoren die de samenleving ordenen (steeds meer dan dat de politiek dit doet):
Media
- Als er in de media op een bepaalde manier gesproken wordt over een thema, is het voor
politici bijzonder moeilijk om die framing tegen te gaan
- Media is sterk geworden aan in het op de agenda plaatsen van bepaalde problematieken
o Bv. Programma’s zoals pano
- Media kaart thema aan, plaatst op de agenda = moeilijk voor politiek om tegen die framing in
te gaan
- Politicus heeft niet langer de monopolie om problemen in de samenleving te definiëren
- In veiligheidsbeleid zien we dat dit optreed sinds de jaren 90
➢ er ontstaan specialismen bij bv. belangrijke nieuwsdiensten, er komen justitie-
specialisten, etc.
- Ook in andere sectoren speciaal specialisten om, om te gaan met die media (bv. bij de
rechtelijke macht) -> men is er zich bewust van dat die beeldvorming erg bepalend is voor
het maatschappelijk debat, het bepaald onze perceptie van een bepaald vraagstuk
- In die zin is er dus een verschuiving van politiek naar de media, media geeft de samenleving
op die manier vorm, politiek heeft daarin niet meer het laatste woord
Middenveld = organisaties die niet privaat maar ook niet behorend tot de overheid
- Bv. Vzw’s die zich bezighouden met hulpverlening, uitvoering van straffen,…
- In veiligheid veel actoren die tot middenveld behoren
- Noemt men ook wel de street-level-bureaucraten: kunnen maatschappelijke problemen
concreet vorm geven op het terrein
- In die uitvoering van straffen, die vzw’s krijg je ontwikkeling van tal van programma’s die
bepalend gaan zijn voor de omgang met criminaliteit, die niet altijd in verlengde ligt van wat
men in de politiek beslist
- In die zin werd het middenveld belangrijke speler in het concreet invulling van criminaliteit
als maatschappelijk vraagstuk
Verplaatsing van de politiek betekend dat de verantwoordelijkheid en het vermogen om onze
maatschappelijke aanpak van criminaliteit vorm te geven, ligt niet langer bij de politiek maar is zich
gaan verspreiden naar tal van andere actoren, die op die manier in de plaats treden van de politiek en
die dus bepalend worden voor die maatschappelijke aanpak van criminaliteit.
Projecten vanuit het middenveld, die zich bezighouden met specifieke delen van het veiligheidsbeleid.
De manier waarop die projecten ingevuld worden kan haaks staan op wat men politiek voor ogen
heeft. De feitelijke macht om veiligheidsvraagstuk vorm te geven eigenlijk bij die actoren op het terrein
ligt, en ni et bij de politiek. Als politieke actor kan je een beslissing nemen, maar die moet worden
uitgevoerd op het terrein. Daarom is het belangrijk te begrijpen wat er concreet op het terrein
gebeurd; in de feiten is dat veel belangrijker dan het uitgestippeld beleid.
Heteronomie
= als je naar elk van de stukjes kijkt (politiek, media, wetenschap rechtelijke
macht) zie je dat er in elk domein criteria op zijn getreden die vroeger niet
tot dat domein behoorde. Men wordt in hun praktijk geconfronteerd met
criteria die vroeger geen deel uitmaakte van die praktijk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annavansteenkiste. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.09. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80364 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now