Summary
Samenvatting Materieel Strafrecht
- Course
- Institution
Alle hoorcolleges en powerpoints, aangevuld door werkcolleges (zie ander document)
[Show more]
Seller
Follow
annavansteenkiste
Reviews received
Content preview
Samenvatting: Materieel strafrechtHoofdstuk 1 : De strafwet
Syllabus
- Wetboek en handboek
- Document met wat gekend moet zijn en wat niet
- Enkel PowerPoint is niet voldoende!
- Gebruik je wetboek! Raak vertrouwt met het wetboekje!!
- Vul lessen en PowerPoint aan met handboek en gebruik het wetboekje!!!
- Mindmaps kunnen hier belangrijk zijn
- Tracht niet vanbuiten te leren als je het volledig uit het wetboekje kan halen
- Kunnen werken met het wetboek is belangrijk!
Inleiding: situering strafrecht en strafvordering
Handboek pg. 3-8
Kader: ‘Inleiding tot het recht’ en ‘Recht en criminologie’
- Strafrecht = wetboek dat aangeeft welke gedragen die we niet willen, wetsbepalingen die
bepaald gedrag stigmatiseren en daar bepaalde sancties aan koppelen, wetsbepalingen
bepalen welke gedragingen strafbaar zijn en hoe
- Sancties = strafsancties
o Met gemeentelijke administratieve boetes stigmatiseren we ook gedrag (bv.
ongeciviliseerd gedrag, wanordelijkheden)
o De sancties die we daaraan koppelen = administratieve sancties
o Cruciaal verschil!!
o Het ene kan op strafblad komen het ander niet, het ene kan leiden tot
gevangenisstraf het ander niet
- Materieel strafrecht: kijken naar gedragingen die we op een of andere manier stigmatiseren
strafbaar stellen via een aantal technieken
o (Volgens internet -> materieel strafrecht = bepalen wat strafbaar is en wat niet)
o Gedraging omschrijven
o En omschrijven onder welke omstandigheden en voorwaarden gedragingen
strafbaar zijn
o Inclusief de uitzonderingen (bv. geestesonbekwaam of minderjarigen)
- Staat allemaal in wetgeving (het strafrecht)
- Het strafrecht heeft 3 kenmerken (het strafrecht is een….) (pg. 3-5)
o Publiek recht ( strafrecht behoort ertoe = strafrecht gaat over verticale
verhoudingen tussen de gemeenschap/de staat/het individu, is anders geweest,
vroeger waren er strafrechtsystemen waarbij het horizontale component
overheerste bv. oud Germaanse handhavingspraktijken, bij ons vertrouwen we de
toepassing van het strafrecht toe aan de overheid, een slachtoffer moet naar de
overheid omwille van de keuzes die wij gemaakt hebben inzake die verankering in
het publiekrecht)
1
, ▪ Bv. Indonesië; twee toeristen bikini’s gestolen in een zaak met zwemkledij,
de shopeigenaar had video gemaakt van betrokkenen die spijt betuigde,
geplaatst op sociale media en viraal gegaan
▪ = enorme handhaving van verbod op diefstal, de vraag is dan wanneer
wordt dat filmpje weggenomen?
▪ Achteraf bleek; Spaanse en Portugese toeristen, allebei spijt, maar wat
gebeurt er dan met die video?
▪ Indonesische krant vonden dat een goede les voor toeristen dat je niet mag
stelen in Indonesië
▪ Bij ons ligt dat moeilijker; juist omwille van dat publiekrecht en de situering
van ons SR in een verticale verhouding
o Legaal recht ( = bijna alles is geschreven)
▪ Omdat strafrecht het ergste is dat je kan overkomen als burger
▪ Parkeerboete krijgen is erg, maar niet het ergste
▪ Het ergste is aanvaring komen met strafrechtsysteem en strafsanctie krijgen
(in literatuur ook het meest brutale sanctiesysteem van onze samenleving
genoemd)
▪ Mensen hebben liever geen strafrechtelijke veroordeling, dat is ook de
reden dat mensen vaak veel moeite doen eraan te ontsnappen (dat weet de
wetgever ook natuurlijk)
▪ In grondwet wordt duidelijk gezegd; alles in SR moet op schrift worden
gesteld (legaliteitsbeginsel; de burger moet perfect kunnen lezen welke
gedragingen en onder welke omstandigheden gedragingen strafbaar zijn)
▪ Alles wat niet strafbaar/sanctioneerbaar is, is toegelaten
▪ Strafrecht = belangrijke vorm van sanctioneren
▪ Principe van vrijheid komt hier ook aan de voorgrond
o Sanctie recht
▪ Het publiek belang wordt gesanctioneerd
▪ Omwille van belang van onze samenleving dat er geen misdrijven worden
gepleegd gaat men bestraffen
▪ Andere sanctioneringsvormen bv. administratieve sancties, ook publiek
belang op het oog maar je kan ook iemand privaat sanctioneren bv.
schadevergoeding eisen
▪ In juridisch jargon wordt dat gezegd; dat dit het private belang dient
2
, ▪ Maar dus het SR dient eerder het publieke belang
In dit college: ‘technische’ benadering van het strafsysteem, technische lege definitie van SR = regels
voor bestraffing, de regels die gedragingen strafbaar stellen
- Er zijn ideologische en theoretische visies over wat SR zou moeten zijn (zie pg. 2 handboek)
- Bij ons; strafrecht is wat in wetboek staat!
- Wat het zou moeten zijn is een zeer rijke discussie, in vak penologie komt dit aan bod
- Strafrecht = het substantieve, de inhoud, wat mag er niet en wat is er nu inhoudelijk fout en
niet fout in een samenleving
o Dat vind je het SWB en reeks complementaire wetten en afzonderlijke strafwetten
(toegelicht op pg. 7 handboek)
- Het strafprocesrecht = meer de vorm, oké die gedragingen mogen niet maar hoe gaan we
die nu handhaven?
o Het wetboek strafprocesrecht, wetboek op strafvordering gaat over; hoe spoor je
zo’n gedragingen op? Vaststellingen? Vervolgingen? Berechtingen? = in bijzondere
wetten maar vooral in wetboek van strafvordering
- In handboek (pg 7-8) korte historische beschrijving
o Ons strafwetboek -> Franse strafwetboek van 1810 behouden bij Belgische
onafhankelijkheid, gekregen toen de regio deel uitmaakte van het Franse regime en
pas een nieuw SWB in 1867, is grotendeels nog steeds het SWB dat we gebruiken
o Er zijn 2 boeken!
▪ Boek 1 = tot artikel 100 -> uitleg hoe we bestraffen, wat deelneming is, wat
opzet is, wat de voorwaarden zijn inzake legaliteit, bevatten de principes die
we moeten kennen om op misdrijven (die vanaf artikel 101 worden
opgesomd) toe te passen, eerste honderd zijn belangrijk!!
▪ Boek 2 = vanaf begin 101
▪ Diefstal, seksuele misdrijven,….. -> boek twee!
Positief strafrecht
De strafwet – Algemene beginselen
Het legaliteitsbeginsel
Strafrecht is eigenlijk redelijk mooi en niet ideologisch opgebouwd, het gaat ervan uit dat we allen
redelijke mensen zijn die het staatsblad lezen en perfect weten wat mag en niet mag. Het
legaliteitsbeginsel is de sleutel
Krijgt in elke cursus in Europa veel aandacht; geen misdrijf, strafbaarstelling van een gedraging, geen
straf zonder wet -> nullum crimen, nulla poena sine lege (= volgens internet; geen delict, geen straf,
zonder voorafgaande strafbepaling)
->zowel de gedraging die verboden wordt als de straf moet in de wet bepaald worden!
3
, - Je kan dus niet zeggen; is verboden seksueel verkeer met minderjarigen, er moet ook een
strafsanctie bij staan
- De rechter mag je niet veroordelen als er geen strafsanctie is gesteld
Is een absoluut grondbeginsel!! Staat ook in de meest belangrijke internationale teksten;
- EVRM (Europees verdrag voor de rechten van de mens)
- IVBPR (Internationaal verdrag voor burgerlijke en politieke rechten)
o Staat twee keer hetzelfde in; geen SR zonder wetgeving
- Grondwet; staat ook op twee plekken
o Niemand kan vervolgd orden zonder basis in de wet
o Voor elke strafbaarstelling moet er dus een wetgeving gemaakt worden!
- Staat ook zéér duidelijk in artikel twee van SW
o Artikel 2 (staat zowel in wetboek pg. 11 als in handboek pg. 13)
o Artikel 2: Wil zeggen -> is een topprioriteit
o Wat zegt dat artikel?
▪ Geen misdrijf kan worden gestraft met straffen die bij wet niet waren
gesteld voordat het misdrijf werd gepleegd
▪ Dat vinden we belangrijk
▪ Was ook het probleem met veel administratieve boetes; worden dingen
aangepakt door gemeentes (bv. broodje eten op trappen van de kerk) die op
zich helemaal niet strafwaardig zijn
▪ Het probleem met die gemeentelijke administratieve sancties; dat
gemeentes grote marges kregen om jongeren en andere bepaalde groepen
te pesten, omdat dat legaliteitsbeginsel daar niet geld
▪ Er is geen art. 2 voor de gemeenschappelijke administratieve sancties DUS is
het heel belangrijk, het beschermt ons tegen pesterijen
▪ Bv. voor het eten van dat broodje mag je niet in de gevangenis belanden ->
zou toepassing zijn van een strafrechtelijke straf en nergens in het SWB staat
dat het eten van een broodje SR gesanctioneerd mag worden
- Bv. onderzoek van criminologe in Nederland; mensen die profiteren van meisjes met
anorexia, websites waar mensen met anorexia elkaar advies geven nog meer af te vallen,
daders zitten op die websites en schuiven zichzelf naar voor als “anorexiacoach” om mensen
te helpen nog meer af te vallen, dat leidde al tot 80 gevallen van misbruikt
o Is een geheel nieuwe vorm van onwenselijk gedrag
o Dan is de vraag in het licht van dit artikel; is dat strafbaar?
o Moet je gaan zoeken in SWB of dat soort gedragingen ergens onder valt
o Deze laakbare gedragingen werd anorexiacoach genoemd, maar als het niet valt
onder bestaande strafbepalingen moet je het creëren en nieuwe wet stemmen
o In de voorbije jaren is er een continue invraagstelling met nieuwe fenomenen en de
vraag; valt dat onder bestaande strafwetgeving ja of neen?
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annavansteenkiste. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now