Het vak jeugdrecht en jeugdcriminologie is onderverdeel in een deel recht en een deel criminologie. Dit betreft het luik jeugdrecht (gedoceerd door Els Dumortier) en is dus maar 1 van beide onderdelen van het vak! Zowel de powerpoints als hoorcolleges werden opgenomen in de samenvatting.
Samenvatting luik : jeugdrecht
Les 1 24/09 : Introductie
Casus; vechtpartij ‘Brusselse jongeren’ in Blankenberge
Als criminoloog is dat een interessante casus omdat het een aantal vragen oproept zoals:
- Waarom doen die jongeren dat?
- Hoe heeft de politie daarop gereageerd?
- Hebben ze daar correct op gereageerd?
- Wie zijn die jongeren?
- Wat drijft hen?
Maar als criminoloog en jurist roept deze casus ook een aantal juridische vragen op
- Wat is dat precies, een jeugddelinquent?
o Men spreekt over Brusselse jongeren maar over welke leeftijd gaat het dan?
o Komen deze jongeren wel in aanmerking voor de jeugdrechtbank?
o Discussiepunt; leeftijd, minimumleeftijd en maximumleeftijd om te spreken van een
echte jeugddelinquent?
- Waarom is er een apart recht nodig?
o Waarom niet het gewone strafrecht toepassen?
- Hoe ziet dat jeugdrecht er dan uit?
o Zowel op materiele, het inhoudelijke vlak; hoe anders zijn dan die maatregelen of
sancties in het jeugdrecht in vergelijking met het strafrecht?
o Maar ook formeel of procedureel vlak; hoe anders zijn de procedures in het
jeugdrecht in vergelijking met het volwassen strafrecht?
o Wat is er nu zo bijzonder of specifiek aan het jeugdrecht in vergelijking met het
strafrecht?
- Wie is er eigenlijk bevoegd in België voor het jeugdrecht?
o Afhankelijk van een aantal criteria om te weten welke overheid bevoegd is
- Wat is de invloed van de Europese en internationale rechtsnormen op het Belgische
jeugdrecht?
o In het bijzonder de invloed van de kinderrechten
Leerdoelen voor het luik ‘jeugdrecht’
Zowel juridisch als criminologisch inzicht en kennis in het Belgische jeugdrecht, op alle niveaus terug
te vinden maar vooral focus op het Belgische, Vlaamse en Brusselse niveau
Leren van;
- Een aantal fundamentele beginselen en evoluties
- Bevoegdheidsverdelingen wat betreft het jeugdrecht
- Een aantal belangrijke kinderrechten
- Belangrijke cases in de EU rechtspraak wat betreft het jeugdrecht in EU en wat betreft
jeugddelinquentie
, - Concreet ingaan op verschil dat in België bestaat tussen; jeugddelinqentierecht (MOF) en
jeugdhulprecht (VOS)
- Ingaan op de verschillende procedures of gerechtelijke recht inzake zowel de moffers als de
voskes
- Leren werken met de rechtsbronnen van het jeugdrecht aan de hand van het wetboek
jeugdrecht
Een definitie van “jeugd(beschermings)recht”
In dit vak niet het jeugdrecht in brede of algemene zin want daaronder kan ook verstaan worden:
- Onderwijsrecht
- Leerplicht
- Verbod op kinderarbeid
- Algemeen jeugdbeleid
- Adoptiebeleid
- Burgerlijk statuut van minderjarigen
- …
Wat gaan we wel zien?
- Jeugdbeschermingsrecht in de enge zin van het woord
o “Het gaat hierbij over interventies van de overheid ten aanzien van kinderen en
jongeren die zich in bijzondere probleemsituaties bevinden (VOSKES) of die delicten
hebben gepleegd (MOFFERS). Deze interventies betreffen zowel vrijwillige als
gerechtelijke (gedwongen) maatregelen, veelal uitgevoerd in specifieke
voorzieningen.”
Twee doelgroepen
Maakt het vak zeer complex
Er zijn twee doelgroepen die geviseerd worden
- Enerzijds jongeren die opgroeien in POS, nu VOS (van problematisch naar verontrustend, in
het Engels; children in need of care, hier spreekt men van het jeugdhulprecht)
- Anderzijds jongeren die MOF plegen (hier spreekt men van het jeugddelinquentierecht)
- Maar eigenlijk ook nog een derde doelgroep
o De zogenaamde geesteszieken minderjarigen die aan een gedwongen observatie of
opname worden onderworpen maar wordt niet behandeld in dit vak
Twee soorten interventies
- De vrijwillige hulpverlening (buitengerechtelijke of sociale hulpverlening)
o Buiten de rechtbank
o Sociale assistenten, begeleiders, opvoeders,…
o Jeugdhulpaanbieders (johan put)
- De gedwongen hulpverlening
o Opgelegd door het gerecht
o In het bijzonder de jeugdrechtbank
, - Zowel VOS als MOF kunnen aan beide soorten hulpverlening onderworpen worden
- Het is NIET zo dat vrijwillige hulpverlening enkel voor VOS is en de gedwongen hulpverlening
voor de MOF, ook ten aanzien van kinderen in VOS kan indien dat nodig is met dwang door
de jeugdrechtbank hulp worden opgelegd.
Twee bevoegdheidsniveaus
Jeugdrecht verdeeld over twee belangrijke bevoegdheidsniveaus
- Gemeenschappen
- Federale overheid
- Heel complexe materie, in de loop van de eerste module dieper op ingaan; wat zit nu precies
bij de gemeenschappen en wat bij de federale overheid?
‘Sui generis’ karakter van het jeugdrecht (daarin inzicht verwerven)
Het jeugdrecht heeft een eigensoortig recht, dat zie je op verschillende manieren
- Bijzondere doelgroep; kinderen en jongeren
o Ten aanzien van deze doelgroep wordt gewerkt met specifieke procedures, die
afwijken van het klassieke strafrecht
o 1 alleen zetelende jeugdrechter die doorheen de hele procedure maatregelen gaat
nemen en kan herzien
o Geen voorlopige hechtenis in jeugdrecht
o Wel voorlopige maatregelen
- Bijzondere finaliteit of doelstelling
o Ten aanzien van kinderen en jongeren is hulpverlening aan die jongeren en kinderen
steeds een belangrijke doelstelling
o Het gaat niet louter over repressie of bestraffing maar ook het beschermen van of
het hulp verlenen aan jongeren
- Kinderen (omdat ze jonger zijn en nog op een ontwikkelingspad zitten) ook bijzondere
rechten; kinderrechten
- Jeugdrecht heeft een gezinsgerichtheid
o Gezin is de fundamentele kern van de MS
o In eerste instantie het gezin die instaat voor de opvoeding van het kind
o Het is pas wanneer ouders daar niet aan tegemoet komen, dat de overheid die rol
kan overnemen van de ouders (kan of soms zelf moet, om het kind te beschermen)
- Subsidiariteitsbeginsel
o Wil zeggen dat de overheid in haar interventies steeds de voorrang moet geven aan
interventies die gezinsgericht zijn
o Zolang mogelijk het kind in het gezien laten
o Alleen wanneer dat niet kan of moet de overheid het kind uit het gezin halen en
ergens anders onderbrengen waar het wel een degelijke opvoeding kan krijgen
Opbouw (historische introductie en 5 modules)
Organisatie (7 lessen van 2 uur en 1 uur vragenmoment)
Studiemateriaal
, - Nota’s
- Lesopnames
- Lesslides, teksten, fragmenten,
- Handboek jeugdbeschermingsrecht (nu reader, canvas)
- Wetboek jeugdrecht, 2019 (meenemen naar de les)
Les 1. 24/09 : De geschiedenis van het Belgische jeugdrecht in vogelvlucht
Eerste belangrijke mijlpaal; ontstaan van de eerste wet op de kinderbescherming in 1912
Op dat moment worden kinderen en jongeren onder de 16 jaar die delicten plegen, apart zetten van
het volwassen strafrecht.
Voor 1912 ging de gewone strafrechter (vaak correctionele) nagaan of het kind onder de 16 jaar al
dan niet met het oordeel des onderscheid had gehandeld was dat het geval straffen, als het kind
zonder oordeel des onderscheid had gehandeld moest de rechter het kind vrijspreken maar kon het
kind indien nodig ter beschikking van de regering worden gesteld om op die manier maatregelen te
laten opleggen door de minister van justitie
1912 :
- Het onweerlegbaar vermoede instellen dat kinderen onder de 16 jaar dat altijd zonder
oordeel des onderscheid doen
- Rechter moet dit niet meer nagaan
- Speciale nieuwe kinderrechter (nu jeugdrechter) zal bevoegd worden voor alle delinquente
kinderen onder de 16 jaar
- Niet enkel kinderen niet delicten hebben gepleegd maar ook kinderen die gedrag vertonen
dat erop kan wijzen dat ze aan het begin van een crimineel pad zitten = pre delinquente
kinderen, ook onder bevoegdheid van nieuwe kinderrechter
o Kinderen die landlopen of bedelen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annavansteenkiste. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.48. You're not tied to anything after your purchase.
