HOOFDSTUK 1 Over de rechtspsychologie
1.1 inleiding
Taken van de rechtspsycholoog
1. De studie van het recht als een gedragstechnologie
2. De studie van gedrag dat onder invloed van het recht staat of zou moeten
staan
Vergelijking rechtspsychologie en rechtswetenschap
- Beide zijn geneigd te spreken in termen van individueel gedrag en
concrete zaken.
- Het recht is een normatief systeem / de psychologie is een descriptief
systeem.
- Het recht is niet alleen gericht op hoe het behoort te zijn, maar ook met
welke middelen. De psychologie laat echter zien dat de door juriste
gebruikte middelen de beoogde toestand in het geheel niet wordt bereikt.
1.2 Een kleine geschiedenis
William Stern
Grondlegger van de rechtspsychologie. Hij had de ambitie op de kennis toe te
passen op getuigenverklaringen. Aussagepsychologie / psychologie of
testimony.
Wirklichheitsversuche
Experimenten met ruzies. Dat deden zij om te laten zien dat onmiddellijke
getuigenverklaringen nauwkeuriger zijn dan verklaringen die later worden
afgelegd.
- Dit leidde ertoe dat in de Duitse rechtsspraak de psycholoog als getuige-
deskundige een vaste rol kreeg toegewezen.
Hugo Münsterberg
Hij ging in zijn boek te buiten aan allerlei malicieuze kwalificaties voor juristen.
Psychologie and law psychologie against law
1.3 In Nederland
Simon van der Aa
Voerde een wirklichheitsversuch uit in zijn collegezaal. Hij concludeerde dat
getuigen onbetrouwbaar zijn.
Crombag, van Koppen en Wagenaar – Dubieuze zaken
In dit boek analyseerden de auteurs fouten die bij rechterlijke besluitvorming
waren gemaakt.
De Schiedammer Parkmoord
In zijn analyse maakte Van Koppen meer dan aannemelijk dat de in deze zaak tot
in hoger beroep veroordeelde Kees B. onschuldig was.
- Tunnelvisie bij politie, OM en rechters.
- Selecteren en wegen van bewijs.
1.4 Verschillende disciplines
Vergelijking rechtspsychologie en forensische psychologie
- Rechtspsychologie komt voort uit de psychologische functieleer / De
forensische psychologie komt voort uit de klinische psychologie.
- De basis van rechtspsychologie is de empirische studie van algemeen
psychologische verschijnselen in het recht / In de forensische psychologie
wordt weinig empirisch onderzoek verricht.
1
, Reizen met mijn rechter WEEK I (H1,17,18,19,21)
- In de rechtspsychologie overheerst de experimentele benadering.
1.5 Toepassing: verschillende voorbeelden
1. Het denken in scenario’s
- De theorie van verhaal en verankering
Verhalen of scenario’s zijn essentieel om feiten te interpreteren.
- De politie heeft concurrerende scenario’s nodig om de feiten die
men tegenkomt te interpreteren.
- Relatief oordeel: wij achten het schuldige scenario juist omdat het
een waarschijnlijker scenario is dan redelijke alternatieve scenario’s
volgens welke de verdachte onschuldig zou zijn.
2. De recherche vormt een verhaal op basis van getuigen en fysieke
sporen
Dat verhaal moet twee doelen dienen:
a. Vaststellen welk delict er is gepleegd en wie de dader is. De aard
van het delict poogt men vast te stellen door zo goed mogelijk te
reconstrueren wat er moet zijn gebeurd.
b. De identiteit van de dader vaststellen door de fysieke sporen op de
plaats delict te onderzoeken.
3. De kwaliteit van herinneringen van getuigen
Het onderzoek kan in twee categorieën worden verdeeld:
a. Onderzoek dat gericht is op het verbeteren van
getuigenverklaringen.
b. Onderzoek dat gericht is op het waarderen van
getuigenverklaringen.
HOOFDSTUK 17 De waarde van bewijs
17.1 Wat bewezen moet worden
In iedere strafzaak moet de rechter drie kwesties beslissen: de identiteit van de
dader; de aard van het delict; en de verwijtbaarheid van de dader.
17.2 Het uitgangspunt van de strafrechter
De gang van zaken
1. De zitting van de rechtbank over en zaak begint met het voordragen van
de tenlastelegging door de officier van justitie.
2. Vervolgens is het aan de rechter te beslissen of de tenlastelegging
bewezen wordt door de zich in het dossier bevindende bewijsmiddelen.
a. Top-down benadering
De bewijsmiddelen worden geselecteerd en gewaardeerd naar de
mate waarin zij de tenlastelegging ondersteunen.
b. Bottom-up benadering
De rechter bestudeert eerst alle bewijsmiddelen naar inhoud en
weegt naar betrouwbaarheid, waarna hij de relevante en
betrouwbare geoordeelde bewijsmiddelen synthetiseert tot een min
of meer coherent geheel en zich afvraagt of dat geheel overeenkomt
met het tenlastegelegde delict.
17.3 De identiteit van de dader
De rechter zou kunnen besluiten om zekerheidshalve wat dieper te graven in
getuigenverklaringen en zich de vraag te stellen: welk nader bewijs toont aan dat
deze getuigen de waarheid spreken en zich niet vergissen?
- Wie zijn de getuigen? Zijn er redenen om aan hun oprechtheid te twijfelen?
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller taess. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.