Samenvatting familiaal vermogensrecht: erfrecht EN relatievermogensrecht
74 views 0 purchase
Course
Familiaal vermogensrecht
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Het vak familiaal vermogensrecht bestaat uit 2 delen: erfrecht en relatievermogensrecht. Ik heb van beide een eigen samenvatting gemaakt van het handboek, de ppt's en de eigen notities.
Samenwonen: in eenzelfde woning gehuisvest zijn, een gezamenlijke huishouding voeren
en onderlinge solidariteit tonen.
><
Koppel: twee volwassen personen, ongeacht hun geslacht, die omwille van een
persoonlijke, emotionele band ervoor gekozen hebben om binnen een intieme relatie een
duurzame levensgemeenschap tot stand te brengen.
HUWELIJK
Bij de invoering van het BW in 1804 was het huwelijk voor de wetgever de enige mogelijke
vorm van samenwoning. Het was bovendien voorbehouden aan de relatie tussen een
man en een vrouw. Samenwonen zonder gehuwd te zijn werd beschouwd als onfatsoenlijk
(wettelijke en maatschappelijke afkeuring).
Deze benadering wijzigde op het einde van de 20e eeuw. Tot het einde van de 20e eeuw
was het huwelijk de dominante vorm.
Het huwelijks samenwonen wordt nog steeds formeel benaderd. Er zijn heel wat
voorwaarden die vervuld moeten worden. Het huwelijk moet plechtig aangegaan
worden, het is een plechtige rechtshandeling.
De wet bepaalt zelf welke verplichtingen daaruit voor het echtpaar ontstaan. Als er geen
huwelijksovereenkomst wordt gesloten, brengt het huwelijk zeer ingrijpende gevolgen
mee voor het vermogen van de echtgenoten, omdat er een (huwelijks)gemeenschap tot
stand komt. Als de echtgenoten het huwelijk willen beëindigen, kan dat enkel door een
echtscheidingsprocedure. Het gaat niet louter over een contract dat door de wederzijdse
wil van de contractpartijen kan worden beëindigd. Alleen een rechter kan bij vonnis het
huwelijk door echtscheiding ontbonden verklaren.
- Verregaande rechtsgevolgen: Er zijn een aantal beperkingen en beïnvloedt het
gezinsleven. Vandaag heeft het huwelijk niet meer tot doel om het
opvoedingskader te schetsen en om kinderen op de wereld te zetten.
De wetgeving met betrekking tot het huwelijk is sinds 1804 zeer ingrijpend gewijzigd.
- Invoering homohuwelijk in 2003
- Huwelijk is niet exclusief gericht op het scheppen van een juridisch kader waarin
kinderen ter wereld worden gebracht. Het geeft juridisch erkenning aan de relatie,
los van het feit of het koppel samen kinderen heeft of niet (= loskoppeling van
verticale relaties → opvoedingskader).
WETTELIJK SAMENWONEN
De verklaring van wettelijke samenwoning werd in 1998 ingevoerd als een soort
minihuwelijk.
3
, Er zijn veel minder formaliteiten, veel minder verplichtingen en de beëindiging ervan is veel
minder omslachtig.
Veel minder ‘plechtig’: Het is veel eenvoudiger om wettelijk samen te wonen
(burgerlijke stand van de gemeente). Je kan ook te allen tijde de wettelijke
samenwoning beëindigen.
Oorspronkelijk werden er veel minder gevolgen aan verbonden, maar ook hier is er een
evolutie waar te nemen. Wettelijke samenwoners roepen meer er meer in dat ze dezelfde
rechten moeten hebben als gehuwden. De rechtspraak (o.a. Grondwettelijk Hof) volgt
hen daarin tot op een zekere hoogte, maar niet altijd.
Sterke evolutie naar steeds meer gelijkstelling met gehuwden, toch blijven er zeer
belangrijke verschillen
Ook de fiscale wetgever redeneert in die zin: in het fiscaal recht is de expliciete assimilatie
tussen huwelijk en wettelijke samenwoning het grootst.
Opvallend is ook dat de wettelijke samenwoning ook voor nauwe verwanten openstaat
(ouder met kind of broer met broer). Deze mogelijkheid tast de integriteit van het begrip
wettelijke samenwoning aan als statuut voor een samenwonend koppel in een intieme
relatie.
In België kan men wettelijk samenwonen met je zus bijvoorbeeld terwijl in andere
landen het de bedoeling is dat het een koppel is met als doel een duurzame relatie.
Gelet op de doelstelling van de maatregel is het niet wettelijk verantwoord om wettelijk
samenwonenden anders te behandelen als gehuwden, maar anderzijds is het een
duidelijke keuze en dan is het gerechtvaardigd om wettelijk samenwonenden anders te
behandelen dan gehuwden.
Voorbeeld: “Het aantal wettelijke samenwoningen en beëindigingen dalen
Er zijn 36.329 verklaringen van wettelijke samenwoning gemeld. Dat is een daling van 11%
ten opzichte van 2019. Het aantal beëindigingen van wettelijke samenwoning daar nog
meer: - 16,9% ten opzichte van 2019 tot 21.845.
De gemiddelde duur van wettelijke samenwoning vóór beëindiging blijft toenemen: van
4,8 jaar in 219 tot 5,2 jaar in 2020.
In 2020 was het huwelijk in 47,9% van de gevallen de reden om een wettelijke
samenwoning stop te zetten en de verklaring in onderlinge overeenstemming 41,8% van
de gevallen. (...)
Bron: FOD Economie (Statbel), 9 september 2021”
FEITELIJKE SAMENWONING
De feitelijke samenwoning werd 50 jaar geleden (jaren ’70) in het familierecht als
ongeoorloofd beoordeeld (“het concubinaat”).
Hoewel feitelijke samenwoners principieel iedere formele verbintenis vermijden, is hun
relatie toch een realiteit, die ook de wetgever niet langer kan ontkennen of miskennen.
Met deze informele relatie wordt als relatief lang rekening mee gehouden in het
socialezekerheidsrecht (vb. kinderbijslagregeling, ziekte en invaliditeitsverzekering en de
werkloosheidsverzekering, maar niets voor de pensioenvoorziening of voor de
arbeidsongevallen- en beroepsziekteverzekering), omdat het socialezekerheidsrecht zich
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shaedevuyst. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $29.05. You're not tied to anything after your purchase.
