Max - Biologie voor jou 6 vwo 2021 Leeropdrachtenboek
Dit is een uitgebreide samenvatting over hoofdstuk 2 van het 6e klas boek biologie voor jou, dit gaat over transport. Over hoe je bloedvatensysteem en het hart werkt. Ook is het eerste deel van hoofdstuk 3 samengevat. Dit gaat over gaswisseling tussen de longen en het bloed.
Samenvatting biologie - Transport en gaswisseling (biologie voor jou, klas 6)
Paragraaf 1: Transportsystemen
Bij eencelligen vindt transport alleen over hele kleine afstanden plaats, dit gebeurt
bijvoorbeeld door diffusie. Bij planten vindt het transport in twee richtingen plaats. Bij de
meeste dieren verloopt het transport circulair: een vloeistof met daarin opgeloste stoffen die
wordt rond gepompt.
Geleedpotigen hebben een open circulatiesysteem en een buisvormig hart. Andere
diersoorten hebben een bloedsomloop. Dit is een gesloten circulatiesysteem, waarin het
bloed is gescheiden van andere vloeistoffen. Het transport van stoffen kan effectiever en
over grote afstanden plaatsvinden dan bij een open circulatiesysteem.
Gewervelde dieren hebben een bloedsomloop. Vissen hebben een enkelvoudige
bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed één keer door het hart. Het hart van een vis
bestaat uit één boezem en één kamer. Het zuurstofarme bloed stroomt vanaf de organen
naar de boezem, die pompt het bloed naar de kamer. De kamer pompt het bloed naar de
kieuwen waar het zuurstofrijk wordt gemaakt. Daarna gaat het weer langs de organen.
Het hart van een mens bestaat uit twee gescheiden helften:
de linkerharthelft en de rechterharthelft. De linkerharthelft
zie je in plaatjes steeds rechts en andersom, doordat het hart
altijd in vooraanzicht wordt getekend!! De rechterharthelft
pompt het bloed naar de longen, daarna stroomt het naar de
linkerharthelft. Dit is de kleine bloedsomloop, waarbij
zuurstof wordt opgenomen en CO2 wordt afgegeven. De
linkerharthelft pompt het bloed dan door het hele lichaam,
waar het zuurstof en voedingsstoffen afgeeft aan alle
organen, CO2 en afvalstoffen opneemt en dan stroomt het
daarna weer terug naar de rechterharthelft. Dit is de grote
bloedsomloop. Per omloop stroomt het bloed twee keer door
het hart, dus is het een dubbele bloedsomloop. Met een
dubbele bloedsomloop kan een hogere druk worden
gecreëerd en het zorgt voor homeostase.
De slagader komt van het hart weg en is bijna altijd
zuurstofrijk. Dit geldt alleen niet voor de longslagader. Een
'gewone ader' gaat naar het hart toe. Het bloed komt binnen in
de boezems en stroomt dan naar de kamers. Het bloed komt via de holle aders het hart
binnen en gaat dan via de longslagader, naar de longader en dan via de aorta naar het
hele lichaam.
Amfibieën hebben een eenkamerhart. Deze hartkamer pompt het meeste bloed naar de
longen en huid en de rest via de aorta naar het lichaam. Bij reptielen is het hart grotendeels
gescheiden door een
tussenwand. Als het dier niet
ademt, kan bloed via beide
kamers naar de aorta's
stromen. Als het dier wel
ademt, is de druk in de
1
, longhaarvaten laag, waardoor het grootste gedeelte van het bloed naar de longen gaat.
Zoogdieren en vogels hebben een volledige tussenwand en een volledig gescheiden
dubbele bloedsomloop.
In de baarmoeder krijgt een foetus voedingsstoffen en zuurstof via de placenta. Voor de
geboorte bevindt zich tussen de rechter- en linkerboezem een opening: het ovale venster.
Het grootste gedeelte van het bloed stroomt via de rechterboezem meteen naar de
linkerboezem. Dit wordt dan door de linkerkamer naar de aorta gepompt. Ook is er bij een
foetus een verbinding tussen de longslagader en de aorta: de ductus arteriosis. Het
grootste gedeelte van het bloed wat door de rechterkamer wordt weggepompt, komt via die
verbinding in de aorta terecht.
Direct na de geboorte vullen de longen zich met lucht en neemt de weerstand in de
longhaarvaten af. Het bloed stroomt nu makkelijk vanuit de rechterkamer in de
longbloedvaten. Hierdoor daalt de bloeddruk in de rechterkamer en -boezem en neemt de
bloeddruk in de linkerboezem juist toe. Hierdoor sluit het ovale venster, de ductus arteriosis
verschrompelt en verdwijnt. In BINAS 84AB staan de bloedsomloop van een foetus en van
een volwassene.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joelledekeizer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.21. You're not tied to anything after your purchase.
