Summary
Samenvatting Maatschappijwetenschappen H15 16 vwo
- Course
- Level
Samenvatting van H15 16 vwo
[Show more]
Seller
Follow
karlijnhesselink9
Content preview
HOOFDSTUK 15 - INTERNATIONALEMACHTSVERHOUDINGEN
Paragraaf 1: context: westfaalse statensysteem
Westfaalse statensysteem:
● twee geloven, meerder vorsten en geen keizer
● gelijkwaardige staten, die zich niet bemoeiden met de interne aangelegenheden van elkaar
(non-interventiebeginsel / soevereiniteitsbeginsel)
Staatsvorming = de institutionalisering van politieke macht tot een staat
Geweldsmonopolie = de staat beschermt de burger en de burger heeft daarmee rechten en plichten
gekregen
Belastingmonopolie = het recht op bescherming wordt geruild tegen de plichten om belasting te
betalen en het gezag van de overheid te accepteren
Conflict:
● micro- / meso- / macroniveau
● latent (geen conflict maar wel verschillen) / manifest (openlijk conflict)
Functionalisme-paradigma:
● conflicten ontstaan uit het niet goed functioneren van de relaties tussen mensen
● conflicten zijn bedreiging voor maatschappelijke orde en moeten vermeden worden
Conflict-paradigma:
● conflicten worden niet gezien als negatieve verschijnselen, omdat ze vaak ook fungeren als
de motor van maatschappelijke verandering
● marx = ongelijke materiële verschillen tussen de bezittende en de bezitloze klasse
● huntington = maatschappelijke conflicten tussen bevolkingsgroepen kunnen hun oorsprong
hebben in uiteenlopende sociale en culturele verschillen.
Sociaal-constructivisme-paradigma:
● de handelingen van mensen in een conflict- en samenwerkingssituatie
● de betekenis die door verschillende actoren aan gedragingen wordt gehecht
Rationele-actor-paradigma:
● hoe verschillende mensen met tegengestelde doelen of belangen met elkaar omgaan
● conflicten kunnen ook een belangrijke vernieuwende functie hebben
Paragraaf 2: analyse van het statensysteem
Staten:
● hoogste gezag op een grondgebied en draait om soevereiniteit
● interne soevereiniteit:
○ de staat wordt door de bevolking erkent als het hoogste gezag
○ staat heerst over de bevolking / staat heerst over een bepaald grondgebied / het
grondgebied beschikt over een belasting- en geweldsmonopolie
● externe soevereiniteit = een staat wordt erkend door andere staten en staat niet onder het
gezag van een andere staat
, Fragiele staten / falende staten:
● een staat zonder interne soevereiniteit
● een staat kan geen interne rechtsorde meer handhaven → anarchie
● openbare diensten (collectieve goederen) kunnen niet meer geleverd worden
Interstatelijke conflicten (oorlogen tussen staten) → gedaald
Intrastatelijke conflicten (burgeroorlogen) → toegenomen
Globalisering:
● negatieve effecten = grenzen worden vloeibaar, waardoor terrorisme overal voor kan komen
● fragiele staten = gewapende conflicten die over de grens worden uitgevochten
(natuurrampen / economische tegenslagen / ziekten)
● machtsverhoudingen veranderen door opkomende economieën van brics-landen → ten
koste van de machtspositie van de vs en europa → verandering in de samenstelling van de
vn-veiligheidsraad
De verenigde naties (vn):
● algemene vergadering:
○ alle 190 lidstaten
○ kan resoluties (uitspraken van de meerderheid) aannemen → niet bindend
○ afdwingen van resoluties is niet mogelijk
● vn-veiligheidsraad:
○ 15 leden → 5 permanent / 10 gekozen door algemene vergadering
○ kan resoluties afdwingen
○ kan de externe soevereiniteit van staten aantasten
Navo:
● militair bondgenootschap
● ‘verdragsgebied’ = de grondgebieden van de lidstaten en de atlantische oceaan
● bieden hulp aan vn bij taken als conflictbeheersing en conflictpreventie
Paragraaf 3: theorie: realisme versus liberalisme
Begrijpen van staten door middel van theorieën = realistische theorieën / liberale theorieën /
marxistische theorieën / sociaal constructivistische theorieën / politiek-psychologische theorieën
Realistische theorieën:
● elke staat voert een machtsstrijd om te kunnen bestaan (overlevingsmechanisme)
● conflict dreiging is de standaardsituatie van internationale betrekkingen
● doel = macht ten opzichte van andere staten te vergroten
● middel = militaire macht (wapens), hulpbronnen (geld/olie) & informatie (kennis)
● veiligheidsdilemma van nationale staten:
○ verklaring voor het gedrag van staten
○ probleem = staten gaan bewegen uit eigenbelang waardoor er een wapenwedloop
ontstaat (prisoner’s dilemma)
● alleen vrede door:
○ als staten elkaar voldoende vertrouwen (bondgenootschap)
○ als er een hegemonie is van één dominante grootmacht (kleinere staten afdwingen)
○ als er sprake is van een machtsevenwicht (geen dominantie)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller karlijnhesselink9. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now