In dit document zijn de aantekeningen van alle hoorcolleges van het vak Nederlandse Geschiedenis (de LGX046P05) te vinden. Ik heb alle hoorcolleges bijgewoond, een aantal colleges zijn iets minder uitgebreid.
De hoorcolleges zijn gehouden op basis van het boek 'Een beknopte geschiedenis van Ned...
Nederlandse geschiedenis – Van de prehistorie tot en met de middeleeuwen 8800 v. Chr -900
Robert Fruin 1823-1899
- Grondlegger van de wetenschappelijke geschiedschrijving in Nederland
- Wilde Nederlandse geschiedenis zo goed mogelijk weergeven, objectief mogelijk
- Liberaal: Hij wilde de tegenstellingen overbruggen.
- Vaderlandse geschiedenis
o Wordt nu niet meer zo veel gebruikt want is moeilijk te vertalen naar het Engels.
De generatie erna
- Henri Pirenne: Vooral voor de Belgische geschiedschrijving
o België is in de 19e eeuw nog nieuwer dan Nederland
o Hele theologische geschiedschrijving waarbij België al lange tijd in de maak was.
- Pieter Geyl
o Een natie wordt bepaald door taal: Vlaanderen zou dus bij de Noordelijke Nederlanden
horen.
o Lotsverbondenheid tussen gebieden in België en Nederland.
- Johan Huizinga
o Nederlandse beschaving
o Nederlandse republiek was een uitzondering in de rest van Europa
Nederlandse gouden eeuw
Idealisering van de 17e eeuw.
- Jan en Annie Romein
o De lage landen bij zee
o Marxisten maar een algemeen menselijk patroon beschreven
Nederland is toch een uitzondering > ook Nederland bijzonder maken.
Historici tegenwoordig/politieke discussie
- Erg eenzijdig
o Je neemt een deel uit de geschiedenis en je maakt er een totaal beeld van over hoe
Nederland is geweest.
- Correctie op het eenzijdige positieve beeld van de geschiedenis
o De VOC en slavenhandel.
- Een botsing tussen academische en politieke benadering van het verleden.
o Politiek: Uit het verleden halen wat jou uitkomt.
- Behoefte om het ontstaan te tonen
o Met de Nederlandse identiteit
- Wat er buiten Nederland gebeurde was bepalender voor Nederland dan wat er binnen het land
gebeurde.
o Daarom is er een initiatief om de wereldgeschiedenis van Nederland te schrijven
o De positie van Nederland in de wereldgeschiedenis
o Wat gebeurt er ook buiten de grens? En hoe bepaalde dat de gebeurtenissen binnen de
grens?
Wat is er eigen aan de Nederlandse geschiedenis?
- Waterbeheersing
- Verstedelijking: Burger
- Instituties: Poldermodel (vroege middeleeuwen)
o Samen dijken aanleggen etc. om het land te kunnen bewerken.
1. Groote aanpassingsvermogen van de bewoners
o Lokaal: overstromingen
, o Grotere processen: Liberalisering van de wereldhandel in de negentiende eeuw
2. Stabiliteit
- Weinig revoluties
- Weinig spanning tussen de groepen
o Doordat de instituties die gericht zijn op het een stem geven van de verschillende groepen.
- Veel in Nederlandse geschiedenis = toeval
o Wat is het meest kenmerkende is vooral zodat je dingen beter kan onthouden en de
structuur kan vinden.
Territoriale grenzen zijn relatief: de grenzen die we nu hebben zijn niet altijd de grenzen geweest.
- Ook nu nog in beweging
Prehistorie
Indeling van de prehistorie
1. Oude steentijd > 2,5 miljoen – 8800 v. Chr
o Kort voor de ijstijd
2. Middensteentijd > 8800 – 4900 v. Chr
o Weer duidelijke sporen van mensen in het gebied waar nu Nederland is
De ijstijd kwam ten einde
o Vooral jagers en verzamelaars
Niet meer op neushoorns en mammoeten, die waren in de ijstijd uitgestorven
o Vestigen zich langs de rivieren op de hoger gelegen gebieden.
3. Nieuwe steentijd
4. Bronstijd
5. IJzertijd
Jagers verzamelaars, de eerste boeren
- Tussen 8000-3500 toename van 1000 tot 10.000 inwoners
- 5000: Mobiele groepen J&V naar boerensamenlevingen
- Bevolkingsgroei kan alleen maar worden onderhouden wanneer je aan landbouw doet.
- J&V: minder hard werken, meer zekerheid, gevarieerder voedsel
o Vooral culturele omslag: het controleren van de natuur, niet economische redenen.
- 4000-2800: hunebedden
o De leiders werden daarin begraven
o Dus er is een hiërarchie
- Hallstatt/La Tenecultuur uit Midden-Europa
o We kunnen weinig zeggen over hoe mensen zichzelf zagen
o En we kunnen niet goed zien waarom bepaalde veranderingen plaatsvinden.
- We kunnen weinig zeggen over de cultuur van deze mensen
o Hoe zagen deze mensen zich?
- Toen de Romeinen in Nederland kwamen was er wel een beeld maar een beeld van de
Romeinen over de Nederlanders nog niet over hoe ze zichzelf zagen.
Vestiging van het Romeinse gezag
- Er was een sociale ongelijkheid
- Er waren Keltische of Germaanse talen
-
- Oorlogen van Julius Caesar in Gallië
- Inlijving van Gallië onder Augustus
- Mislukte expedities om Germanie te veroveren
,- De rijn als versterkte rijksgrens en allianties met volken ten noorden van de Rijn
o Bouw van forten/legerkampen en steden en Nijmegen.
o Lines = rijksgrens
Voorduren conflicten
Handel
Militaire forten
Er ontstonden steden
Nijmegen, Katwijk
- Relatieve stabiliteit tot halverwege de derde eeuw
o Politieke stabiliteit
Julius Caesar bij de slag bij Kessel/Lith rond 55. V.Chr
- Er is een slachting geweest
- Dit in nu bewezen
Bewoners van de Nederlanden
- Ijzertijd
- Vanaf 475
- Vanaf Augustus opeens allemaal nieuwe benamingen voor de volken in de Nederlanden.
o Friezen, Cananefaten, Bataven, Chauken
o Dit zijn namen die de Romeinen ze gaven, niet hoe ze zichzelf noemden
o Ook waren er verschillende etnische groepen die onder dezelfde naam vielen
Ook gingen groepen weg en kwamen er nieuwe
Continuïteit in namen maar niet in de samenstelling van de groepen.
o Er was een bepaalde dynamiek
Migratie, groepen die uiteen gaan etc.
- Opstand: Friezen
o De Romeinen vonden dat de huiden niet goed genoeg waren, de Friezen waren het hier
niet mee eens
De huiden waren belasting.
- Vanaf 270: regelmatig invallen en/of migraties van nieuwe groepen
- Kwam in opstand toen er een gekke situatie was in Rome
o Hij had een persoonlijk motief: Hij en zijn broer waren beschuldigd van verraad, zijn broer
werd vermoord.
o Hij komt in opstand met de Bataven.
Ze worden uiteindelijk verslagen
Laatste opstand die er was
o Daarna redelijk stabiel
Pas in de 3e eeuw dat er weer groepen de grens oversteken.
Romeinse invloeden
- Steden en limes
- Economie: Handel
o Zuidelijke Nederlanden waren een springplank om naar Engeland te gaan
o En waren ook villa (Limburg)
o Rijn een belangrijke handelsroute > er is een vrachtschip van de Romeinen gevonden.
- Schrift en de Latijnse taal
- Verering van Romeinse goden en Romeinse tempels
o Vaak al goden die bestonden en er vond dus samensmelting plaats
o Later kwam ook het christendom naar Nederland
Dit ook beperkt en gericht op de elite in de Nederland.
, o Beelden van een Romeinse Godin voor wanneer schepen naar de Noordzee gingen, deze
godin zou hun beschermen
Dit laat zien dat de Nederlanden door de Romeinen ingebed waren in bredere
structuren
Wat er in de Nederlanden gebeurde qua ontwikkelingen moet je zien in de gehele
geschiedenis van het Romeinse rijk en doordat het op het grens gebied lag.
- Eigenlijk nu nog weinig sporen van de Romeinen in Nederland
o Er waren wel constant processen van Romanisering en Germanisering
Romanisering en Germanisering
- Romanisering beperkte zich tot het rivieren gebied
- Door invallen van de Germaanse groepen ook germanisering
- Etnogenese > Vorming en verandering van sociale groepen (volkeren), bijvoorbeeld de
Franken, Friezen of Saksen.
Het lijkt alsof de zuidelijke Nederlanden helemaal niet bewoond zijn
- Demografische crisis
- Wanneer het zo lijkt: Franken, Saksen en Friezen
o Franken maken een verbond met de Romeinen en steken steeds met kleine groepjes de
rijn over.
- Slag bij ....
o Einde van Romeinse heersers in de Nederlanden
4e eeuw
- Introductie van het christendom
o Bisschop van Tongeren
- Romeinse brug over de Maas
De romeinse aanwezigheid heeft invloed gehad op de Nederlanden maar er zijn weinig gevolgen
die nu nog te zien zijn.
De invloed van de Germaanse, Saksen en Friezen volken zijn misschien wel belangrijker geweest
- Nederlands is een taal die uit die drie talen komt.
Vroege middeleeuwen in Nederland
- De 5e eeuw
o Moeilijk grip te krijgen: weinig bronnen, veel veranderingen
- Veel migraties
o Friezen, Saksen (die naar Engeland gaat)
Daar een culturele eenheid
Bewoning
- Friezen:
- Saksen
- Franken
Er is weer een periode geweest van relatieve ontvolken
- Continuïteit maar geen toename
- Veel migratie
-
De Friezen zijn (genetisch) een nieuwe groep
- Leiders: in bronnen als koningen en hertogen.
o Uitwisselen van giften = belangrijk bij de elites
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller smitS2022. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.45. You're not tied to anything after your purchase.
