Samenvatting van de syllabus en slides van het vak vertaalwetenschap. Gegeven in het 2de semester van het eerste jaar door I. Schrijver.
Hiermee heb ik 14/20 behaald op mijn examen.
SAMENVATTING:
VERTAALWETENSCHAP
THEMA 1: VERTALEN EN TOLKEN: DEFINITIES EN CENTRALE BEGRIPPEN
VERTALEN EN TOLKEN
VERTALING/VERTALEN IS:
- Transfer van een BT naar een DT
- Proces (activiteit) en product (eindresultaat van de activiteit)
- Parapluterm voor schriftelijke en mondelinge transferactiviteit
SCHRIFTELIJKE VS. MONDELINGE TRANSFERACTIVITEIT
Schriftelijk Mondeling
Synoniem = vertalen Synoniem = tolken
Principe = schriftelijke BT schriftelijke DT Principe = mondelinge BT mondelinge DT
Niet altijd een schriftelijke BT Niet altijd een mondelinge DT
Ondertiteling Gebarentolk
Niet altijd een schriftelijke DT Schrijftolk
Dubbing Taptolken
Hybride vormen = mix van vertalen en tolken (live ondertiteling via respeaken)
VERTAAL- EN TOLKVORMEN (DS1: HERKENNEN EN BENOEMEN)
Vertaalvormen
Gespecialiseerde vertaling - Vereist domeinkennis (bv: economische vertaling)
Literaire vertaling - Vereist inlezen in domeinkennis (bv: poëzie)
Algemene vertaling - Vereist geen domeinkennis (bv: nieuwsberichten)
Audiovisuele vertaling - Onder- en boventiteling, live subtitling
- Audiobeschrijving/audiodescriptie (AD), voice-over
- Dubbing (nasynchronisatie)
Lokalisatie - Vertaling van software, apps, website en games
- Vertalingen worden aangepast aan de cultuur
1
, Samenvatting: vertaalwetenschap
Tolkvormen
Criteria voor de classificatie van tolkvormen
1. Moment van tolken consecutief (achteraf) ↔ simultaan (tegelijkertijd)
2. Aard van contact direct/geen direct contact met luisteraar en spreker
3. Setting van de tolkprestatie
Conferentietolken - Simultaan (tolkcabines, microfoons en koptelefoons)
- Consecutief
Relay interpreting - Een derde taal (bv. Chinees Engels Nederlands)
Verbindingstolken (liaison - Direct contact met spreker(s) en luisteraar(s)
interpreting)
Chuchotage of fluistertolken - Er wordt getolkt op fluistertoon
Verbindingstolken of sociaal - Doel = toegang verlenen tot publieke dienstverlening voor
tolken (community interpreting) iemand die de taal van de gemeenschap niet spreekt
Gerechtstolken (sociaal tolken) - Rechtbank, gevangenis
Taptolken (behoort onder - Tolken van afgetapte telefoongesprekken tussen
gerechtstolken) verdachten
- Transcriberen en nuances vertalen (toon, nadruk, etc.)
Schrijftolk - Intralinguaal & simultaan
- Alles typen voor een doof of slechthorend persoon
- Stemverheffingen, lachen, etc.
Bladvertaling, vertaling op het - Tolken is niet altijd de transfer van een mondelinge BT naar
zicht (sight translation) een mondelinge DT
VERBAAL ≠ MONDELING (DS2)
Verbaal = klanken, menselijke taal, ongeacht de modus (schriftelijk of mondeling)
= grafische voorstelling van klanken (gemaakt met het menselijke spraakorgaan)
= bv. transcriptie, audio-opnames, etc.
Non-verbaal = geen gebruik maken van het menselijk spraakorgaan (bv. morse, braille, gebaren,
beelden, geluiden)
2
, Samenvatting: vertaalwetenschap
Poly-semiotische teksten = combinatie van verbale en niet-verbale tekensystemen
SEMIOTISCH KARAKTER VAN VERTALEN (DS3+4+5)
Jakobson: universalistische taalvisie, tegenstander van het concept onvertaalbaarheid
Typologie van Roman Jakobson
Interlinguale vertaling Brontaal en doeltaal zijn 2 verschillende talen
(translation proper) Bestaande uit verbale tekens
Synoniem: interlinguïstisch Bv. dubbing
Intralinguale vertaling Brontaal en doeltaal zijn varianten van 1 taal
Synoniem: intralinguïstisch Bestaande uit verbale tekens
Bv. dialect
Intersemiotische vertaling Brontekst en doeltekst zijn opgebouwd uit andere tekensystemen
Verbale tekens niet-verbale tekens
Bv. journaal in gebarentaal
Typologie van Henrik Gottlieb
Ruimere notie van vertalen
Niet beperkt tot interlinguaal en intralinguaal
Beide richtingen
Intrasemiotische vertaling Verbaal verbaal (Jakobson) inter- en intralinguale vertaling
Verbaal niet verbaal (Jakobson) bv. Engelse handleiding braille
Niet verbaal verbaal (Gottlieb) bv. morsecode Nederlands
Niet verbaal niet verbaal (Gottlieb) bv. tolken tussen Britse en
Vlaamse gebarentolk
Afhankelijkheid van teksten in relatie tot elkaar
Onderscheid tussen vertaling en bewerking (DS7)
Michael Schreiber: 3 soorten bewerkingen
Dimunitieve bewerking Een tekst die de brontekst in vereenvoudigde vorm weergeeft (bv.
samenvatting)
Augmentatieve bewerking Een tekst die de brontekst tracht uit te breiden, verbeteren,
overtreffen, zuiveren
Adaptieve bewerking Een tekst die de brontekst niet inkort, zuivert of verbeter maar
aanpast vanwege een verschil in context (bv. doelpubliek verandert)
Vertaling = zo veel mogelijk proberen de brontekst te volgen
Bewerking = afwijken van de brontekst in inhoud en/of vorm
“Een vertaling is bijgevolg altijd een bewerking en het verschil tussen beide termen is niet
essentieel, maar slechts gradueel.”
Afhankelijk van de context, cultuur, etc.
ASSUMED TRANSLATION – TOURY (DS8)
Assumed translation
“Als iets als een vertaling wordt voorgesteld, nemen we dit ook zo aan”
Toury’s assumed translation wordt verfijnd met 3 voorwaarden
Deze voorwaarden heb je nodig om van een vertaling te mogen spreken
De brontekstpremisse Er wordt van uitgegaan dat de brontekst het startpunt van de vertaling
was
De transferpremisse Er wordt van uitgegaan dat er kenmerken van de brontekst overgebracht
zijn in de doeltekst
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laideelen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.51. You're not tied to anything after your purchase.
