3. Behoefte aan beweging en het aannemen van een
gewenste houding
3.0. Inleiding: voorkennis en verdieping
Voorkennis:
- Module duurzame VPK inleidend: basis rughygiëne en manutentie
Verdieping:
- Het beoordelen van de motoriek
- Mobiliseren
Mobilisatieoefeningen
Verplaatsen van zorgvragers met een specifieke zorgsituatie/pathologie; incl. correct
gebruik hulpmateriaal
Eerste opstaan
Hulp aan een oplopende zorgvrager: educatie
- Houdingen ZV: in rust, tijdens onderzoek, tijdens behandeling
- Immobiliseren – Hoogstand lidmaat
- Hulpmiddelen bij verplaatsen – aannemen houding
Bewegen is zo’n essentieel onderdeel van het leven dat hinder op dit vlak of blijvend verlies van
beweging van een onderdeel van het lichaam als heel erg wordt ervaren
- Verlies van mobiliteit tast dan ook iemands gevoel van eigenwaarde heel sterk aan
- Men krijgt een heel ander beeld van zichzelf en aandacht komt vooral te liggen op wat men
niet kan zelfstandig
- Onafhankelijkheid wordt bedreigt en bedreiging wordt groter naarmate meer belangrijke
motorische delen van lichaam niet meer kunnen bewogen worden
- Kinderen die zich o.w.v. welke reden dan ook, niet voldoende kunnen bewegen, maken
fysiek, intellectueel en psychosociaal een minder gunstige ontwikkeling door dan diegenen
die dat wel kunnen
- Mogelijkheden van het individu op het vlak van communicatie worden beperkt wanneer men
zich niet vrij kan bewegen
Communicatie is rechtstreeks gelinkt aan het kunnen spreken, schrijven, gebruik maken
van lichaamstaal en idealiter ook aan het zich kunnen verplaatsen
- Alle lichaamsfuncties functioneren beter wanneer zij actief zijn
Verkeerd gebruik van neuromusculaire stelsel leidt heel snel tot degeneratie met als
gevolg verlies van functionaliteit
Sterkte en tonus van geïmmobiliseerde spieren kan afnemen met 5% per dag
- Bewegen en zich verplaatsen heeft verschillende doeleinden, veel ruimer dan motoriek op
zichzelf
3.1. Houdingen en bewegingspatronen en beïnvloedende factoren
Normaal motorisch functioneren
1
,Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 2
Belangrijkste stelsels die een rol spelen bij lichaamsbewegingen zijn:
- Skelet
- Spierstelsel
- Zenuwstelsel (activiteit zenuwbanen en evenwichtsgevoel)
- (Bloedsomploop): eerder indirecte rol door handhaven van een goede voedingstoestand van
deze orgaanstelsels
- Beenderstelsel
- Zintuigen
Nociceptie (pijnzin = voelen van pijn)
Proprioceptie (positiezin = aanvoelen in welke positie lichaam zich bevindt)
Tastreceptoren (aanraking, trilling)
Gezichtsvermogen
Normale lichaamshouding: staan – zitten – liggen
3.1.1. Lichaamshouding: mogelijke problemen bij zorgvragers
Bij ZV kunnen problemen voorkomen met de lichaamshouding: problemen zien bij iemand dat…
- Staan
Kunnen moeilijk of niet lang rechtstaan
Houding kan stijf, onevenwichtig of onzeker zijn, polsen gestrekt
Bv iemand dat een steunpunt nodig heeft en een kruk gebruikt, maar toch geen mooie
rechtopstaande houding heeft
- Zitten
Kunnen vaak niet rechtzitten
Zakken in mekaar: onderuit gezakte positie
Zitten scheefgezakt
Houding eventueel stijf of gespannen
- Liggen
Passieve houding; kunnen eigen houding niet corrigeren of wijzigen (bv door
verlamming, coma)
Actieve houding: beweeglijk
Onderuitgezakt in bed (kussen niet meer op correcte hoogte)
- Specifieke dwanghoudingen
Houding die men spontaan aanneemt of moet aannemen om het ongemak dat men
heeft te verlichten
Zittende houding bij ademnood
Rugligging met opgetrokken bene bij hevige buikpijn
Zijligging op ziek zijde bij pleuritis (immobilisatie en daardoor minder pijn)
Hoofd en nekstijfheid bij meningitis
Vaak gerelateerd met bepaalde pathologieën/handicaps/aangeboren afwijkingen
Als mensen te lang in een bepaalde houding liggen, krijgen ze een dwangstand
3.1.2. Factoren die motorische functioneren belemmeren
Motorisch functioneren van menselijk lichaam kan door verschillende oorzaken worden verstoord of
zelfs onmogelijk gemaakt worden
In het geval dat er in het samenspel tussen spieren, botten, zenuwen en bloedvaten een
essentieel onderdeel beschadigd is
2
, Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 2
- Bij verzwikte enkel (geforceerde gewrichtsbanden)
- Meer uitgesproken bij letsels t.h.v. ruggenwervels of t.h.v. myelum (RM) en bij
circulatiestoornissen in de hersenen (specifiek t.h.v. motorische centra)
Langdurige immobiliteit zal ook negatieve gevolgen hebben op het vlak van motoriek
- Ernstige ziekte (van welke aard ook) vermindert vaak spierkracht en spiertonus in dergelijke
mate dat men voor bewegen en transfers afhankelijk wordt van anderen
- Specifieke handicaps (blindheid/aangeboren afwijkingen; t.h.v. heup of voeten) kunnen ook
heel wat belemmeringen meebrengen qua zich bewegen en zich zelfstandig verplaatsen
3.2. Het beoordelen van de motoriek
Observatie: beoordelen van motorisch functioneren
- Hoe beweegt patiënt
- Hoe staat patiënt
- Hoe ligt patiënt
3.2.1. Objectieve gegevens
Om een verpleegplan te kunnen opstellen m.b.t. motoriek van de patiënt, heeft VPK info nodig over
normale motorische mogelijkheden en over die van dit moment (net zoals over voorafgaande en
huidige gezondheidsproblemen)
- Belangrijke info m.b.t. motoriek (probleem, etiologie, therapie, prognose) zal aangeleverd
worden door arts, kine, ergo
- Eigen observaties van VPK zijn uiteraard ook onmisbaar voor een goed en volledig zorgplan
en uitvoering ervan
Spierverkorting door langdurig
in bepaalde houding te zitten
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Verpleegkunde2003. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.00. You're not tied to anything after your purchase.