Summary
Samenvatting behoefte aan voldoende voeding en vocht
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van het hoofdstuk behoefte aan voldoende voeding en vocht in VRHI-3
[Show more]
Seller
Follow
Verpleegkunde2003
Content preview
Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 3Behoefte aan voldoende voeding en vocht
5. Behoefte aan voldoende voeding en vocht
Belangrijke en dagelijkse VPK activiteiten: observatie voedingstoestand en toedienen voedsel
- Gezien de diverse problematieken van ZV, vraagt deze zorg telkens opnieuw een correcte
en aangepaste begeleiding en risicopreventie
- Door adequate hulpverlening d.m.v. info, educatie, motivatie, tips en kleine
aanpassingen aan voeding of hulpmiddelen, kan de VPK een grotere bijdrage leveren in
het behouden van een goede voedingstoestand
5.1. Inleiding
5.1.1. Begrippen uit de anatomie en fysiologie
- In de mondholte wordt door het kauwen het voedsel fijngemaakt en met speeksel vermengd
tot een spijsbal (voedselprop)
- Een slikbeweging is een zeer complex en snel verlopend proces dat kan ingedeeld worden in
een aantal fasen
- Tong met smaakpapillen
Zoet
Zuur
Zout
Bitter
Umami (glutaminezuur)
5.1.2. Gezond eten
- Gezond eten levert een belangrijke bijdrage aan een gezond leven
- Het kan risico verkleinen op chronische ziekten; hart- en vaatziekten, diabetes, aantal
vormen van kanker
- Daarbij is een gezond eetpatroon eveneens de basis voor een gezond gewicht
- In het algemeen geldt een gevarieerd eetpatroon met weinig verzadigd vet en volop groente
en fruit als gezond
- Elk voedingsmiddel levert verschillende voedingsstoffen in verschillende hoeveelheden zodat
men door gevarieerd te eten de kans vergroot dat het lichaam voldoende van alle
voedingsstoffen opneemt
- Verband tussen goede voeding en gezondheid
5.1.3. De betekenis van voeding
Eten en deelnemen aan maaltijden heeft een betekenis in de samenleving die veel verder gaat dan
het zich voeden alleen
Voeding heeft te maken met:
- Fysiologische behoeften
- Sociale acceptatie
- Uiten van creativiteit
- Religieuze betekenis
- Algemeen socioculturele aspecten
1
,Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 3
- Familiale gewoontes en gedragspatronen
- Beschikbare info omtrent voeding en gezondheid
- Motivatie om gedrag te veranderen
- Creatief
5.2. Het observeren van de voedingstoestand
Evenwicht tussen:
- Lichamelijke behoefte aan voedingsstoffen en
- De eigenlijke opname van voeding
Individuele behoefte aan voedingsstoffen en energie daalt bij ouderen
Samenstelling voeding
Fysiologische verwerking/spijsvertering
Belangrijke tabel: hoe kunnen we een slechte voedingstoestand gaan herkennen
5.2.1. Het gewicht
Een gezond gewicht = gewicht dat geen verhoogd risico op ziekten met zich meebrengt
Body mass index (BMI) of Quetelet Index (QI)
BMI = een maat om de voedingstoestand bij volwassen mensen in te kunnen schatten, uitgaande van
de verhouding tussen het gewicht en de lengte in het kwadraat
- BMI = QI = gewicht (in kg) gedeeld door lengte in het kwadraat (in meter) = … kg/m 2
Resultaat: getal met eenheid kg/m2
Gezonde personen: 18,5-24,9 Kg/m2
- Een BMI boven of onder deze waarden wordt geassocieerd met een verhoogd risico op
vervroegde sterfte en ziekteverschijnselen: hart-en vaatziekten, diabetes, artrose
- Risico op ziekte stijft exponentieel met stijgen van BMI
- BMI hoger dan 30 kg/m2 wordt in medische wereld beschreven als adipositas
Mogelijke oorzaken; genetische aanleg, sociale klasse, etnische groep, ex-rokers
BMI Risico factor voor de gezondheid
2
,Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 3
Minder dan 18,5 Ondergewicht; hoe lager BMI des te groter is
het risico
18,5 -24,9 Normaal, weinig risico
25,0 -29,9 Licht overgewicht, licht risico
30,0 - 34,9 Overgewicht, risico
35 - 39,9 Stevig overgewicht, hoog risico
Groter dan 40 Zwaar overgewicht, zeer hoog risico
De Quetelet Index maakt geen onderscheid tussen spiermassa en vetmassa
- Bij gespierde sporters kan de QI dus te hoog zijn zonder dat dit duidt op een te hoog
percentage lichaamsvet
- Om correct inzicht te hebben in lichaamssamenstelling is het dus belangrijk om ook andere
parameters in acht te nemen
Middel-heup ratio (MHR)
Niet alleen de totale hoeveelheid vet in het lichaam is van belang, maar ook de vetverdeling telt
- De MHR weerspiegelt de hoeveelheid vet die zich in de buikholte bevindt in verhouding tot
de vetmassa rond de heupen
- De MHR bepaal je eenvoudig door de tailleomtrek te delen door de heupomtrek
- Goede HMR voor mannen: onder de 0,90
- Goede HMR voor vrouwen: onder 0,80
- Risicogroep voor ziekten bij vrouwen vanaf een MHR hoger dan 0,80 en voor mannen vanaf
een MHR hoger dan 0,95
- Ligt de MHR boven de ideaalcijfers, dan is er sprake van appelvormige dikte
Appelvormige dikte: ongunstiger voor gezondheid, aangezien buikholtevet risicovoller
blijkt voor de gezondheid dan het minder actieve heupvet
Lichaamsomvang en verhoudingen
- In algemeen heeft de verhouding tussen gewicht en lengte invloed op fysiologie, anatomie,
ecologie, gedrag enz.
- Appel- en peervorm
- Grote soorten zijn niet eenvoudig uitvergrotingen van kleine soorten
Olifant is geen muis die 200.000 keer is uitvergroot
- De grootte van een levend wezen beïnvloedt dan ook de werking van veel biologische
variabelen (hartslag, stofwisseling, levensduurte)
- Als men een walvis met een spitsmuis vergelijkt, merkt men dat een walvis een lagere
stofwisselingssnelheid, een lagere hartslag, een langere levensduurte heeft, seksueel later
rijp is en minder nakomelingen krijgt dan de spitsmuis
De verklaring hiervoor moeten we zoeken in transport van voedingsbestanddelen
doorheen het lichaam en dan gebruiken grotere dieren hun energie veel efficiënter
- Ter illustratie: totaal aantal hartslagen is een constante
Elk dier heeft op einde van haar leven hetzelfde aantal hartslagen gehad
3
, Verpleegkundig redeneren en handelen inleidend 3
Huidplooimeting
Op 7 plaatsen van het lichaam (triceps en biceps armen, borst, schouders, buik, heupen en dijen)
meet men de dikte van een huidplooi en het er onderliggende vet d.m.v. een speciaal daarvoor
ontwikkeld handapparaat dat de vorm heeft van een soort tang
- Het gemiddelde van de metingen wordt via een tabel omgezet in het lichaamsvetpercentage
- Het resultaat hangt sterk af van de ervaring van de persoon die de metingen verricht en van
de kwaliteit van het apparaat
- Hoe meer lichaamsvet de te meten persoon heeft, hoe moeilijker het wordt om nauwkeurige
metingen met de huidplooitang te doen
- De huidplooimeting geeft dus enkel een vrij grove benadering van het exacte vetpercentage
6.2.2. De energiebalans
Wanneer het lichaamsgewicht constant blijft, komt de inname van energie overeen met
energiebehoefte
- Kcal of kJ (energie uit de voeding)
- Overschot aan energie wordt opgeslagen als lichaamsvet, waardoor het lichaamsgewicht
stijgt
Op de lange duur kan daardoor overgewicht ontstaan
- Om overgewicht te voorkomen is het belangrijk gezond en gevarieerd te eten, met niet te
veel vet, suiker en alcohol
Belangrijk is voldoende vezelrijke producten; groenten, fruit, aardappelen en bruin brood
te nuttigen
Deze bevatten veel voedingsstoffen en zorgen voor een verzadigd gevoel
- Om een gezond gewicht te handhaven, is het belangrijk gezond te eten met niet te veel
calorieën en elke dag voldoende te bewegen
- Door het gewicht regelmatig te controleren en minder te eten als dat nodig is, kan
overgewicht worden voorkomen
- Eten en drinken leveren niet alleen voedingsstoffen, maar ook energie
- De hoeveelheid energie die de voeding levert wordt aangegeven met kilocalorieën of
kilojoules
- Hoeveel calorieën iemand nodig heeft, is afhankelijk van geslacht, leeftijd en gewicht,
hoeveelheid lichaamsbeweging
- Mannen tussen de 25 en 35 jaar hebben gemiddeld 3000 kilocalorieën (12.600 kilojoules) per
dag nodig
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Verpleegkunde2003. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.09. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now