Dit document bevat een uitgebreide samenvatting (type altijd alles mee) van alle hoorcolleges. Daarnaast zijn er in het document ook nog oefenvragen te vinden waarmee de materie geoefend kan worden. Ik heb dit tentamen in een keer gehaald dus als je de samenvatting aanhoud en goed leert is een vold...
Ontwikkelingspsychologie
Inhoud
College 1.............................................................................................................................................2
Literatuur..........................................................................................................................................30
College..............................................................................................................................................30
College 6...............................................................................................................................................37
College 7...............................................................................................................................................44
College 8...............................................................................................................................................50
College 9...............................................................................................................................................56
College 10.............................................................................................................................................63
college 11.............................................................................................................................................68
Stampvragen........................................................................................................................................73
College 1 7 september
literatuur: Het gaat om verandering in cognitieve, emotionele, sociale en gedragsmatige
vaardigheden. Het onderzoek in ontwikkelingspsychologie wordt pas sinds een eeuw op basis van
proeven en experimenten (waarnemingen) gedaan. Kinderen werden daarvoor gezien als miniatuur
volwassenen. Door het onderzoek is de houding ten opzichte van kinderen dan ook verandert. Een
belangrijk doel van de ontwikkelingspsychologie is om te ontdekken hoe het functioneren van
kinderen verbeterd kan worden.
Je kunt ontwikkeling op 5 verschillende manieren benaderen
1. De relatie tussen individuele kenmerken en omgevingskenmerken. Menig wetenschapper
houdt rekening met beide en vanuit dat perspectief worden de risicofactoren bekeken.
Sommige kinderen vertonen problemen in reactie op vrezende omstandigheden, andere
kinderen krijgen pas veel later in hun ontwikkeling problemen. Weer andere kinderen
ontwikkelen helemaal geen problemen en tonen een grote veerkracht bij vrezende
omstandigheden
2. Culturele context: kinderen kunnen zich anders ontwikkelen afhankelijk van de cultuur
waarin ze leven. Binnen culturen kunnen ook nog verschillen zijn.
3. Ecologisch perspectief(bronfenbrenner): er wordt niet alleen gekeken naar de invloed van
verschillende systemen op het kind maar ook de interactie tussen die systemen.
-microsysteem: meest directe omgeving van een kind, heeft de sterkte invloed
-mesosysteem: hierin interacteren verschillende componenten van het microsysteem.
-exosysteem : familie en media
-macrosysteem: attituden en ideologiën van een cultuur
+het chronosysteem loopt tussen deze vier systemen door, het beschrijft hoe deze systemen
door de tijd heen veranderen. Ontwikkeling wordt volgens Bronfenbrenner bpeaald door de
interactie tussen het individu en deze systemen en door de interactie van deze systemen.
1
, 4. Levenspanne perspectief: ontwikkeling is een proces dat niet op houdt na de kindertijd. Dit
perspectief houdt ook rekening met historische gebeurtenissen die van invloed kunnen zijn
op een leeftijdscohort( een groep mensen die geboren is in dezelfde periode en zo een
generatie vormen).
5. Centraal onderdeel van de totale psychologie: ontwikkeling is belangrijk voor ieder aspect
van de pscychologie aangezien ieder psychologisch fenomeen een ontstaangeschiedenis
heeft.
Symbiotische relatie: ontwikkelingspsychologie gebruikt veel uit andere onderzoeksvelden en
andere onderzoeksvelden gebruiken veel informatie uit de ontwikkelingspsychologie.
Hoofdstuk 2: geschiedenis
Voor de 20ste eew:
Locke: ‘ de ontwikkeling van het kind is dat een baby wordt geboren als een ‘tabula rasa’: een
onbeschreven blad. Dit betekent dat een baby nog helemaal niets kan en dat alle latere
vaardigheden aangeleerd zijn. dit idee was eind negentiende eeuw heel invloedrijk
(William James)
Leibniz, Descartes: hadden een idee dat tegenover het idee van Locke stond. ‘ kinderen
worden geobren met een vaardigheid om hun wereld te ordenen.
Ontwikkeling neurowetenschappen:
-Volgens de maturatie benadering groeien onze cognitieve vermogens naarmate de relevante
hersenstrucutren groeien. Deze ontwikkeling is relatief onafhankelijk van de omgeving en
grotendeels bepaald door erfelijkheid.
-Volgens de interactieve specialisatie benadering (Johnson) zijn hersendelen aanvaneklijk nog niet
gespecialiseerd in bepaalde taken. Door interactie met de omgeving raken gebieden steeds
gespecialiseerder.
College 1
Wat houdt ontwikkelingspsychologie in? Het identificeren en beschrijven van veranderingen in
verschillende ontwikkelingsdomeinen en de processen achter deze verandering
Ontwikkeling van de levensloop (levenslooppsychologie) verandering over het hele leven
heen.
Multidisciplinair er worden bij ontwikkelingspsychologie kennis gebruikt uit vele
verschillende vakgebieden
Ontwikkelingspsychologie is belangrijk om te behandelen omdat je dan weet wat een normale
ontwikkeling is bij een kind/mens en kun je ingrijpen wanneer je merkt dat het persoon afwijkt van
de normale ontwikkeling.
Ontwikkeling is verandering niet elke verandering is ontwikkeling. We spreken alleen van
ontwikkeling als de verandering blijvend of onomkeerbaar is en er sprake is van een reeks
veranderingen dus ontwikkeling voltrekt zich in de tijd. (Als een kind een aantal dagen een bepaalde
gedragspatroon toont en het na die dagen weer verdwijnt is dit geen ontwikkeling.
Vooruitgang:
2
, Rond de leeftijd van ,5 jaar leert een kind zelfstandig lopen
Tijdens de basisschoolperiode leren kinderen lezen, rekenen en schrijven
Achteruitgang:
Sara kon als kind als beste haar tenen naar haar mond brengen. Nu als volwassene beschikt
ze steeds minder over deze kunst
Met het ouder worden, wordt het voor opa stee moeilijker om dingen te onthouden
=Multi-directioneel kan vooruitgaan maar ook achteruit
Ontwikkeling is multidimensioneel
Ontwikkeling speelt zich af op verschillende terreinen zoals het fysieke(lengte, gewicht), het
cognitieve(taal, redeneren), het sociale en het emotionele(emoties beheersen, andere
mensen leren inschatten) terrein, waarbij de ontwikkelingen binnen deze verschillende
terreinen met elkaar in verband staan en elkaar beïnvloeden
Veranderingen op het ene terrein hebben vaak direct of indirect gevolgen voor de andere
domeinen
Ontwikkeling is multi-gedetermineerd dus een combinatie tussen biologische factoren en omgeving.
Genen zetten ontwikkeling in gang maar daarna is de ontwikkeling altijd in interactie met de
omgeving.
Context van de ontwikkeling
Normatief leeftijdsgebonden (motoriek, taal) biologische en sociale omgevingsfactoren die
leeftijdsgebonden zijn. Komen bij individuen uit dezelfde cultuur ongeveer altijd op dezelfde
leeftijd voor
Normatief(veelvoorkomend) historische invloeden (cohort(groep mensen die op hetzelfde
moment een gebeurtenis hebben meegemaakt allemaal in hetzelfde jaar geboren)
biologisch en sociale omgevingsfactoren die te maken hebben met specifieke
maatschappelijke situatie in een historische context. Een oorlog mensen die toen leefden
hebben dat meegemaakt. Veelvoorkomend voor bepaald generatie
Niet-normatieve invloeden (persoonsgebonden) niet veel voorkomend gaat om individu
kan zorgen voor variatie bij ontwikkelingen een ongeluk, scheiding ouders
Gevolg van unieke samenspel van invloeden
3
, De ontwikkeling bestaat niet
Elk kind ontwikkelt zich op zijn eigen manier
Ontwikkeling van kind totaal onvoorspelbaar? Nee!
1. Normatieve ontwikkelingsstappen (mijlpalen)
2. stabiliteit in ontwikkelingspaden (IQ-scores)
Conclusie : Ontwikkeling is
Uniek proces
Toch (in zekere mate) voorspelbaar
-niet in termen van zekerheden maar wel in termen van kansen
Basisthema’s m.b.t. ontwikkeling
Nature-nurture controverse(wat veroorzaakt gedrag): nativisme (aanleg/genetische
factoren) versus empirisme (ervaring/omgevingsinvloeden) tegenwoordig: ‘De interactie
tussen genetische factoren en omgeving vormt een actief, dynamisch proces waaruit
uiteindelijk gedrag ontstaat.’
Doorgaande lijn of niet (continue of discontinue)?
-continue: geleidelijk(steeds iets meer van hetzelfde), kwantitatief(=onderliggende
processen die verandering veroorzaken gedurende het hele leven hetzelfde blijven.)
uitbreiden van dat wat al aanwezig is (woordenschat er komt elke keer iets bij)
-discontinue: abrupt; in aparte stadia; kwalitatieve verandering dat wat je als kind kan is
echt anders dan dat wat je als ouder kan. (van kruipen naar lopen). Ontwikkelingen treden
trapsgewijs op en resulteren in kwalitatief verschillende ontwikkelingsfasen. In elke nieuwe
fase is dus ander kwalitatief gedrag zichtbaar.
+tegenwoordig zeggen onderzoekers ontwikkeling is continue maar er zitten soms periodes
in van discontinue, kwalitatieve veranderingen.
Perioden van ontwikkeling
-Kritieke periode: periode waarin bepaalde ervaringen noodzakelijk zijn voor het aanleren
van een vaardigheid dus als in een bepaalde periode ene bepaalde ervaring ontbreekt, is er
onherroepelijk schade (ganzen volgen eerst bewegende object na gebeurde in dit geval
waren het de benen van de onderzoeker, daarom is dit een kritieke periode omdat ze
eigenlijk de moeder hadden moeten zien, ze zullen zich ook nooit meer aan moeder kunnen
hechten die ervaring hebben ze gemist)
-gevoelige periode: in een bepaalde periode is een bepaalde ervaring optimaal, maar later
kan ook nog volgens bepaalde psychologen zijn mensen flexibeler dan dieren daarom
spreken ze bij mensen over gevoeligere periode. Ervaring kun je inhalen afgezien van
extreme situaties. (lopen van kind kan ook later ingezet worden dan gemiddelde omdat het
kind nog een bepaalde ervaring mist, dit is niet erg) (wolvenkinderen, zullen nooit meer leren
praten zoals een normale mensen)
Domein-algemene ontwikkeling (bepaalde ontwikkeling of vaardigheid kan ook invloed
hebben op andere vaardigheid, nurture aanhangers) versus domein-specifieke ontwikkeling
(bepaalde ontwikkeling heeft geen invloed op een andere vaardigheid, nature/nativisme)
Locus van verandering: moeten we kijken naar biologische of emotionele veranderingen? Er
bestaan verschillende niveaus van verklaring, manieren waarop we psychologisch
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ndlw3. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.93. You're not tied to anything after your purchase.
