Na mijn examen heb ik deze samenvatting nog aangepast en aangeduid waarop Prof. de Wever de nadruk heeft gelegd op het examen.
Het is belangrijk dat je in staat bent om de besproken hoofdstukken te reproduceren als casussen. Op die manier probeert prof. de Wever te testen of je werkelijk de ges...
Een geschiedenis van België
Samenvatting | Prof. Gita Deneckere,
Bruno Dewever, Tom de Paepe | 2021-2022
1
,INHOUDSOPGAVE
1. Belgie avant la lettre ............................................................................................................................................... 3
2. Van Ancien Régime naar Moderne Natiestaten, 1780-1830................................................................................... 4
3. Sociaal-Economische stroomversnelling, 1800 – heden ....................................................................................... 12
4. De Belgische Revolutie en de Triomf v/d Liberale natiestaat, 1830 – 1886 .......................................................... 23
5. Emancipatiebewegingen en maatschappelijke integratie, 1886 – 1914 ............................................................... 36
6. KOLONISATIE EN DEKOLONISATIE VAN CONGO (1885-1960) ............................................................................... 46
7. België en de 1ste wereldoorlog .............................................................................................................................. 50
8. Het INTERBELLUM (1918-1940) ............................................................................................................................ 51
9. BELGIË TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG (1940-44) .................................................................................... 56
10. TUSSEN RESTAURATIE EN VERNIEUWING (1944-1950) .................................................................................... 58
11. België na 1950 – tussen breuk en compromis .................................................................................................. 64
2
,1. BELGIE AVANT LA LETTRE
▪ Er zijn twee mogelijke benaderingen om naar de geschiedenis van een België/een natiestaat te kijken,
bespreek deze kort.
(1) Essentialistische opvatting: de ‘Belgen’ bestaan al van oudsher (cf. het Belgische volk)
(2) Constructivistische interpret.: naties zijn GEEN ‘natuurlijke’ entiteiten, zijn het gevolg van politieke
. en ideologische ingrepen, geschiedenis is CONTINGENT
▪ Volgens de essentialistische opvatting gaat te geschiedenis van België ver terug voor 1830. Wanneer startte
de Belgische geschiedenis dan wel? Welke gebeurtenissen in het verleden hadden invloed op het huidige
België?
(1) De Romeinse periode:
▪ Essentialistisch: vrijheidslievende ‘Belgae’ (product 19e E)
Behoefte aan een geschiedschrijving die bewees hoe oud België wel niet was
Aantonen dat België al lang wacht op haar onafhankelijkheid (cf. vrijheidslievende
Belgae)
▪ Constructivistisch: Effectieve invloed van de Romeinen
Romeins recht
Romeinse infrastructuur
Kunst, taal en cultuur
Christelijke Godsdienst
Grens Romeinse rijk = taalgrens (loopt door huidige België)
(2) De vroege middeleeuwen
▪ Essentialistisch: Guldensporenslag
‘Nederlandstaligen tegen Franse koning’
EIGENLIJK: feodaal conflict tussen Vlaamse graaf en Franse
koning
o Gebeurde wel vaker
o Vlaamse elite spreekt Frans, dus OOK de Vlaamse graaf
▪ Constructivistisch:
Merovingen en Karolingen
o Territoriaal: Middenrijk > streefdoel voor latere heersers
o Feodaliteit als legitimering macht (invloed AR)
o Sociale groepen (adel, clerus, 3e stand)
Feodale machtsstrijd
(3) Scheiding der Nederlanden
3
, 2. VAN ANCIEN RÉGIME NAAR MODERNE NATIESTATEN, 1780-1830
▪ Tijdens deze periode 1780-1830 werd de staatkundige en interne politieke structuur v/d Zuidelijke
Nederlanden grondig gewijzigd. We zien enkele rode draden in dit proces, namelijk:
(1) Topografische veranderingen (o.a. Frans Expansionisme onder Napoleon)
▪ GEVOLG: internationaal statuut en politieke instellingen hervormd
(2) Wijzigende machtsuitoefening
▪ Wie oefent de macht uit? Op welke wijze?
(3) Relaties tss centrale bestuur en gewestelijke machten
▪ Centralisatie vs. decentralisatie vs. plaatselijke zelfstandigheid
(4) Modernisering maatschappelijke structuur:
▪ Conflictpunt: rol Kerk in samenleving
INTERNATIONALE CONTEXT die de 18de en 19de eeuw kenmerkten
▪ Er zijn verschillende gebeurtenissen die vooraf gaan aan de stichting van België. Deze internationale context
heeft een sterke invloed gehad. Welke gebeurtenissen zijn hiervan belang en waarom?
(1) FRANSE REVOLUTIE (1789) en AFTAKELING AR
▪ Complete machtswissel:
• Koning van absolute macht beroofd en afgezet in 1792.
• Stichting Franse republiek met Zuidelijke Nederlanden aangehecht
▪ Belang Fr. Rev.1:
• Frankrijk 1ste wereldmacht die afstapt van AR op revolutionaire, gewapende manier
• Belangrijke teksten met moderne burgerlijke vrijheden: Déclaration des droits de
l’homme et du citoyen
▪ Principes v/d omvorming:
1. Vervanging van de standenmaatschappij door gelijkheid van alle burgers
2. Vervanging soevereine (dynastieke) vorsten → soevereine (natie)staten 2
3. Vervanging politiek-institutioneel systeem met particuliere vrijheden →
geünificeerde nationale staatsbureaucratie 3
4. Vervanging landbouweconomie (boeren en landeigenaars) → handel- en industrie-
economie (ondernemers en arbeiders (= Derde Stand uit AR)
▪ Aftakeling AR was gradueel proces van schokgolven: 1789, 18304, 1848
• Belang acties bourgeoisie:
o Waren motor van veranderingen in maatschappelijke orde.
o Wierpen zich op als vertegenwoordiger volk (MAAR in feite fractie 3 de stand)
o Idealen:
▪ Volk als drager v/d macht
▪ Tegen oude principes van alleen zeggenschap vorst en adel
▪ Rechtvaardiger verdeling bezit
o MAAR: De belangen v/d massa’s armen waren maar gedeeltelijk
parallel met die v/d rijke bourgeoisie, waardoor burgerlijke
rev. uitmondden in radicalere opstanden.
1
Belang relativeren: Algemeen patroon maatschappelijke veranderingen in westerse wereld (18de-19de e.) waarin komaf
wordt gemaakt met principes AR tot moderne natiestaten. (belang invloed publicaties verlichte filosofen)
2
Belangrijk: Door de opkomst natiestaten, kwam ook het nationalisme op. Zorgde voor problemen: multinationale staten
(o.a. Habsburgse rijk) zagen opstanden.
3
Bv. afschaffing van lokale meeteenheden, lokale belastingen, rechtsspraak, lokale wetgeving en politieke instellingen
4
Onafhankelijkheid België wss niet mogelijk geweest als er niet ook in andere landen revoluties waren uitgebroken
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller FearOfTheFury. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.74. You're not tied to anything after your purchase.
