De gevolgen van het sociaal leenstelsel op de instroom van studenten in het hoger
onderwijs en de rol ervan op de mentale staat van studenten.
Naam:
Studentnummer:
Cursus PB0712 Literatuurstudie
Begeleider:
Examinator: Dr. Jenny van Beek
Inleverdatum: 12 juli 2022
1
, Opdracht A- Zoekplan
Probleemschets:
Net afgestudeerd maar zit je diep in studieschulden? Geen zorgen want je bent niet alleen. Er
zijn nog 2 miljoen studenten die ook diep in studieschulden zitten van gemiddeld 15.200 euro. Enige
nadeel is wel dat bijna het dubbele waarde van je studieschuld van je hypotheek capaciteit afgaat of je
flinke stress ervaart doordat je schulden hebt, wellicht nog bij je ouders moet wonen omdat alles zo duur
is en ook nog rente moet betalen over de schulden die je hebt opgebouwd. Dit is voor geen enkele
student aangenaam en is zorgwekkend. Het sociale leenstelsel heeft negatieve invloed op het mentaal
welbevinden van studenten en veroorzaakt belemmeringen op de studenten doorstroom (lineaire
overgang van studenten naar een hoger leerjaar, onderwijstype of hogere studierichting) naar het hoger
onderwijs. Met het sociale leenstelsel wordt bedoeld dat studenten geld lenen bij de Dienst Uitvoering
Onderwijs om daarmee hun studiekosten te betalen (DUO, 2022). Maar wanneer zullen deze artikelen,
geluiden en standpunten serieus worden genomen door de overheid?
Het leenstelsel is in september 2015 ingegaan. Voor die tijd kregen de fulltime studenten een
studiefinanciering in de vorm van gift (deze hoefde niet terugbetaald te worden mits diploma binnen 10
jaar gehaald is). Een aantal maanden later werden de cijfers bekend gemaakt over aantal studenten dat
gestart was in het hoger onderwijs in 2015. De instroom vanuit HAVO en MBO op HBO-instellingen
daalde met 8,6% en de instroom op universiteiten met 0,9% (Vereniging Hogescholen, 2016). Een jaar
2
, later was de instroom naar het hoger onderwijs nog lager, namelijk 4,8% lager (CBS-2016). Ook zijn er
verschillende onderzoeken gedaan om te achterhalen in hoeverre dit stelsel een achteruitgang in
doorstroom zou hebben veroorzaakt in het hoger onderwijs. Uit cijfers van OCW (Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2021) blijkt dat ook aantal doorstroom van MBO naar HBO al jaren
verder daalt sinds 2014.
De hoge financiële druk heeft verder ook impact gehad op het studeergedrag van studenten. Zo
wilden gemiddeld studenten in hogere tempo afstuderen om hun studie zo snel mogelijk af te ronden. Of
het een succes was, was mede afhankelijk van de mentale gezondheid van de studenten. Onder mentale
gezondheid verstaan we ‘een toestand van welzijn waarin het individu zijn of haar eigen capaciteiten
realiseert, de normale spanningen van het leven aankan, productief en vruchtbaar kan werken en in
staat is om een bijlage te leveren aan zijn of haar gemeenschap’ (WHO, 2013). Om de negatieve effecten
op de doorstroom en de mentale gezondheid te kunnen verduidelijken, speelt de uitdaging dat het
leenstelsel slechts zeven jaar bestaat in Nederland. Daardoor is weinig onderzoek verricht naar de
gevolgen van het leenstelsel op verschillende vlakken. Hiervoor wordt in dit stuk gekeken naar een
vergelijkbaar land met een sociaal leenstelsel voor studenten zoals Engeland (sinds 2006) met als verschil
dat de armste studenten een subsidie krijgen en de universiteiten het collegegeld mogen bepalen tot
een maximumbedrag van 3000 pond. De overeenkomsten hebben vooral betrekking op cruciale punten
zoals gemiddelde schulden, betaling per maand, afbetalingsvrij inkomen ed. (Usher, 2005). Het
doorstroom naar het hoger onderwijs is gedaald sinds de invoering van het leenstelsel in Engeland. Ook
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller syousofi2506. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.