Summary
Samenvatting Taalgebruik B1
- Course
- Institution
Samenvatting van de cursus Taalgebruik B1 met de bijhorende artikels uit de cursus, de Atlas van de Nederlandse Taal en Campus.
[Show more]
Seller
Follow
StewarTess
Content preview
Taalgebruik B1. Taalvariatie
- Nederlands = Pluricentrische taal
ð Taal met 2 of meer standaardvormen (NL, BE, SUR)
ð Standaardtaal bevat soms andere woorden en voldoet aan andere
normen.
- Taalregister
à Informeel (vertrouwelijk), Neturaal, Formeel (afstandelijk)
ð Afhankelijk van het doelpubliek, tekstdoel, kanaal en teksttype
Woordenboeken geven aan tot welk taalregister ze behoren.
1.1. Nationale taalvariatie (natiolecten)
1.1.1. Begripsomschrijving
o Standaardnederlands = officiële variant van het Nederlands
ð Onderwezen op school
ð Wordt gebruikt door de overheid en media in Ned. Taalgebied
ð Standaar of norm voor correct taalgebruik wordt aanvaard
ð Uitspraak, syntaxis en woordenschat
o Nederlandse Taalunie
ð Bewaakt & beschrijft Standaardnederlands
ð Officiële nieuwste spelling van de Nederlandse taal
= Groene boekje
ð Grammatica
= ANS (Algemene Nederlandse Spraakkunst)
o Onderscheid tussen geschreven & gesproken taal.
o Zuidelijk deel van Noord-Holland & provincies Zuid-Holland & Utrecht
= komt meest overeen met gesproken Standaarnederlands
o Vlaanderen => VRT-Nederlands de norm
o Bepaalde ‘elitaire’ groepen (academici, onderwijsmensen,…) bepalen de norm
1.1.2. Ontstaan en verbreiding
Ontstaan in hogere kringen => Kleinere provinciesteden => Lagere
bevolkingsgroepen => Platteland
Groot verschil in standaardiseringsproces Vlaanderen & Nederland
Standaardisering = Langzaam proces dat vlugger in schrijftaal dan in
spreektaal voltrekt.
1.1.2.1. Nederland
§ Schrijftaal
ð 16de – 17de eeuw
ð Sterke behoefte aan eenheidstaal
o Boekdrukkunst
o Opkomst protestantisme
o Doorbraak renaissance: 1 natie, 1 taal
ð Gebaseerd op Hollandse dialecten
ð Zuiderlingen immigreerden naar Noorden
= Geschreven standaardtaal verspreidde via bijbellectuur
, § Spreektaal
ð Half 19de eeuw
ð Hollands als basis
ð Voorschriften uniforme uitspraak
ð Streefdoel: onhoorbaar uit welke streek men kwam
§ Verbreiding (= natuurlijk proces)
ð Onderwijs
= Verbeterde kwantitatief & kwalitatief
= Leerplicht verlengd tot 17 jaar
ð Verkeer
= Leefkring uitbreiden
= In aanraking komen met mensen uit andere streken
= Verder van huis werken
ð Migratie
= Stroom platteland naar stad en andersom
= Veel mensen werken in de stad, wonen in naburige dorpen
ð Media
ð Beroepsstructuur (Meer/verdere contacten leggen dan vroeger)
ð Prestige
= Sociaalpsychologisch
= Wordt gebruikt door hogere groepen => meer prestige dan
dialect
§ Neerlandisme (hollandisme, nederlandisme, neerlandicisme)
ð Taalvorm uitsluitend gebruikt in Nederland
ð Sommige beschouwd als afwijkend van het Standaardnederlands
o Dat ken jij wel zeggen, me fiets is gestolen
ð Andere geaccepteerd als Standaardnederlands in Nederland
o Frikandel (curryworst), pinpas (bankkaart)
1.1.2.2. Vlaanderen
§ Geen standaardiseringsproces tussen 16de en 19de eeuw
• Katholiek en dus negatief tegen Protestanten
• Frans als voertaal voor weteschappen, bestuur en onderwijs
• 1898: Gelijkheidswet (Nederlands = officiële taal Vlaanderen)
• Geen Frans zoals elite, geen dialect zoals ‘gewone man’
o Nederlands uit het noorden => Norm
§ Jaren 50/60/70 van de 20ste eeuw
• Verenigingen voor beschaafde omgangstaal organiseerde:
o ABN-veertiendaagses, taalcongressen &
welbesprekendheidstoernooien
• ABN-kernen op school = verenigingen die ABN promootten
• ABN-centrale = reportages & films produceerde
• Openbare omroep
o Taalverzuiveraars op tv (Hier spreekt men Nederlands)
o Taalrubrieken in kranten & tijdschriften
• Ipv dat Ned.-Ned. de norm is; Nederlands-Nederlands &
Belgisch-Nederlands nu beiden variëteit van het Nederlands
, § Belgicisme
ð Sommige beschouwd als afwijkend van Standaarnederlands
o Mazout (stookolie), sacoche (handtas
ð Andere geaccepteerd als Standaardnederlands in België
o Frikadel (gehaktbal), jobstudent
1.1.3. Nederlands-Nederlands, Belgisch-Nederlands, Surinaams-Nederlands
§ Gedachten Nederlanders: Vlaams kleurrijk is, Vlamingen beter op hun
taal passen of Vlaams maar een raar taaltje is.
§ Gedachten Vlamingen: Jaloers op perfecte beheersing Nederlands
door Nederlands of net dat Nederlands kil is.
o Artikel: Sappig Nederlands in Suriname
§ NL’ers: Houden van Vlaamse tongval – Surinaams plezierig,
vermakelijk, vreemd en sappig
§ Vlamingen: Nederlands van NL’ers plezierig, vermakelijk, netjes &
hoogmoedig – Surinaams plezierig, vermakelijk, vreemd en sappig
§ Surinamers: Trots op hun Nederlands, duidelijker, trager en beter
articuleren
o Artikel: AN, BN en … NN
§ Nederland-Nederlands en Belgisch-Nederlands zijn beide variëteiten
van het Nederlands
§ AN = De doorsnede van de 2 nationale variëteiten: alle woorden,
uitspraakvormen en constructies die in het hele Nederlandstalige
gebied gebruikt worden in de standaardtaal
1.1.3.1. Verschillen tussen Nederlands- en Belgisch-Nederlands
§ Spelling
• Geen officiële verschillen
• Niet altijd het geval
à Midden 19de eeuw discussie
§ Integrationisten: willen 1 standaardtaal
§ Particularisten: wilde eigen Vlaamse
taal/spelling
• Na WOII: Cultureel verdrag tussen BE & NL
à Regelmatig overleg over spelling Nederlands
• 1980: Taalunieverdrag
à Doel: De integratie van NL en de Nederlandse
gemeenschap in BE op het gebied van de Nederlandse
taal en letteren in de ruimste zin.
§ Grammatica
• Gebruik jij en u
o Vlaanderen: Tot jaren 30 gij-eenheidssysteem
o Nederland: gij heel ouderwets (Bijbel)
• Doorbreking van de werkwoordelijke eindgroep
o Voltooid deelwoord vooraan/achteraan
o Vb: Hij heeft er niet willen over zeggen.(BE)/Hij heeft er
niet over willen zeggen.(NL)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StewarTess. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now