Thema 6: Acute levensbedreigende aandoeningen
Week 1: Acuut rompletsel, brandwonden en weke delen infecties
Essential Surgery Ch 15: Major trauma
Primaire verwondingen zijn een direct gevolg van het ongeluk, secondaire verwondingen (hersenschade door
hypoxie) zijn hier het gevolg van. Voordat de patiënt wordt vervoerd naar het ziekenhuis moet worden gelet op
de luchtweg en ademhaling (intubatie/cricothyroidotomie), ruggenmerg (spinal board), circulatie (systolisch rond
85 houden, anders ‘pop’ je een ‘clot’ en kan je coagulopathie veroorzaken) (als de pols niet voelbaar is wordt
vloeistof en bolus herhaaldelijk toegediend totdat de pols wel voelbaar is, titration by pulse), wonden
(verbinden) en gebroken botten (zetten). Indicaties voor directe intubatie en ventilatie: GCS <8, niet mogelijk om
luchtweg te behouden, gezichtstrauma of bloed in de luchtweg, spontane hyperventilatie wat zorgt voor
hypocapnie, inadequate ventilatie wat zorgt voor hypoxie/hypercapnie, insulten en extreme agitatie. Eenmaal in
de traumakamer zijn de gevaarlijkste aandoeningen hypovolemie en intracraniaal hematoom. Advanced Trauma
Life Support: treat first that kills first en do no further harm. Lethal triad: coagulopathie, hypothermie en
acidose, het is het beste te doorbreken door bloeding te stoppen. Medische geschiedenis wordt gecheckt aan de
hand van AMPLE (Allergie, Medicijnen, Past history, Laatste maaltijd en Events leading to accident). Waar kan
je het hardst in bloeden: Borst, Buik, Bekken en Bovenbenen. Genezing van een breuk verloopt in 5 fasen: 1)
aan het einde van het bot vormt een hematoom en laat periost los, 2) ontsteking en celdeling binnen 8 uur, 3)
osteoblasten prolifereren en er wordt callus gevormd (mix van gewoven bot en hyaline kraakbeen), osteoclasten
ruimen het dode bot op, 4) normaal bot vervangt het callus en 5) het bot krijgt zijn normale vorm terug, daarna is
het belangrijk dat er niet te veel kracht op terecht komt (gips, schroeven, spalk etc.).
Slim: Traumatologie
In de platina ten minutes (eerste tien minuten na ongeval) is vooral het onder controle houden van de
bloeding van belang voor de overleving van het slachtoffer. A) immobiliseer de wervelkolom in een
neutrale positie op een wervelplank; controleer of de luchtweg vrij is (zo niet, gebruik larynxmasker,
intubatie of cricothyroïdotomie). B) bekijk of de ademhaling spontaan en adequaat verloopt (palpatie,
percussie en auscultatie), onderzoek in het ziekenhuis of er geen sprake is van thoraxafwijkingen
(verwondingen, gestuwde halsvenen, tracheale deviatie of asymmetrische uitzetting), maak een
röntgenfoto van de thorax en controleer bloedgas op hyper-/hypocapnie. Als je ribfracturen vindt, is
het een pneumothorax totdat het tegendeel is bewezen. C) de bloeddruk moet nauwkeurig gemonitord
worden vanwege de kans op permissive hypotension, als de patiënt bewusteloos is en geen pols wordt
gevonden wordt vloeistof gegeven, bekijk of er sprake is van bloedingen, een normale kleur, normale
temperatuur, normale hartslag, bloeddruk en capillaire refill, maak in het ziekenhuis een ECG en
beoordeel de urine-excretie. Wanneer iemand binnenkomt met hypotensie moet permissive
hypotension worden toegepast, als je iedereen gaat vullen dan gaan ze alleen maar harder bloeden, je
moet ze bij bewustzijn houden, als ze wegzakken is de bloeddruk te laag. D) voer neurologische
beoordeling uit op basis van de AVPU-score (Alert, reagerend op Verbale stimuli, reagerend op Pijn
stimuli, Unresponsive), bekijk de pupillen (grootte, reactiviteit en gelijkheid), bepaal EMV en bepaal
bloedgas op glucose. E) beoordeel het slachtoffer van top tot teen, wonden worden bedekt en
fracturen in originele positie gelegd en gespalkt, maak röntgenfoto’s, CT-scans en FAST’s.
Classificatie van hypovolemische shock
Bloedverlies Bloeddruk Pols Respiratie- Kleur Geestelijk
frequentie extremiteiten welzijn
Klasse 1 < 15% Normaal Normaal Normaal Normaal Alert
~750 ml
Klasse 2 15-30% Diastolisch 100-120 Normaal Bleek Angstig of
800-1500 ml verhoogd agressief
Klasse 3 30-40% Beide > 120 Verhoogd Bleek Angstig,
1500-2000 ml verlaagd ~20 agressief of suf
Klasse 4 > 40% Ernstig > 120 Ernstig Grauw en Suf, in de war of
>2000ml verlaagd verhoogd koud buiten
>20 bewustzijn
1
, Rood: levensbedreigende situatie waarbij meteen gehandeld moet worden; geel: er is niet acuut
behandeling nodig, maar vaak wel binnen 2-4 uur; groen: slachtoffers hebben kleine verwondingen en
de behandeling kan wachten; wit: overleden. Op het moment dat het slachtoffer het ziekenhuis
binnenkomt zijn hypovolemie en intracraniële hematoomvorming het meest levensbedreigend. In de
rea-kamer mag alleen een CT-scan gemaakt worden als het slachtoffer stabiel is. Wanneer sprake is
van een ongeval met grote kracht zal altijd een CT-scan moeten worden uitgevoerd.
FAST wordt gebruikt om verwondingen aan de buik of vrij vloeistof in de buik op te
sporen in de ‘5P gebieden’: perihepatisch, perisplenisch, pelvis, pleuraal en
pericardiaal. CT wordt gebruikt voor de detectie van schade aan organen, indicaties
zijn abdominale afwijkingen of vrije vloeistof wat is gedetecteerd met echo.
De huid voor de knieschijf is het slechtst doorbloede stuk van je lichaam, marmering
treedt daardoor hier het eerste op, het is een teken van slechte perifere circulatie, dit
wordt weergegeven met de mottling score. Hierbij is 0 geen marmering, 1= klein
gebied op centrum van knieschijf; 2= marmering gaat niet verder dan bovenste deel
van de knieschijf; 3= breidt zich uit tot boven- en onderbeen (halverwege dijbeen);
4= hele been; 5= verder dan het been.
Essential Surgery Ch 17: Soft Tissue Injuries and Burns
Geringe wonden kunnen meteen worden schoongemaakt en gehecht, meestal is lokale anesthesie
nodig, tetanus moet worden overwogen wanneer het niet puur een oppervlakkige wond is. Ernstige
wonden die vuil zijn moeten vroeg worden schoongemaakt en gedebride (weghalen van al het niet-
levendige weefsel, vaak onder algemene narcose), als de wond ernstig is vervuild wordt het vaak pas
na dagen gehecht zodat de wond niet gaat ontsteken. Compartimentsyndroom (onderbenen/-armen):
vertraagde revascularisatie na ischemie leidt tot reperfusieschade, waardoor een proteïnerijke vloeistof
uit beschadigde capillairen lekt, hierdoor stijgt de intracompartimentele druk waardoor de veneuze en
later ook de capillaire flow worden geremd, zo ontstaat er een vicieuze cirkel, het syndroom kan
worden behandeld met een fasciotomie, hierbij wordt de fascia van elk compartiment over de lengte
doorgesneden en blijft het ook open voor een aantal dagen. Tekenen van compartimentsyndroom:
veranderd gevoel, paralyse van de zenuwen die door het compartiment lopen (foot drop), spier
tederheid en excessieve pijn bij passieve beweging. Bij amputatie van lichaamsdelen kunnen ze weer
worden verbonden, maar alleen als de wondrand clean-cut is, recovery is erg sloom, bij vingers is het
beter om te revalideren met een vinger minder. Crush syndroom: reperfusieschade, wanneer de spier
weer revasculariseert zorgt dit voor de release van kalium en potentieel toxische stoffen in de
circulatie, er ontstaat hypovolemische shock met elektrolytverstoringen, wat zorgt voor nierfalen.
Kalium is het eerste elektrolyt dat gaat stijgen bij nierfunctiestoornissen, natrium blijft vaak nog lange
tijd goed omdat het lichaam daar hard zijn best voor doet. Klein naar groot: endoneurium-
perineurium-epineurium. Compressie tast vooral de grootste gemyeliniseerde zenuwvezels aan, eerst
wordt de motorische controle verloren en later ook het discrete gevoel. Tractie is het meest
voorkomende mechanisme van zenuwschade en wordt vaak geassocieerd met fractuur of dislocatie.
Een grote brandwond kent drie zones: een centrale zone van coagulatie waar huidcellen irreversibel
zijn beschadigd, hier omheen zit een zone van stase (verminderde weefselperfusie, cel overleving is
afhankelijk van de effectiviteit van de behandeling) en de buitenste zone is erytheem (oppervlakkig,
cellen zijn minimaal beschadigd, telt niet mee voor berekenen van totale aangedane huidoppervlak). In
partial thickness brandwonden blijven epidermale elementen gespaard, deze wonden kunnen spontaan
helen zonder grafts. Bij oppervlakkige brandwonden (eerstegraads) is alleen de epidermis aangedaan,
niet de dermis (zonnebrand). Bij oppervlakkige dermale wonden (tweedegraads) is het epidermis en
bovenste dermale laag verwoest. Diepe dermale wonden (diepe tweedegraads) verwoesten alle
epidermis en het grootste deel van de dermis. Bij full thickness brandwonden (derdegraads) is al het
epidermis verwoest, huid grafts zijn nodig voor het herstel omdat epithelisatie te sloom gaat en
kwetsbaar is voor complicaties (infecties, contracturen). Het risico op sterven is groter met een
toenemend oppervlak, inhalatieschade en in kinderen <3 of ouderen >60. Er is een levensbedreigende
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller iris1999. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.