100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Samenvatting Taal en betekenis (009874) - betekenisleer $6.95
Add to cart

Summary

Samenvatting Taal en betekenis (009874) - betekenisleer

 22 views  1 purchase
  • Course
  • Institution

Dit is een samenvatting van het gedeelte betekenisleer, het eerste hoofdstuk dat behandeld wordt tijdens de lessen van Taal en betekenis.

Preview 3 out of 18  pages

  • August 16, 2022
  • 18
  • 2021/2022
  • Summary
avatar-seller
Samenvatting Taal & betekenis
1. Betekenisleer
 Het is een misvatting dat filosofie geen empirische basis zou hebben
 Filosofen werken ook met empirische data; alleen die data zijn veel algemener van
aard
 Kenleer
- Begint met aanname dat kennis mogelijk is & stelt de vraag hoe dat kan
 Metafysica
- Begint met de aanname dat er een werkelijkheid is en stelt de vraag wat dat
inhoud
 Ethiek
- Begint met de aanname dat mensen een onderscheid maken tussen goed en
kwaad en stelt de vraag wat dat betekent
Filosofie
 Aanname is zo algemeen dat men geneigd is ze als gemeenplaatsen te beschouwen >
maar deze moeten ook altijd ter discussie staan
 Taak filosofie volgens David K. Lewis;
o Gemeenplaatsen aanvechten die anderen accepteren zonder erover na te
denken
o Riskant want filosofen worden sneller afgeschreven dan gemeenplaatsen
o Filosoof heeft de gemeenplaats een dienst bewezen; hij heeft hen
gedwongen om erover na te denken
 Voornaamste instrument van de filosofie is taal
o Aanname geformuleerd in de taal
o Debat talige gelegenheid

Oorsprong taalfilosofie
 Gottlob Frege
o Duitse filosoof & wiskundige
o Grondlegger moderne logica
o In zijn werk sterke samenhang tussen logica & taalfilosofie
o Verschil met formele logica: focus op inhoudelijke aspecten
 Betekenis van taal; semantiek
o Gottlob Frege
 Linguistic turn in de analytische filosofie
o Bertrand Russell
o Ludwig Wittgenstein


1

,  Gebruik van taal; pragmatiek
o Latere werk van Wittgenstein
o John Austin
 Semantische en pragmatische lijnen waren aanvankelijk duidelijk gescheiden >
dichter bij elkaar gekomen door Paul Grice
Bezigheid taalfilosofie
 Houdt zich bezig met de inhoudelijke aspecten van taal
o We maken een onderscheid tussen semantiek (betekenis) & pragmatiek
(taalgebruik)
o Onderscheid kunstmatig; betekenis & gebruik van taal niet strikt gescheiden
 Taal complex verschijnsel > kan vanuit vele gezichtspunten bestudeerd worden
o Als klanksysteem (fonologie, fonetiek)
o Als een systeem van gestructureerde uitdrukkingen (morfologie, syntaxis)
o Als een historisch gegroeid systeem (historische taalkunde)
 Semantiek
o Gaat over taal als een systeem dat sprekers gebruiken om met elkaar te
communiceren
 Pragmatiek
o Gaat over het gebruik van taal ten behoeve van communicatie tussen
sprekers
Een zin onder de loep nemen
 De informatie die met behulp van taal wordt overgedragen is geen homogene massa,
maar een gestructureerd geheel; we bekijken 2 aspecten
o Twee eigenschappen van taal die het meest in het oog springen
 De uitspraken die we doen hebben doorgaans betrekking op de
werkelijkheid & ze zijn geconstrueerd uit onderdelen die zelf ook weer
betekenis hebben
 Deze eigenschappen onderzoeken in dit hoofdstuk
 Doel; analyseren wat de betekenis is en hoe de betekenis van
een samengestelde uitdrukking samenhangt met de
betekenissen van de onderdelen waaruit zij is opgebouwd
 Taal als autonoom geheel > als gereedschapskist
o Daarna gaat het om de vraag hoe sprekers gebruikmaken van die
gereedschapskist
 In dit hoofdstuk gaan we uit van de aanname dat taal dient voor de interactie tussen
personen, met name voor communicatie > zeker niet de enige functie van taal


1. Wat is betekenis?
1. Betekenis speelt een rol bij de totstandkoming van de verbinding tussen taal &
werkelijkheid


2

, 2. De relatie tussen taal & betekenis moet een systematische relatie zijn
Van een betekenistheorie mag worden verwacht dat zij beide aspecten verklaart
Opmerkingen
 Compositionele semantiek is systematisch, het omgekeerde is niet noodzakelijk het
geval
 Natuurlijke taal is slechts ten dele compositioneel (bv.: zegswijzen; ‘aap komt uit de
mouw”)
Informatie & de realiteit tussen taal & werkelijkheid
 Zin dient om informatie over te dragen, wat is informatie?
o Informatie heeft betrekking op de werkelijkheid
o Informatie is iets wat wordt uitgedrukt door een zin en informatie is waar of
onwaar
 Informatie is dus al dan niet in overeenstemming met de feiten
 Betekenis & informatie lijken nauw met elkaar samen te hangen > er
zou iets over te zeggen zijn dat betekenis informatie is
 Betekenis speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van de relatie tussen taal
& werkelijkheid
o Een betekenistheorie moet dit feit kunnen verklaren


Compositionaliteit en systematiciteit
 Enkelvoudige uitdrukkingen
o Ze zijn niet opgebouwd uit andere uitdrukkingen met een eigen betekenis
o Woorden als ‘een’, ‘tante’ ‘van’ ‘Marie’
 Hoewel veel woorden samengestelde uitdrukkingen zijn (achterdeur, broekzak) gaan we er
hier vanuit dat alle woorden enkelvoudige en alle overige uitdrukkingen samengestelde zijn
 Samengestelde uitdrukkingen
o Opgebouwd uit uitdrukkingen die een eigen betekenis hebben
o ‘een tante van Marie’
o Zinnen zijn ook samengestelde uitdrukkingen
o Er zijn oneindig veel samengestelde uitdrukkingen met allen een eigen betekenis
 Enkel te verklaren als we aannemen dat de semantiek van het Nederlands op
de een of andere manier systematisch is
 Om de betekenis van ‘een tante van Marie’ te kunnen bepalen, moet het
volgende gegeven zijn
 A. de betekenis van het woord ‘Marie’
 B. een regel die bepaalt wat ‘tante van X’ betekent als de betekenis
van X gegeven is
 C. een regel die bepaalt wat ‘een X’ betekent als de betekenis van X
gegeven is
 Een heel eenvoudig regelsysteem kan betekenissen toekennen aan een oneindig aantal
verschillende uitdrukkingen, het enig wat we nodig hebben;
o Één of meer uitdrukkingen waarvan de betekenis gegeven is

3

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller antje3. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

53068 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$6.95  1x  sold
  • (0)
Add to cart
Added