Examenvoorbereiding
Nederlands 3
1. Spelling
1.1. De geschiedenis van ons schriftsysteem.
1.1.1. Een blik op ons schriftsysteem
1.1.1.1. Definities
- Spraak = systeem van klanken dat je gebruikt om mondeling met elkaar te
communiceren
- Schrift = systeem van grafische (afbeeldingen) tekens die je gebruikt om op een
zichtbare manier met elkaar te communiceren.
- Alfabetisch schrift = Nederlandse taal wordt vastgelegd door de afzonderlijke klanken
van een woord te noteren.
- Beeldschrift/ pictografisch schrift = taal wordt vastgelegd in afbeeldingen, dit is de
oudste manier om de taal vast te leggen
- Logografisch schrift = Elk plaatje staat voor een woord
- Syllabisch = Elk teken staat voor een lettergreep
- Foneem = spraakklank die betekenisverschil tussen klankgroepen veroorzaakt
- Grafeem = teken waarmee we een foneem weergeven
1.1.1.2. Voordelen en nadelen van het pictografisch schrift
- Voordeel
o Ingewikkelde boodschap op simpele manier vastleggen
o Weergeven van concrete dingen
- Nadeel
o Geen abstracte zaken
1.1.1.3. Voordelen en nadelen van het alfalbetisch schrift
- Nadelen alfabetisch schrift
o Lastig om foneem te herkennen
o Alfabet heeft niet genoeg tekens om elk foneem weer te geven
o De koppeling tussen grafemen en fonemen is niet eenduidig
- Voordelen alfabetisch schrift
o Beperkt aantal tekens te leren
o Nieuwe woorden zijn gemakkelijk te schrijven als je de foneem/grafeem
koppeling maakt
, 1.1.2. De geschiedenis van onze spelling
1.1.2.1. Geef de evolutie
- Middelnederlands (1150-1500)
o Geen vaste spellingsregels (fonetisch schrift)
Meerdere varianten
o Latijn was belangrijkste schrijftaal (elite)
o Interesse in volkstaal (gewone volk)
o Belangrijkste uitvinding boekdrukkunst
Nood aan standaardtaal
- Opbouw volkstaal (1500-1800)
o Spelling wordt eenvoudiger
Baseren op latijn
- 80-jarige oorlog en Val van Antwerpen (1568-1648)
o Sterk nationaal bewustzijn (Nederlands werd heilige taal)
Vraag naar regels en grammatica
- De spelling Siegenbeek (1804)
o Gebaseerd op uitspraak
o Weinig verschillende spelling
o Soortwoorden worden op dezelfde manier geschreven
- Spelling De Vries en Te Winkel (1863)
o Woordenboek der Vlaamse Nederlandsche taal (WNT)
Grootste historische woordenboek ter wereld (28 delen).
Gh ch
Ey ei
- De grote spellingstrijd (1891-1940)
o Spelling vereenvoudigen (Kollewijn)
o Aanpassingen voor onderwijs in 1934 (minister Marchant)
o Sch s
- Officiële spelling (na WOII)
o Eerste groene boekje (voorkeurspelling en toegelaten spelling)
2 keer herzien
1.1.2.2. Geef de definitie van de taalunie
- Taalunie = organisatie van vertegenwoordigers van alle landen waar Nederlands de
officiële taal is die zorgen voor al die regels
1.2. Beginselen (principes) van de Nederlandse Spelling
1.2.1. Wat is spelling
1.2.1.1. Geef de definitie van spelling
- Spelling = stelsel van afspraken waarmee je de klankvormen van een taal
systematisch vastlegt met behulp van grafische symbolen.
1.2.1.2. Waarom zijn die afspraken nodig
- Om datgene wat anderen hebben opgeschreven, te kunnen lezen.
, o Schrijven = de klankvorm schriftelijk weergeven
1.2.1.3. Hoe zetten we een klanksysteem om naar een schriftsysteem?
- Door een Fomeen aan een grafeem te koppelen
o Die klankvormen worden systematisch vastgelegd.
1.2.2. Beginselen van onze Nederlandse spelling.
1.2.2.1. Geef de definities?
- Standaarduitspraak = woord spellen met de klanken die je hoort in de
standaarduitspraak van dat woord. Hierbij wordt geen rekening gehouden met
regionale verschillen, leeftijden of specifieke kenmerken van een spreker.
- Gelijkvormigheid = woord/woorddeel zo veel mogelijk spellen op dezelfde wijze.
- Etymologie = spelling van woord wordt soms bepaald door de herkomst van dat
woord.
1.2.2.2. Geef de principes waarop het Nederlands steunt
- Standaarduitspraak/ het fonologisch principe
o Elk fomeen wordt weergegeven door een apart grafeem
o Als eerste beheersen voor te leren spellen (klankzuivere woorden)
o Problemen
Andere thuistaal
Onderscheiden van dialect en Standaardnederlands
Taalzwak/moeizame klankletterkoppeling
- Gelijkvormigheid
o Nagaan hoe een woord/woorddeel in anderen woorden klinkt
o Woorden die hetzelfde zijn gevormd hetzelfde gespeld
o Specifieke regels
Geen Z of V aan einde van een lettergreep
Geen dubbele medeklinker aan einde van het woord
Als het woord eindigt op een sisklank vervalt de -s van het volgende
achtervoegsel
o Problemen
Standaarduitspraak volgen
- Etymologie
o Soorten
De tweeklanken /ei/ en /au/
Spraakverschil vroeger
Woorden uit andere talen.
Vernederlandste woorden
Leenwoorden
Uitheemse spelling in uitdrukkingen
o Problemen
Het klankbeeld is anders dan spelling, je moet deze woorden dus
onthouden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fienvandenbrande. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.38. You're not tied to anything after your purchase.