Een ultravolledige samenvatting voor het vak Inleiding tot de kwalitatieve onderzoekstechnieken, gegeven aan de UGent door Prof Peter Stevens.
Bevat zowel de lesdia's, het boek, mijn eigen notities en àlle oefeningen met oplossing!!!!
2. Wat is kwalitatief onderzoek ...................................................................... 6
3. Filosofische paradigma’s ............................................................................ 9
3.1. Continuüm van filosofische paradigma’s ......................................................................... 9
a) Vereenvoudigde versie door professor Roose .......................................................................................... 9
b) Het continuüm volgens Morgan & Smircich (1980) ................................................................................ 10
c) Basisveronderstellingen van onderzoeksparadigma’s volgens Guba & Lincoln (1994) ............................... 11
3.2. Oefeningen ...................................................................................................................... 17
4. Kwalitatief onderzoek opzetten ............................................................... 18
4.1. Formuleren van probleemstelling ................................................................................... 18
a) Onderzoeksdoel .................................................................................................................................. 19
b) Literatuurstudie en conceptueel kader ................................................................................................... 19
c) Formuleren onderzoeksvragen.............................................................................................................. 20
4.2. Kiezen van een kwalitatieve onderzoekvorm ................................................................. 23
a) Kwalitatieve diepte-interviews: ............................................................................................................ 23
b) Focusgroepen: ...................................................................................................................................... 23
c) (Participerende) observatie: ................................................................................................................... 23
d) Tekstanalyse (retorische, narratief // discours) ........................................................................................ 23
4.3. De theoretische steekproeftrekking ................................................................................ 24
a) Selectie van cases................................................................................................................................ 25
b) Het opstellen van een steekproefmatrix ................................................................................................. 26
c) Steekproeftrekking bij focusgroepen ..................................................................................................... 26
4.4. Ethisch onderzoeken ....................................................................................................... 27
a) Procedurele ethiek ................................................................................................................................ 28
b) Situationele ethiek ................................................................................................................................ 28
c) Relationele ethiek ................................................................................................................................. 28
4.5. Onderhandelen van toegang............................................................................................ 29
4.6. Plannen van je onderzoek ............................................................................................... 30
5. Kiezen voor een kwalitatief (focusgroep) interview ............................... 31
5.1. Wat is kwalitatief interviewen? ...................................................................................... 31
5.2. Soorten interviews .......................................................................................................... 31
5.3. Interviews versus focusgroepen ...................................................................................... 32
a) Kwalitatieve (diepte)interviews ............................................................................................................. 32
,b) Focusgroepen....................................................................................................................................... 32
5.4. Soorten vragen bij een (gestructureerd) interview .......................................................... 33
Interviewvragen mogelijke volgorde: .................................................................................................... 34
1. Openingsvragen ................................................................................................................................... 34
2. Introductie of inleidende vragen ............................................................................................................. 34
3. Transitievragen..................................................................................................................................... 35
4. Centrale of sleutelvragen ....................................................................................................................... 35
4. Besluitende vragen ............................................................................................................................... 35
5.5. Soorten vragen bij een focusgroep.................................................................................. 38
a) Actieve technieken ............................................................................................................................... 39
b) Projectieve technieken .......................................................................................................................... 39
c) Groepstechnieken ................................................................................................................................. 40
5.6. Tips bij het opstellen van vragen .................................................................................... 42
6. Afnemen van interviews ........................................................................... 43
6.1. Eigenschappen van een interviewer ................................................................................ 43
6.2. De rollen van de moderator (focusgroep) ....................................................................... 44
6.3. Veel gemaakte fouten ..................................................................................................... 45
a) Veel voorkomende fouten bij respondenten ............................................................................................ 45
b) Veel voorkomende fouten bij de interviewer ........................................................................................... 46
6.4. Oefeningen ...................................................................................................................... 48
7. De codering van interviews ...................................................................... 49
8. Coderen volgens Grounded Theory Kwalitatieve data-analyse deel I ............... 51
8.1. Aandachtspunten Grounded Theory ............................................................................... 51
8.2. Het cyclisch proces van Grounded theory ...................................................................... 52
8.3. Coderen in Grounded Theory ......................................................................................... 53
a) Open coderen ....................................................................................................................................... 54
b) Axiaal coderen ..................................................................................................................................... 55
c) Selectief coderen .................................................................................................................................. 58
8.4. Oefeningen ...................................................................................................................... 59
9. Narratieve analyse Kwalitatieve data-analyse deel II .......................................... 64
9.1. Inhoud ............................................................................................................................. 66
9.2. Structuur.......................................................................................................................... 66
9.3. Functies van verhalen ..................................................................................................... 68
9.4. Vergelijken van verhalen in narratieve analyse .............................................................. 68
9.5. Oefeningen ...................................................................................................................... 68
,10. Critical discours analysis Kwalitatieve data-analyse deel III .............................. 69
10.1. Discours en discoursanalyse ........................................................................................... 69
10.2. Verschillende benaderingen ............................................................................................ 72
a) Discourstheorie (DT) ........................................................................................................................................ 73
b) Critical Discourse Analysis (CDA) ........................................................................................................ 73
10.3. CDA: onderzoeksdesign ................................................................................................. 75
Stap 1: keuze onderzoeksprobleem ............................................................................................................ 75
Stap 2: formulering onderzoeksvragen ....................................................................................................... 76
Stap 3: keuze van het materiaal.................................................................................................................. 76
Stap 4: eventuele transcriptie van het materiaal ........................................................................................... 76
Stap 5: analyse ......................................................................................................................................... 76
Stap 6: rapportering .................................................................................................................................. 76
10.4. CDA: analyse (3 dimensies) ........................................................................................... 76
a) Tekst ................................................................................................................................................... 77
b) Discursieve praktijk .............................................................................................................................. 79
c) Sociale praktijken ................................................................................................................................. 79
10.5. Krachtlijnen .................................................................................................................... 81
10.6. Oefeningen ...................................................................................................................... 81
11. Etnografisch kwalitatief onderzoek ......................................................... 82
11.1. Wat is een etnografie? ..................................................................................................... 82
11.2. Opzetten van een onderzoek ........................................................................................... 83
a) Kiezen van een onderzoeksrol ............................................................................................................... 83
b) Kiezen van een setting .......................................................................................................................... 84
c) Onderhandelen van toegang................................................................................................................... 84
11.3. Intrede in de setting......................................................................................................... 85
11.4. Het verblijf in de setting ................................................................................................. 86
a) Aanpassen aan de cultuur van de setting: ................................................................................................ 86
b) Informanten kiezen ............................................................................................................................... 86
c) Etnografische observaties ...................................................................................................................... 87
d) Veldnota’s .......................................................................................................................................... 89
11.5. Het uittreden ................................................................................................................... 90
11.6. Problemen in etnografisch onderzoek............................................................................. 90
11.7. Voor- en nadelen van etnografisch onderzoek ............................................................... 91
11.8. Oefening.......................................................................................................................... 91
,12. Van coderen naar uitschrijven van kwalitatieve data-analyses ........... 96
12.1. Beschrijven van je data ................................................................................................... 96
12.2. Coherent schrijven .......................................................................................................... 98
a) Algemene structuur .............................................................................................................................. 99
b) Specifieke structuur .............................................................................................................................. 99
c) Toevoegen van inleidende paragrafen..................................................................................................... 99
d) Toevoegen van samenvattende paragrafen ............................................................................................ 100
12.3. Overtuigend schrijven ................................................................................................... 100
a) Voorzichtig uitdrukken van relaties: ..................................................................................................... 101
b) Veeg tegengestelde resultaten niet onder de mat.................................................................................... 101
c) Het verbinden van je bevindingen aan bijkomende literatuur en het toepassen van een theoretisch model: . 102
d) Doordacht gebruiken van citaten / citaten uitpakken: ............................................................................. 102
12.4. Conclusie ...................................................................................................................... 104
12.5. Voorbeeld/oefening ...................................................................................................... 104
13. Het examen............................................................................................... 105
13.1. Verloop van het examen ............................................................................................... 105
13.2. Hoe kan je je goed voorbereiden? ................................................................................. 105
13.3. Focus op oefeningen ..................................................................................................... 106
,1. Evaluatie studenten
a) Groepswerk – 50%
Taken
Peer-assesment
b) Examen – 50%
Nadruk ligt op oefeningen!!!
Geen pure theorie, wel oefeningen/toepassingen
Op het examen worden drie vragen gesteld
Één vraag is van de gastspreker (zelf één kiezen!)
2. Wat is kwalitatief onderzoek
Er zijn heel veel verschillende vormen van kwalitatief onderzoek, wat zich uit in
verschillende:
Dataverzamelingstechnieken
o Participerende observatie
= onderzoeker participeert gedurende lange tijd in de sociale omgeving
die hij wil bestuderen/onderzoeken
o Diepte-interviews
= interview met respondent die diepgaand en langdurig vertelt over zijn
leven, ervaringen met betrekking tot het onderzoeksonderwerp
o Focusgroepen
= verschillende respondenten worden in een groep gebracht waar ze dan
(diepgaand) over het onderzoeksonderwerp spreken en in discussie
kunnen treden
o Casestudies
= bestuderen van éé specifiek geval dat past binnen een groter
onderwerp
o Een combinatie van zowel kwalitatieve als kwantitatieve onderzoeks-
technieken binnen één onderzoek.
o …
Analysemethoden
o Coderen
o Discoursanalyse (gestspreker)
o QCA (gastspreker)
o …
Theoretische invalshoeken
o Filosofische aradigma’s
o …
Tweekoppige aard van kwalitatief onderzoek:
1) kwalitatief onderzoek als veld met vaste onderzoekslijnen en methodologie
2) kwalitatief onderzoek dat zich is bewust van de eigen rol die een onderzoeker
speelt (eigen waarden en inzichten, invloed op de bestudeerde omgeving)
Er is geen consensus over hoe men kwalitatief onderzoek moet definiëren.
, Kwalitatief onderzoek kan vooral worden verklaard door de grote variatie in filosofische
uitgangspunten in kwalitatief onderzoek, gerelateerd aan wat kwalitatief onderzoek
kan/moet onderzoeken.
Kwalitatief onderzoek kan je het best omschrijven door te wijzen op een serie belangrijke
maar niet steeds samen voorkomende kenmerken:
De vraagstelling en het doel van het onderzoek Lezen!
o vraagstellingen gaan over complexe thema’s of betreffen sociale
processen.
o de dagelijkse werkelijkheid van de onderzochten staat centraal
o in plaats van te kijken hoe vaak iets voorkomt in een bepaalde sociale
omgeving, wil de onderzoeker begrijpen hoe sociale betekenisgeving tot stand
komt, hoe sociale processen verlopen
o onderscheid etic- en emic-perspectief
etic-perspectief
= gaat uit van een onderzoeker die door literatuurstudie en
voorgaande resultaten met een op voorhand bepaald schema zijn
studieobject tegemoet gaat
emic-perspectief
= zoekt deze schema’s bij de onderzochten zelf (tijdens
schema’s worden tijdens het onderzoek gemaakt, geconstrueerd)
Het onderzoeksdesign
o het onderzoeksdesign is flexibel
o het onderzoeksdesign is gericht op studie in een natuurlijke omgeving
o het onderzoeksdesign is gericht op een “holistisch” begrijpen van de context
[moet in staat zijn om het onderwerp op een systematische, alomvattende en
geïntegreerde manier te benaderen]
o focus ligt heel dicht bij de betrokkenen zelf
o sociale processen en betekenisgeving bekijken vanuit betrokkenen zelf => rijke
context waarin mensen leven meenemen in het onderzoek
o voortdurende interactie tussen onderzoek en context => noodzakelijk om een
zo open mogelijk onderzoeksdesign te hanteren en dus niet alles op voorhand
gaan vastleggen
De dataverzamelingsmethode
o niet vastpinnen op één methode van dataverzameling; gebruik niet steeds
dezelfde; er is een uitgebreid gamma aan dataverzamelingsmethoden ter
beschikking
o overschakelen van ene methode naar een andere komt vaak voor, net als het
hanteren van meerdere methoden in 1 onderzoek
o vaak is er wel één methode dominant
o het gebruik van methoden is flexibel
o typerend is een langdurig en diepgaand contact met het onderzoeksveld
, De analyse
o de analyse gebeurt eerder op basis van teksten dan op basis van cijfers, maar
ook kwalitatief kan met statistische analyse
o doel van analyse is betekenis achterhalen
o centraal in de analyse staan processen
o het doel van de analyse is in de diepte te begrijpen; niet representatief te
beschrijven
o flexibiliteit is noodzakelijk
De rapportering
o de onderzochten worden betrokken bij de resultaten nagaan of analyses
overeenkomen met wat betrokkenen voelen
o nadruk op toegankelijk en leesbaar weergeven van de resultaten van het
onderzoek
o doel: een rijke contextschets geven van wat je hebt gevonden
o de invloed van de onderzoeker in zijn onderzoeksopzet wordt expliciet in
rekening genomen
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MarketeerGent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
