Economie: Geschiedenis
Doel van het vak: Relatie tussen economie en maatschappij/ samenleving in kaart brengen. Zien hoe de economie
volwassen is geworden en geëvolueerd is tot een welvaartmaatschappij.
Examen Geschiedenis: drie open vragen
- Vraag 1 (6pt): twee begrippen/ definities
- Vraag 2 (7pt): inhoudsvraag (afgebakend stuk van de cursus)
- Vraag 3 (7pt): verbandenvraag (twee delen uit cursus met elkaar vergelijken)
Inhoud deel economische geschiedenis:
1) Economische groei, welvaart en ongelijkheid
a. Great Divergence
b. Industriële revolutie
c. Meerdere aspecten: inkomen, koopkracht, consumptie, demografie…
d. Focus op wereld en West-Europa
2) Consumptie, honger en overvloed
a. Consumptiepatronen
b. Evolutie voedselsystemen, vroeger en nu
c. Focus op België en West-Europa
Inhoudstafel
1 Economische groei, welvaart en ongelijkheid...................................................................................................................... 4
1.1 Inleiding........................................................................................................................................................................ 4
1.2 The great divergence.................................................................................................................................................... 4
1.2.1 Belangrijke data..................................................................................................................................................... 4
1.2.2 Hoe groot was de kloof?........................................................................................................................................ 4
1.2.3 Visie 1: Een intern proces....................................................................................................................................... 5
1.2.4 Visie 2: Grote gelijkenissen.................................................................................................................................... 5
1.2.5 Visie 3: Groeiende interconnectie.......................................................................................................................... 6
1.2.6 Conclusie................................................................................................................................................................ 7
1.3 Industriële revolutie en moderne economische groei................................................................................................... 7
1.3.1 Inleiding................................................................................................................................................................. 7
1.3.2 Sectoren................................................................................................................................................................. 7
1.3.3 Agrarische revolutie............................................................................................................................................... 7
1.3.4 Transport & communicatie.................................................................................................................................... 8
1.3.5 Kapitaal.................................................................................................................................................................. 8
1.3.6 Demografie............................................................................................................................................................ 9
1.3.7 Globalisering en wereldhandel............................................................................................................................... 9
1.3.8 Levensstandaard.................................................................................................................................................. 10
2 Consumptie, honger en overvloed..................................................................................................................................... 11
2.1.1 Inleiding............................................................................................................................................................... 11
2.2 Consumptie en inkomen............................................................................................................................................. 11
2.2.1 Consumptie en levensstandaard.......................................................................................................................... 11
2.2.2 Voeding en sociale ongelijkheid........................................................................................................................... 12
3 Inleiding............................................................................................................................................................................. 13
, 2.2 Tweefactoren theorie van Herzberg............................................................................................................................ 26
3 Waarmee belonen – extrinsieke beloningen...................................................................................................................... 26
3.1 Soorten consequenties............................................................................................................................................... 27
3.2 Principe van conditionering........................................................................................................................................ 27
3.3 Bonussen en motivatie................................................................................................................................................ 27
3.4 Bonussen en complexe problemen............................................................................................................................. 28
4 Waarmee belonen – intrinsieke motivatie......................................................................................................................... 28
4.1 Job kenmerken model in de praktijk........................................................................................................................... 29
5 Waarmee belonen – zelfbepaling...................................................................................................................................... 29
5.1 Soorten motivatie volgens ZDT................................................................................................................................... 29
5.2 Profielanalyse.............................................................................................................................................................. 32
5.3 Autonome motivatie stimuleren................................................................................................................................. 33
5.4 Voorlopige conclusie................................................................................................................................................... 33
6 Het gebouw van de sociale zekerheid................................................................................................................................ 39
6.1 De sociale zekerheid bestaat uit twee luiken.............................................................................................................. 39
6.2 Doelstelling van de sociale verzekeringen................................................................................................................... 39
7 Kenmerken van sociale verzekeringen............................................................................................................................... 40
7.1.1 De SZ treedt op bij het zich voordoen van een erkend sociaal risico....................................................................40
7.1.2 Sociale verzekeringen verschaffen vervangingsinkomens en inkomensaanvullende uitkeringen.........................40
7.1.3 Band met het arbeidsverleden............................................................................................................................. 44
7.1.4 Professionele opbouw van de sociale verzekeringen........................................................................................... 46
8 Het verzekeringsprincipe en het solidariteitsprincipe........................................................................................................ 48
8.1 Het verzekeringsprincipe: relatie tussen risico, premie en prestatie...........................................................................49
8.1.1 Vergelijkbaar met private verzekeringen ?........................................................................................................... 49
8.1.2 Wat maakt dat het “sociale” verzekeringen zijn ?................................................................................................ 49
8.2 De solidariteitsprincipes.............................................................................................................................................. 49
8.2.1 Horizontale solidariteit......................................................................................................................................... 49
8.2.2 Verticale solidariteit............................................................................................................................................. 49
8.2.3 Intergenerationele solidariteit............................................................................................................................. 49
8.2.4 Beroepssolidariteit............................................................................................................................................... 50
8.2.5 Nationale solidariteit............................................................................................................................................ 50
9 Sociale bijstand.................................................................................................................................................................. 50
9.1 Vier sociale bijstandsregelingen.................................................................................................................................. 50
9.1.1 Ter aanvulling van de algemene bijstandsstelsels, kunnen gemeenten individuele steun toekennen..................51
9.1.2 Ter vergelijking sociale zekerheidsuitkeringen versus het minimumloon voor werkenden cfr discussie rond de
werkloosheidsval.......................................................................................................................................................... 51
10 Types sociale zekerheidsstelsels...................................................................................................................................... 52
11 De drie pijlers van sociale bescherming........................................................................................................................... 52
12 De grote uitdagingen vandaag en voor de toekomst....................................................................................................... 53
12.1.1 Dalende nataliteit: verklaringen......................................................................................................................... 54
12.1.2 Bevolkingspiramide............................................................................................................................................ 54
3
, 12.1.3 Vergrijzing: nieuwe opportuniteiten en gevaren................................................................................................ 55
12.1.4 Zoom op de ondoelmatige werking van de sociale zekerheid............................................................................55
12.1.5 Hoge levensstandaard, maar met blijvende armoede........................................................................................ 55
12.1.6 Armoederisico:................................................................................................................................................... 56
12.1.7 Lage tewerkstelling= structurele werkloosheid/inactiviteit bij laaggeschoolden: oorzaken...............................57
12.1.8 Doelmatigheid van de sociale zekerheid: remmen de uitkeringen het arbeidsaanbod ?....................................57
13 Samenvatting en conclusies............................................................................................................................................. 58
13.1 De welvaartsstaat (of sociale markteconomie) heeft drie doelstellingen:.................................................................58
13.2 De drie doelstellingen van de sociale markteconomie/moderne welvaartsstaat worden, in een steeds moeilijkere
demografische context, niet langer behaald:.................................................................................................................... 58
13.2.1 Het nieuwe beleidsparadigma van de actieve welvaartsstaat............................................................................58
13.2.2 De EU 2020 strategie: een strategie voor groei en sociale inclusie in de EU.......................................................58
13.2.3 De actieve welvaartsstaat en belangrijke beleidspistes...................................................................................... 59
1 Economische groei, welvaart en ongelijkheid
1.1 Inleiding
Het westen is vandaag nog steeds rijker en welvarender dan de rest van de wereld. Dit komt doordat de westerse landen
begonnen zijn met te industrialiseren tijdens de industriële revolutie. Ze zijn de start/ het begin van de moderne
economie/ economische groei.
Tijdens de industriële revolutie gingen we van een landbouwsamenleving naar een industriesamenleving (gevolg: sterke
urbanisering) (side note: 1750-1850: eeuw van evoluties)
1.2 The great divergence
‘The great divergence’ gaat over de kloof tussen het westen en de rest van de wereld die heel duidelijk ontstond op vlak
van welvaart en economische ontwikkeling. Letterlijke vertaling: ‘de grote uiteenloping’
Dit is het Euraziatische en Afrikaanse handelssysteem van de 15de eeuw.
De activiteiten/ belang van de economie bevindt zich in het verre oosten
(vb. Peking)
de economische welvaart lag in het midden en vooral in het verre
oosten vanuit wereldperspectief bekeken (China, India)
In 1433 was China klaar om naar Europa te reizen, maar de destijds
Chinese keizer stopte de overzeese verkenningstochten en
handelsroutes. De keizer had schrik dat zijn volk zou zien hoe het er
(beter) aan toe gaat in andere samenlevingen en zijn hiërarchie verloren
zou kunnen gaan. Of hij wou de authentieke Chinese cultuur beschermen.
De Industriële revolutie maakte afgelopen 30 jaar een switch van de welvaart in het verre oosten naar het westen, maar
sinds kort is de voorsprong van het westen aan het afnemen. ‘The great convergence’: de kloof verkleind en vooral China
is de achterstand aan het inhalen we gaan terug naar de periode voor de IR.
1.2.1 Belangrijke data
15e eeuw was een keerpunt in de wereldgeschiedenis. In 1433 staakten de Chinezen hun overzeese verkenningstochten,
maar in 1492 ontdekte Columbus Amerika. (Counterfactual analysis: als China destijds niet gestaakt had, hoe zou de
wereld er dan hebben uitgezien?)
Vanaf 1500 waren er meer contacten op wereldschaal globalisering, die versneld werd in de 19de eeuw door de
Industriële revolutie.
The rise of the west & the great divergence (Huntington)
1.2.2 Hoe groot was de kloof?
Er waren grotere verschillen tussen rijk en arm. In 1800 had één vijfde (1/5) 60% van alle rijkdom. In 2010 had 1/5 de 85%
van alle rijkdom. Hiervan lag de rijkdom vooral geconcentreerd in het Westen (vooral na 1800)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller febebenoit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.11. You're not tied to anything after your purchase.