Maatschappijwetenschappen hoofdstuk 8: Sociale
veranderingen in het bindingsvraagstuk
Paragraaf 1: Casus: twee geloven in een rijk
Door de opkomst van staten in Europa krijgen de overheden macht, zij konden
mensen dwingen om zich aan de regels te houden, bijvoorbeeld doormiddel van het
geweldsmonopolie en het belastingmonopolie. Op deze manier kon het algemeen
belang worden bereikt, waardoor de politieke binding was geregeld.
Religie speelde in de zestiende eeuw een belangrijke rol, het zorgde voor cohesie.
Wanneer mensen dezelfde religie hebben zorgt dit voor binding. Zo wilde keizer
Karel de eenheid versterken door iedereen als rooms-katholiek te beschouwen. Zo
werd de Vrede van Augsburg opgericht. De vorst mocht de godsdienst van de
inwoners bepalen. Dit mochten de inwoners niet zelf doen. In Nederland zorgde dit
alleen voor conflict. Er kwam verzet van de Nederlandse adel. Dit leidde tot de 80
jarige opstand/oorlog (1568-1648). De Nederlandse Staten-Generaal verklaarden
zich onafhankelijk van de Spaanse koning, dit gebeurde in 1581. De
onafhankelijkheidsverklaring wordt ook wel als geboortekaartje gezien van de
Nederlandse staat.
In het plakkaat ging het om vrijheid van godsdienst maar ook om het zelfstandig
besturen van het land. De Nederlanden wilden zelfstandig zijn. Nu speelt religie niet
zo’n belangrijke rol meer bij binding.
Paragraaf 2: Analyse: sociale cohesie, cultuur en sociale institutie
Sociale cohesie, cultuur en sociale instituties kunnen zorgen voor binding.
Sociale cohesie is een bindmiddel van de samenleving. Mensen delen iets met
elkaar, dit zorgt voor binding waardoor er minder conflicten ontstaan. Sociale
cohesie is het aantal en de kwaliteit van de bindingen die mensen in een ruimer
sociaal kader met elkaar hebben, het gevoel van een groep te zijn, lid te zijn van een
gemeenschap, de mate van verantwoordelijkheid voor elkaars welzijn en de mate
waarin anderen daar ook een beroep op kunnen doen. Een sterke sociale cohesie
binnen bepaalde groepen kan er toe leiden dat cohesie in een groter verband
verzwakt.
Cultuur zoals religie kunnen zorgen voor binding tussen mensen. Dit komt vooral
omdat deze mensen dezelfde waarden en normen met elkaar delen. Cultuur is het
geheel van voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen, waarden en normen die
mensen als lid van een groep of samenleving hebben verworven. Mensen die
dezelfde cultuur hebben, hebben meestal een hoge sociale cohesie.
, Een sociale institutie is een complex van min of meer geformaliseerde regels die
het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties reguleren. Voorbeelden hiervan
zijn bijvoorbeeld Christelijke normen rondom geboorte, huwelijk en de dood. Deze
normen/sociale instituties hebben zo ook invloed gehad op de Europese wetgeving.
Veel van de regels van sociale instituties zijn zo normaal dat mensen er niet eens
over nadenken, zoals dat je Nederlands spreekt. Zo regelen ze het gedrag van
mensen en zorgen ze ervoor dat het gedrag van mensen voorspelbaar wordt. Een
institutie maakt deel uit van een cultuur en daarmee via socialisatie wordt
overgedragen. Ze zijn ingebed in een samenleving en veranderingen hebben vaak
lange tijd nodig.
Paragraaf 3: Paradigma’s over sociale cohesie
In de wetenschap wordt er verschillend naar cohesie gekeken en vanuit de vier
paradigma’s bekijken we dit kernconcept.
Functionalisme-paradigma:
Het functionalisme paradigma
legt de nadruk op de structuren
van de samenleving. De
samenleving is één geheeld. Ieder
onderdeel heeft zijn eigen functie
en levert een bijdrage aan de
instandhouding van het geheeld.
De samenleving is net als een
lichaam met samenwerkende
organen. Voor het voortbestaan van
een samenleving is een zekere mate van cohesie noodzakelijk. Binnen dit paradigma
speelt Emile Durkheim een belangrijke rol. Mensen zijn niet alleen individuen,
mensen behoren tot groepen, zoals religies, families en gezinnen. Ze vormen een
collectief bewustzijn. Groepen spelen een belangrijke rol bij het bijeen blijven van de
samenleving. Bindingen zijn de kern van de samenleving. Sociale cohesie is hierbij
dus heel belangrijk. De sociale cohesie neemt meer toe als een samenleving een
dominante cultuur heeft met gemeenschappelijke waarden en normen en mensen
eerder geneigd zijn die waarden en normen na te leven als zij goed geïntegreerd zijn
in groepen als gezinnen, families en kerken.
Wetenschappelijke vragen binnen dit functionalismeparadigma zijn:
Wat zijn de indicatoren van sociale cohesie?
Hoe ontstaat sociale cohesie?
Hoe versterk je sociale cohesie?
Conflict-paradigma:
Hier wordt meer de nadruk gelegd op conflict dan op consensus en staat de
afwezigheid van sociale cohesie centraal. Het conflict paradigma gaat ervan uit dat
ongelijkheid (in macht en bezit) de motor is in een samenleving. Conflicten die
daaruit voortkomen leiden tot noodzakelijke veranderingen. Groepen zijn weliswaar
belangrijk voor sociale cohesie, maar sommige groepen hangen de dominante
cultuur niet aan. Er zijn tegengestelde belangen tussen de dominante cultuur
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mathildevanpoppel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.36. You're not tied to anything after your purchase.