Summary
Samenvatting van hoofdstuk 14 maatschappijwetenschappen Seneca VWO
- Course
- Level
Samenvatting van 14 pagina's voor het vak Maatschappijwetenschappen aan de VWO / Gymnasium
[Show more]
Seller
Follow
mathildevanpoppel
Content preview
Hoofdstuk 14 Verandering in de moderne samenleving14.1 Context: traditioneel of modern
In ‘The world until yesterday’ beschrijft Jared Diamond de culturen van traditionele
samenlevingen en hoe dat verschilt met die van moderne samenlevingen. Hij zei dat
culturen van traditionele samenlevingen meer van elkaar verschilde dan de culturen
van moderne samenlevingen. Zijn doel is om dit te laten zien. Dit komt omdat
moderne samenlevingen op elkaar zijn gaan lijken door veranderingsprocessen als
rationalisering, staatsvorming, democratisering, institutionalisering, individualisering
en globalisering. De omgangsvormen in de moderne samenleving (stadsculturen)
lijken op elkaar.
Institutionalisering
Dat gedrag in de moderne samenleving grotendeels voorspelbaar is, komt door het
proces dat we institutionalisering noemen. Institutionalisering houdt in dat waarden
worden vertaald in regels (normen) en gedragspatronen. Deze waarden en normen
hebben voor mensen een bepaalde geldigheid. Cultuur wordt algemeen geldend,
handelingspatronen worden ‘geautomatiseerd’. Dit wordt onbewust gedaan. Dit
proces geeft mensen zekerheid. Het zorgt er tevens voor dat mensen in de
werkelijkheid een betekenisvolle structuur en samenhang herkennen en ervaren.
Institutionalisering bepaald dus ook voor een deel hun beeld van de werkelijkheid.
Door dit proces ontstaan er organisaties (verbanden tussen mensen die een
gemeenschappelijk doel nastreven). Zij richten zich op standaardgedragspatronen
die gevormd worden.
Door gebrek aan institutionalisering in traditionele samenlevingen is er sprake van
veel meer variatie in normen dan in moderne samenlevingen.
Rationalisering
Een groot verschil tussen het denken en handelen in traditionele samenlevingen en
in een moderne samenleving kan worden verklaard door rationalisering. Dit proces
houdt in dat traditionele opvattingen en handelswijzen worden vervangen door een
weloverwogen doelgericht handelen.
Vanaf 1800 zijn mensen steeds meer rationeel gaan handelen, de productie van
kennis en de toepassing van wetenschap is centraler komen te staan. In de
premoderne tijd was dit heel anders. Zo speelde godsdienst een grote rol en werden
tradities van generatie op generatie overgedragen. In de moderne tijd verminderde
deze belangen. Socioloog Max Weber noemt het ook wel de ‘onttovering van de
wereld’.
Rationalisering is een lange termijn veranderingsproces. Zo vond Weber dat de
opkomst van het kapitalistische systeem, maar ook de bureaucratisering van de staat
een uiting van het proces van rationalisering was. Rationalisering heeft voordelen en
nadelen:
1
, Voordelen:
• Grotere mate van beheersing van sociale processen.
• Efficiënte vormgeving van arbeidsorganisaties.
• Nadruk op formele regels (iedereen wordt gelijk behandeld).
• Meten van opbrengsten.
Nadelen:
• Middelen gaan de doelen overheersen (voorbeeld 2021).
• Vervreemding van arbeid.
• Grotere machtsverschillen in bedrijven.
• Onpersoonlijke bureaucratie (voorbeeld 2021).
• Toename van werkstress en het ontstaan van een onderklasse.
• Toename van macht van bureaucratische organisaties (voorbeeld 2021).
Paradigma’s en rationalisering
Vanuit het functionalisme-paradigma,
conflict-paradigma en rationele actor-
paradigma kan gekeken worden naar
rationalisering.
Functionalisme-paradigma
De voordelen worden benadrukt.
Rationalisering is het cement van de
ontwikkeling van de kapitalistische
economie en leidde tot de groei van
welvaart. Het houdt verband met de theorie
van Durkheim over de arbeidsdeling. Dit is een belangrijk aspect van rationalisering
in het productieproces. Durkheim maakt onderscheid tussen mechanische
solidariteit (gelijkvormigheid: geringe arbeidsdeling, vooral in traditionele
samenleving) en organische solidariteit (onderscheid: een verdere arbeidsdeling,
vooral in moderne samenleving).
Conflict-paradigma
Volgens het conflict-paradigma leidt rationalisering tot ongelijke maatschappelijke
verhoudingen en een ongelijke verdeling van welvaart en macht. Ze bestuderen de
strijd die tussen klassen van de maatschappij gevoerd wordt over de verdeling van
schaarse en waardevolle goederen (Marx). Er vindt vervreemding van arbeid plaats,
de mens heeft geen zeggenschap meer over de productie. Ze zijn gewoon
medewerkers.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mathildevanpoppel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.36. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now